Ẩn họa từ những giếng nước có tuổi đời hàng chục năm

Không duy tu, sửa chữa

Hai vợ chồng tử vong ở xã Vạn Ninh, Quảng Ninh, Quảng Bình. Cũng giống như nhiều làng quê khác từ bao đời nay người dân ở Vạn Ninh có truyền thống đào giếng để sử dụng. Vì đặc thù địa chất dưới lòng đất có nhiều đá, sỏi nên nhiều hộ dân đào giếng sâu hàng chục mét nhưng không kè đá hay đặt ống chống sạt lở.

Nhiều hộ dân vẫn sử dụng giếng đào phục vụ sinh hoạt.

Những giếng nước này có tuổi đời ít nhất cũng hơn chục năm, có những giếng hơn 30 năm. Trước đó, khi người dân còn dùng gầu để múc nước, việc kiểm tra, tu sửa diễn ra thường xuyên. Nhưng nhiều năm trở lại đây, khi máy bơm hỗ trợ việc hút nước, người dân bịt kín miệng giếng bằng ván, thậm chí là nắp bê tông dẫn đến việc ít kiểm tra, duy tu, sửa chữa.

"Mấy chục năm trước thì có giếng làng sử dụng chung, sau đó để thuận tiện thì mỗi nhà đào 1 giếng. Giếng sâu trung bình hơn 10m, vì lòng đất nhiều đá, sỏi nên không kè hay gia cố gì thêm mà chỉ xây thành giếng. Gia đình tôi cùng nhiều hộ khác đặt máy bơm rồi bịt kín miệng giếng bằng ván gỗ. Lâu nay cũng không mở ra xem tình trạng như thế nào", anh Ngô Đình Biên (SN 1988, trú xã Vạn Ninh, huyện Quảng Ninh) cho biết.

Người dân đào giếng sâu hàng chục mét nhưng không kè đá, bịt miệng giếng bằng ván gỗ hoặc bê tông.

Ông Nguyễn Văn Thế, Bí thư Đảng Ủy xã Vạn Ninh cho biết, người dân địa phương có thói quen đào giếng sâu, rộng, sau đó xây thành giếng và đậy bê tông hoặc ván gỗ lên bịt miệng giếng. Giếng nước lâu ngày không được bảo dưỡng, nguy cơ bị xói lở lòng giếng rất cao.

Được biết, trên địa bàn xã Vạn Ninh hiện vẫn có khoảng 1.000 giếng nước. Dù phần lớn các hộ dân chuyển qua sử dụng nước sạch từ nhà máy, nước giếng khoan... nhưng giếng đào vẫn được bà con giữ lại.

Nguy cơ trở thành tai họa

Khoảng 10h ngày 2/11, vợ chồng ông N.Đ.H. (SN 1964) và vợ là bà T.T.L. (SN 1963), trú thôn Nam Hải, xã Vạn Ninh đang chế biến thức ăn cạnh giếng nước. Lúc này người chồng bật máy bơm nước lên bồn thì bất ngờ giếng nước có tiếng động lớn, thành giếng đổ sụp xuống lòng giếng kéo theo vợ chồng ông H. Khi người dân phát hiện thì 2 người này đã tử vong.

Khu vực giếng nước bị sụp khiến vợ chồng bà L. tử vong được người nhà rào kín chờ xử lý.

Gần nhà của vợ chồng xấu số này, gia đình bà Hồ Thị Thuật (SN 1970) cũng đang sử dụng giếng nước được đào từ hơn 20 năm trước. Mục sở thị, phóng viên không khỏi bất an khi khu vực xung quanh giếng có hiện tượng nứt nẻ, sụt lún. Nhìn xuống lòng giếng, nhiều chỗ sạt lở từng mảng lớn.

"Giếng nước nhà tôi cũng đào được hơn 20 năm rồi. Giếng sâu 11m, không kè đá xung quanh. Giờ nó sạt lở ở phía trong. Nhà người trong thôn không may tử vong vì giếng sụp tôi cũng rất lo lắng lắm. Điều kiện kinh tế cũng khó khăn nhưng phải cố thu xếp để tu sửa thôi", bà Thuật cho biết.

Lòng giếng nhà bà Thuật bị sạt lở nhiều mảng.

Việc người dân không thường xuyên kiểm tra tình trạng giếng nước thể hiện rõ khi phóng viên mong muốn xem tình trạng lòng giếng thì nhiều chủ nhà mới dỡ tấm đậy lên và phát hiện thành giếng bị sạt lở.

"Chúng tôi lắp máy bơm rồi đậy lại đó, chỉ khi máy có trục trặc thì mới dỡ ván lên để xử lý. Lâu nay cũng không để ý nên giờ mới biết là thành giếng nhà mình cũng lở nhiều mảng lớn. Sắp tới đây cũng phải thu xếp mà tu sửa cho an toàn", một người dân tại xã Vạn Ninh cho biết.

Bậc cao niên ở địa phương này cho biết, tình trạng sạt lở, hư hại thành giếng trước đây rất ít khi xảy ra. Nhiều năm trở lại đây, mực nước ngầm có dấu hiệu sụt giảm, mực nước trong giếng lên xuống thất thường khiến đất, đá trong lòng giếng không ổn định. Cùng với đó việc theo dõi, duy tu không được quan tâm như trước nên nguy cơ sạt lở cao.

Chính quyền địa phương đã tuyên truyền, khuyến cáo người dân thực hiện theo dõi, duy tu giếng nước trước khi sự việc đáng tiếc xảy ra.

Để không còn những sự việc đáng tiếc, chính quyền xã Vạn Ninh thực hiện nhiều biện pháp để cảnh báo người dân. Chính quyền khuyến cáo người dân thường xuyên kiểm tra, duy tu, sửa chữa giếng nước, khuyến khích việc kè, lắp ống chống sạt lở. Với giếng nước xuống cấp nghiêm trọng cần có phương án lấp.

"Trước đó chính quyền cũng khảo sát và phát hiện nhiều giếng nước xuống cấp, có nguy cơ sạt lở và cảnh báo người dân. Sự việc không may mới đây, địa phương tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các phương án để đảm bảo an toàn khi sử dụng giếng nước", bà Trần Thị Hạnh, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Ninh cho biết.

Video: Nhiều giếng nước xuất hiện tình trạng sạt lở.

Hùng Trần