AHLĐ Lê Công Cơ và kỷ niệm bài thơ viết trong 'đêm trắng' 30/4/1975

Anh hùng lao động (AHLĐ), Nhà giáo ưu tú Lê Công Cơ, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Duy Tân sinh năm 1941 tại Điện Bàn, Quảng Nam. Ông tham gia hoạt động cách mạng từ năm 13 tuổi.

Anh hùng lao động, Nhà giáo ưu tú Lê Công Cơ tại Lễ Bế mạc Olympic Toán học sinh viên và học sinh lần thứ 30 được tổ chức tại Trường ĐH Duy Tân. Ảnh: Mai Loan.

Trong suốt những năm tháng hoạt động cách mạng, ông đã được Đảng, Nhà nước giao phó nhiều trọng trách như Chủ tịch Liên hiệp sinh viên-học sinh Giải phóng khu Trung Trung Bộ (1963-1966), Bí thư Thành Đoàn Đà Nẵng (1964-1965), Bí thư Ban Thanh vận kiêm Bí thư Tỉnh Đoàn Thừa Thiên Huế (1969-1972), Ủy viên Thành ủy Thừa Thiên Huế (1972-1976).

Ông đã từng tham gia một số trận đánh ác liệt tại chiến trường Thừa Thiên Huế, chỉ huy giải phóng nội thành Huế vào ngày 25/3/1975.

Trải qua những cuộc chiến sinh tử cùng đồng đội, vì thế, ngày 30/4/1975, khi quân ta giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đối với ông có ý nghĩa đặc biệt. Với niềm xúc động mãnh liệt, đêm hôm ngày thống nhất đất nước, ông đã không ngủ, dành trọn thời gian viết bài thơ “Quê hương ơi”.

AHLĐ Lê Công Cơ (thứ 4 từ trái qua) và Đoàn cán bộ Trung ương Đoàn chụp ảnh chung với Thành đoàn Huế (tháng 4/1975). Ảnh: NVCC.

“Khi giải phóng nội thành Huế vào ngày 25/3/1975, cảm xúc tôi đã lâng lâng. Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là khát vọng của tôi rất nhiều năm, nhưng tôi không nghĩ được sẽ có ngày này, bởi chiến tranh khi đó rất ác liệt, bom đạn triền miên. Cho nên, đêm 30/4/1975, tôi đã dành trọn một đêm viết bài thơ “Quê hương tôi” trong niềm xúc động mãnh liệt”, AHLĐ Lê Công Cơ xúc động chia sẻ.

AHLĐ Lê Công Cơ cho hay, bài thơ là sự cộng hưởng cảm xúc của tình yêu nước thiết tha của một người lính vào sinh ra tử trong ngày toàn thắng. Được hưởng giây phút hạnh phúc này, ông nhớ những đồng đội đã hy sinh khi còn quá trẻ. Cùng với đó là nỗi lo lắng, liệu chúng ta có thể xây dựng đất nước như Bác Hồ mong muốn hay không.

AHLĐ Lê Công Cơ (thứ 3 từ phải qua) và Đội biệt động nội thành chụp ảnh với một gia đình có hầm bí mật. Tháng 3/1975. Ảnh: NVCC.

Bài thơ còn là cảm xúc của tình yêu đôi lứa, mong nhớ da diết ông dành tặng cho người vợ của ông bây giờ. Lúc đó, bà đang là giao liên cho thành ủy, người đưa ông vào nội thành hoạt động. Do điều kiện chiến đấu, hai người yêu nhau, nhưng không dám thổ lộ.

“Khi biết tin giải phóng miền Nam, tôi vui không thể tưởng tượng được, tôi cứ chạy trên cầu Trường Tiền, không còn bóng quân thù. Khổ thơ cuối: Đừng khóc nữa, em yêu! Chiến tranh sắp qua rồi/Những đổ nát sẽ cùng nhau xây dựng lại/Những đau thương sẽ có thời gian hàn gắn/Chúng ta về xây lại mái nhà chung/Nắm tay nhau, ta đi giữa phố phường ngập tràn tiếng hát/Như có triệu người vui trong ngày toàn thắng/Cờ đỏ, sao vàng, lấp lánh trong đôi mắt em yêu” diễn tả trọn vẹn cảm xúc của tôi dành cho người yêu, tình cảm ấy lồng trong tình yêu đất nước”, AHLĐ Lê Công Cơ chia sẻ.

Tri thức và Cuộc sống trân trọng giới thiệu bài thơ “Quê hương tôi” của AHLĐ Lê Công Cơ tới bạn đọc.

QUÊ HƯƠNG ƠI!

Tặng em Thanh (Nguyễn Thị Lộc)

Mảnh đất này ta yêu, ta quý

Từ thuở còn chập chững bước đi

Ta lớn lên trong tình thương của mẹ

Những vui buồn, đắng cay, mẹ nuôi ta

Cánh đồng quê những buổi chiều tà

Hương lúa chín thơm bao lòng mộc mạc

Yêu biết mấy những hàng tre xanh mát

Những trưa hè, câu hát mẹ ru ta

Ánh hoàng hôn trải mỏng trên đường làng

Đàn trâu về đủng đỉnh bước trong sương

Ta yêu mái tranh nghèo bốc khói

Những ngày đông bữa đói, bữa lưng

Mẹ bốn mùa còng lưng mót thóc

Trọn một đời khổ nhọc nuôi ta

Yêu đôi mắt cha già, sâu thẳm

Tấm thân trần tắm nắng, gội mưa

Từng giọt mồ hôi cha đổ xuống

Tưới đất này, vất vả nhiều năm

Yêu biết mấy những mảnh đời lam lũ

Kết tinh thành chữ S, Việt Nam ơi!

Mục Nam quan đến mũi Cà Mau

Quê hương ta: biển, đảo, núi, sông, hồ

Đẹp tuyệt vời từ thôn ấp đến thành đô

Ôi yêu dấu biết bao tình Dân, Nước

Những khắng khít từ lối đi, nhịp bước

Qua đường gân, thớ thịt, tới tâm can

Đã kết nên một khối thép vững vàng

Lòng yêu nước không gì lay chuyển nổi!

Rồi một hôm, đám mây mù chắn lối

Quê hương ta vùng dậy chống xâm lăng

Lớp lớp lên đường theo tiếng gọi

Giữ non sông bằng cả trái tim này!

Bao mơ ước, hẹn thể đành gác lại

Em chờ ta hết cả một đời

Cuộc chiến kéo dài theo nỗi nhớ

Có bao người con gái hết tuổi xuân!

Mẹ và em dõi theo bước đoàn quân

Ánh mắt đỏ hoe, mỏi mòn trông đợi

Từng chiến dịch nối theo từng chiến dịch

Rung chuyển Trường Sơn, dậy sóng Cửu Long

Đêm hành quân nhớ về quê mẹ

Cánh đồng hoang không một bóng người

Còn đâu những đêm trăng hò hẹn

Tuổi dậy thì, e thẹn, nói lời yêu

Còn đâu những chiều vàng êm ả

Lúa chín nồng thoảng hương tóc em bay

Còn đâu những giảng đường đầy tiếng hát

“Dậy mà đi, dậy mà đi", tuổi trẻ xuống đường

Rào kẽm gai, lựu đạn cay, chất độc

Ngập sóng người, mắt đẫm lệ, hô vang

Ôi tất cả đã biến thành sức mạnh

Nhân dân Việt Nam và bạn bè thế giới

Bao đồng đội, ngã xuống trên đường ta đi tới

Sáng tạo để canh tân

Mong một ngày thắng lợi, bước bên nhau

Đây Tổ quốc thân mình rớm máu

Quê hương ta lửa cháy ngút trời

Gót giày đinh dẫm nát tả tơi

Lòng đất mẹ, đạn cày, bom xới

Con sông biếc biến thành sông máu

Đồng lúa xanh thành bãi chiến trường

Bom đạn đốt ruộng vườn, nhà cửa

Cảnh hoang tàn máu lửa, tang thương

Mẹ ngã gục dưới làn mưa đạn

Hai tay còn quờ quạng tìm con

Giọt sữa nóng pha dòng máu đỏ

Chảy vào mồm em nhỏ ngủ ngon

Bao cảnh đời, đau thương, mất mát

Trong mưa bom vẫn cất cao tiếng hát

Yêu quê hương, dào dạt trong lời ca

“Ta sẽ đến nơi đâu còn giặc"

Nằm gối súng nhìn trời sao lấp lánh

Đêm Trường Sơn gợi nhớ nỗi đau đời

Em ơi, nhớ những năm nào

Giặc thù càn quét giết bao nhiêu người

Mẹ ơi, giặc giết cha rồi

Máu cha chảy đỏ trên đồi cát thơm

Hàng dương lặng đứng căm hờn

Xôn xao biển gọi, sóng vờn triều dâng

Em ngồi chằm nón bài thơ

Tháng ngày chằm những ước mơ cháy lòng

Đêm đêm bên ngọn đèn chong

Vẫn đôi tay ấy, vót chông, đào hầm

Dù trong nắng lửa mưa dầm

Thương dân, thù giặc, tím bầm ruột gan

Ngọt ngào như tiếng người thân

Mênh mông biến biếc, lòng dân dạt dào

Ôi người mẹ khổ năm nào

Nuôi con đánh giặc gian lao bao ngày

Bây giờ tóc mẹ mây bay

Trăm ngàn cay đắng không lay lòng già

Ngày về mẹ lại gặp ta

Em đừng khóc nữa, đã qua mỏi mòn

Như con sông nhỏ ngày xưa ấy

Chảy mãi trong lòng bóng dáng em

Ta tiến quân về Thành phố

Như trăm sông, ầm ầm ra bể

Đà Nẵng, Huế, Sài Gòn Nha Trang, Cần Thơ, Đà Lạt

Những đóa hoa xuân tuyệt đẹp

Nở trong lòng Tổ quốc, Việt Nam ơi!

Đừng khóc nữa, em yêu! Chiến tranh sắp qua rồi

Những đổ nát sẽ cùng nhau xây dựng lại

Những đau thương sẽ có thời gian hàn gắn

Chúng ta về xây lại mái nhà chung

Nắm tay nhau, ta đi giữa phố phường ngập tràn tiếng hát

Như có triệu người vui trong ngày toàn thắng

Cờ đỏ, sao vàng, lấp lánh trong đôi mắt em yêu!

Lê Công Cơ

Ngày 30 tháng 4 năm 1975

Mời quý độc giả xem video: "Anh hùng phi công Phạm Tuân kể về ký ức Điện Biên Phủ trên không". Video do PV Tri thức và Cuộc sống thực hiện.

Mai Loan