'Ẩn số' chính trị tại Israel

Ông Naftali Bennett và ông Yair Lapid - hai nhà lãnh đạo Chính phủ liên minh Israel tại phiên họp toàn thể Quốc hội trong tuần trước. Ảnh: Reuters

Kể từ ngày 1/7, Ngoại trưởng Israel Yair Lapid chính thức trở thành Thủ tướng thứ 14 của quốc gia này, sau khi ông Naftali Bennett nhường lại chức vụ theo đúng thỏa thuận về cơ chế thủ tướng luân phiên khi thành lập chính phủ liên minh vào năm ngoái. Một diễn biến chính trị đặc biệt khác là Quốc hội Israel đã thông qua dự luật tự giải tán và ấn định tổ chức bầu cử vào tháng 11 tới.

Đây là cuộc Tổng tuyển cử thứ 5 tại nước này chỉ trong vòng chưa đầy 4 năm qua. Tân Thủ tướng Yair Lapid vẫn tạm thời đảm nhiệm chức Ngoại trưởng do ông Naftali Bennett tuyên bố tạm rời khỏi chính trường, không tham gia vào cuộc bầu cử sắp tới.

Nhìn lại bức tranh chính trị bất ổn của Israel, giới chuyên gia chính trị quốc tế cho rằng, Chính phủ liên minh Israel được thành lập với sự đa dạng về thành phần và sự khác biệt quá lớn với 8 đảng gồm cả phe hữu khuynh, tả khuynh, trung dung và đảng của người Arab. Điều này từng được dự báo sẽ khiến chính phủ liên minh khó có thể tồn tại lâu.

Trên thực tế hơn một năm qua, dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc lãnh đạo đất nước, song, chính phủ liên minh này đã rất vất vả trong việc tìm tiếng nói chung và cũng xuất hiện thêm nhiều vấn đề nổi cộm là suy yếu uy tín và hiệu lực lãnh đạo. Trong khi đó, nhiều thành viên có vai trò quan trọng của chính phủ liên minh cũng tuyên bố rút lui hoặc không ủng hộ nữa khiến số ghế ban đầu là 61/120 của liên minh này dần suy giảm và không còn chiếm ưu thế đa số để có thể thông qua các chính sách quan trọng.

Giới quan sát đánh giá, sự tan rã của chính phủ liên minh sẽ là một thắng lợi lớn của phe đối lập do cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu dẫn dắt. Ông Benjamin Netanyahu từng có 12 năm liên tiếp giữ chức Thủ tướng nhưng đã thất bại trong cuộc bầu cử năm ngoái, song khát khao trở lại nắm quyền lực chưa từng nguôi ngoai.

Trước sự suy yếu hiệu lực lãnh đạo mà một phần do tác động từ sự cản trở quyết liệt của phe đối lập, chính phủ liên minh đưa ra đề xuất tự giải tán Quốc hội Israel được nhiều học giả nhìn nhận là động thái nhằm giữ thể diện, tránh việc phe đối lập tập hợp đủ lực lượng tiến hành một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm.

Trong bối cảnh chính trị Israel còn nhiều diễn biến khó lường, dư luận quốc tế đặc biệt quan tâm tới sự ổn định trong các chính sách đối ngoại của quốc gia này. Giới học giả quốc tế nhận định, sự mất ổn định chính trị sẽ tác động tới các vấn đề đối nội nhưng không ảnh hưởng nhiều tới các vấn đề đối ngoại, Ít nhất là cho tới cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 11 tới đây, chính sách đối ngoại của Israel vẫn giữ được sự nhất quán.

Mặt khác, dù tuyên bố tạm rút khỏi chính trường, nhưng ông Naftali Bennett vẫn khẳng định tiếp tục đảm nhiệm chức Thủ tướng luân phiên nhằm hỗ trợ hết sức cho tân Thủ tướng Yair Lapid, bao gồm một số vấn đề chính sách đối ngoại. Chủ tịch Viện Dân chủ Israel Yohanan Plesner nhận định, chính sách đối ngoại của Israel sẽ có sự tiếp nối do các vấn đề an ninh không phải là điểm mâu thuẫn giữa các bên.

Trong vấn đề đối nội, giới phân tích nhận định, với cơ chế đặc thù và truyền thống bầu cử diễn biến phức tạp xuyên suốt 74 năm lập quốc, diễn biến trên chính trường Israel từ nay đến cuộc bầu cử sắp tới sẽ còn nhiều vấn đề khó lường. Sự trở lại của cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu hay một cuộc cải tổ quyền lực trên chính trường sẽ không phải là vấn đề mấu chốt đối với nền chính trị Israel.

Thay vào đó, điều cần nhất đối với quốc gia này là cần tìm ra được một chính phủ có đủ hiệu lực để lãnh đạo đất nước trong khoảng thời gian dài và ổn định, từng bước giảm bớt những bất ổn nội bộ chính trường, củng cố lại nội lực nhằm hiện thực hóa những khát vọng nâng tầm vóc đất nước trên trường quốc tế.

Thanh Trúc