Án khó đã không còn khó

Số lượng án hành chính sơ thẩm được Tòa án nhân dân tỉnh thụ lý, giải quyết ngày càng tăng cao. Tính chất vụ việc ngày càng phức tạp, phát sinh trên nhiều lĩnh vực, liên quan đến văn bản pháp luật qua nhiều thời kỳ, nhất là lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước về đất đai, thuế, môi trường, đặc biệt là đối với vụ án có nhiều quyết định hành chính, hành vi hành chính có liên quan bị kiện đan xen nhau nên cần có nhiều thời gian nghiên cứu, thu thập chứng cứ.

Đối với án hành chính, đòi hỏi thẩm phán phải cập nhật và nghiên cứu kỹ tất cả các văn bản pháp luật có liên quan đến lĩnh vực khởi kiện, phải có thời gian thu thập chứng cứ. Thực tế, cơ quan, người có thẩm quyền bị kiện và cơ quan có liên quan thường chậm cung cấp tài liệu, chứng cứ nên việc giải quyết vụ án thường kéo dài. Hiện nay, một số luật và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn về giải quyết khởi kiện án hành chính không còn phù hợp. Thực tiễn phát sinh một số khiếu kiện nhưng chưa có văn bản pháp luật kịp thời điều chỉnh và hướng dẫn, nên một số trường hợp thẩm phán được giao giải quyết án hành chính còn lúng túng, vướng mắc làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ án.

Tập thể Tòa Hành chính Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2023. Ảnh: SỚM MAI

Dù số lượng không lớn nhưng án hành chính có chiều hướng gia tăng theo từng năm và đáng ghi nhận là tỷ lệ giải quyết cũng tăng lên, vượt chỉ tiêu được giao. Cụ thể, năm 2021, tòa án thụ lý án hành chính 39 vụ, giải quyết đạt tỷ lệ 51,2% (không đạt chỉ tiêu) và án bị hủy chiếm tỷ lệ 6%. Năm 2022, án thụ lý 45 vụ, giải quyết đạt tỷ lệ 84,44% (vượt 19,44% so với chỉ tiêu giao), không có án bị hủy, sửa. Năm 2023, thụ lý 45 vụ, giải quyết đạt 91,11% (vượt chỉ tiêu 26,11%) và không có án quá thời hạn chuẩn bị xét xử, không có án bị hủy, sửa; khiếu nại quyết định áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính, đã giải quyết đạt tỷ lệ 100% (10 trường hợp, giải quyết tăng 9 vụ so với cùng kỳ). Có thể thấy, chất lượng giải quyết án hành chính đã từng bước nâng lên. Từ khi tiếp nhận đơn, thụ lý vụ án, xây dựng hồ sơ vụ án cho đến khi đưa vụ án ra xét xử đảm bảo đúng trình tự luật định. Trong xét xử, có chuẩn bị tốt về nội dung và hình thức, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa; các phán quyết đảm bảo tính chính xác, quyết định của bản án rõ ràng, có tính khả thi.

Để từng bước tháo gỡ những khó khăn và nâng cao chất lượng giải quyết án hành chính là điều không hề đơn giản. Đồng chí Nguyễn Văn Dũ - Chánh tòa Hành chính Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng cho biết, từ những khó khăn trên, Tòa Hành chính đã đưa ra những giải pháp cụ thể. Khi được phân công giải quyết án hành chính, thẩm phán đơn vị nghiên cứu ngay đối tượng khởi kiện, xác định lĩnh vực hành chính có liên quan và đưa ra kế hoạch, phương hướng, cách thức thu thập tài liệu, chứng cứ. Các khiếu kiện hành chính liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc thu thập tài liệu, chứng cứ; bởi việc hình thành cơ chế quản lý đất đai đã qua nhiều giai đoạn, có những thay đổi, biến động liên tục, pháp luật về đất đai cũng đã có nhiều thay đổi từng giai đoạn. Các cơ quan chuyên môn trong quản lý đất đai cũng có những thay đổi nhất định trong nhiệm vụ, quyền hạn. Từ đó, dẫn đến việc quản lý, lưu trữ tài liệu, chứng cứ có nhiều hạn chế, bất cập. Khi phát sinh khiếu kiện, tòa án phải yêu cầu những cơ quan chuyên môn cung cấp tài liệu, chứng cứ, họ sẽ gặp nhiều lúng túng hoặc có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, ảnh hưởng tiến độ giải quyết án. Trường hợp cơ quan, tổ chức lưu giữ tài liệu, chứng cứ chậm trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, thẩm phán đã chủ động có văn bản nhắc nhở, cần thiết trao đổi trực tiếp.

Chất lượng giải quyết án dân sự, hành chính ngày một nâng cao. Ảnh: SỚM MAI

Muốn đạt hiệu quả, thẩm phán đơn vị đã tăng cường mối quan hệ phối hợp với các cơ quan, tổ chức nhằm tạo thuận lợi cho công tác thu thập tài liệu, chứng cứ để đẩy nhanh tiến độ giải quyết án. Ngoài việc phối hợp giữa tòa án và các cơ quan hữu quan trong việc giải quyết án hành chính cần tăng cường phối hợp chặt chẽ với viện kiểm sát. Để giải quyết một vụ án trọn vẹn từ giai đoạn thụ lý cho đến khi ban hành một bản án thì ý kiến của kiểm sát viên được phân công kiểm sát vụ án cũng hết sức quan trọng. Việc phối hợp ở góc độ trình tự, thủ tục tố tụng, việc thu thập tài liệu, chứng cứ đảm bảo đầy đủ để có thể giải quyết được vụ án đúng theo quy định của pháp luật. Do đó, hoàn toàn không ảnh hưởng đến nguyên tắc độc lập xét xử của hội đồng xét xử hoặc không ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ kiểm sát của cơ quan viện kiểm sát.

Chính từ những giải pháp cụ thể nêu trên đã giúp Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng thực hiện vượt chỉ tiêu giải quyết án hành chính trong 2 năm qua. Tin rằng, bằng tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh nghề nghiệp của thẩm phán và sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo đơn vị tòa án sẽ không ngừng nâng cao chất lượng giải quyết án hành chính.

SỚM MAI