Tự phun thuốc diệt muỗi, côn trùng - Lợi bất cập hại

Mù mờ trước "rừng" thông tin Mùa hè năm nay, khu nhà chị Hoan (xã Mễ Trì Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội) bỗng nhiên nhiều muỗi hơn hẳn. Hai cậu nhóc con chị da non, cứ bị muỗi đốt chỗ nào là sưng tấy lên chỗ đó, phải mấy ngày sau mới hết sưng nhưng vẫn để lại sẹo. Mang tiếng ở thủ đô, nhưng chân, tay các con lấm tấm đầy mụn, chị Hoan không khỏi xót xa. Chị đã mua kem bôi vào các vết muỗi đốt, nhưng chỉ giúp các con bớt ngứa, sẹo và vết thâm vẫn còn. Nghe mọi người nói là dùng nhiều kem bôi da cũng không tốt cho trẻ, chị Hoan lại càng băn khoăn. Dù đã tìm mọi cách để chống muỗi: mua vợt muỗi, nhang diệt muỗi, dùng đèn diệt côn trùng nhưng hiệu quả diệt muỗi không đáng kể. Đặc biệt, khi một số khu vực lân cận (làng Phùng Khoang, Triều Khúc) có người bị sốt xuất huyết thì chị Hoan lại càng lo lắng. Mấy nhà trong xóm chị đã mua thuốc phun, diệt muỗi, xong mỗi người phun một kiểu, với các loại khác nhau. Thực sự chị Hoan cũng không muốn phun thuốc, nhưng không phun thì muỗi nhà hàng xóm lại bay sang, càng nguy hiểm. Chị Hoan đành giục chồng ra chợ mua thuốc diệt muỗi. Phun xong, cả nhà chị phải "sơ tán" lên nhà ngoại, nhà chị mở hết cửa sổ cho... bay mùi. Nhưng có người lại bảo, làm như vậy là không tác dụng, đáng lẽ phải đóng kín cửa cho thuốc ngấm vào tường? Đến bây giờ, dù nhà ít muỗi hơn, nhưng nếu để có lời giải thích chính xác cho kiểu, cách phun thuốc diệt muỗi thì chị Hoan vẫn "lờ mờ". Thậm chí, chị cũng không nhớ nổi tên thuốc, không biết xịt có phải đeo khẩu trang và găng tay không? Liệu có độc hại không? Lợi dụng nhu cầu cần phun thuốc diệt muỗi và sự hiểu "láng máng" của mọi người, một số công ty, cá nhân đã kinh doanh dịch vụ diệt muỗi. Cuối tuần trước, có mấy người đến nhà anh Vượng (Xuân Đỉnh, Từ Liêm, Hà Nội) nói là người của công ty vệ sinh môi trường gì gì đấy. Họ nói là muốn xịt thuốc trừ muỗi cho nhà anh, thành phố chỉ hỗ trợ 50% kinh phí, còn lại gia đình phải nộp một nửa. Tính theo diện tích nhà, gia đình anh Vượng phải nộp 200 ngàn đồng. Đang có nhu cầu nên vợ anh Vượng định cho họ lên phun hết cả bốn tầng nhà, nhưng anh rất nghi ngờ những dịch vụ kiểu này. Khi anh hỏi đến giấy giới thiệu thì họ ấp úng và lảng tránh. Vì vậy, anh Vượng đã không cho họ vào nhà mà tự đi mua thuốc về xịt muỗi. Nghe bạn bè mách, chị Thủy (phố Phúc Tân, HN) lên tận phố Tông Đản mua thuốc diệt muỗi. Nhưng sau khi phun xong, dù đã để khô và một ngày sau mới cho em bé (2 tuổi) về nhà, con chị vẫn bị dị ứng sưng hết cả mặt. Có thể do chị Thủy sử dụng không đúng cách, pha không đúng liều hoặc do em bé nhà chị quá nhạy cảm. Nhưng từ đó chị không bao giờ dùng đến loại thuốc ấy nữa. Hóa chất nào cũng có độc tố nhất định Các cán bộ của Khoa Hóa thực nghiệm (Viện sốt rét ký sinh trùng và côn trùng TW) thì côn trùng có tính tránh thuốc, nếu chỉ phun một chỗ như vậy tìi chỉ một con chết và những con khác tránh đi chỗ khác. Nếu người dân dùng thuốc tùy tiện, không đúng liều lượng, dùng trong một thời gian quá dài... sẽ dẫn tới tình trạng côn trùng kháng thuốc, "trơ" hóa chất. Bà Khoa khẳng định: Hóa chất nào cũng có chất độc, tuy độ độc không đáng kể, tùy thuộc vào phản ứng của mỗi người (trẻ em thường rất nhạy cảm với các loại hóa chất này). Nhưng nếu tiếng xúc với một lượng thuốc đáng kể trong thời gian ngắn, khả năng gây ngộ độc cấp tính ở người cũng rất lớn. Hiện nay có hai cách phun diệt côn trùng phổ biến là phun tồn lưu (phun lên bề mặt tường, tẩm màn) và phun sương. Tại gia đình thì nên phun tồn lưu vì có tác dụng phòng trừ hữu hiệu các loại côn trùng (muỗi, gián, kiến, rệp, rận, ve, bọ chét...) trong thời gian dài từ 3-6 tháng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì nên hạn chế tối đa việc phun thuốc trừ muỗi, côn trùng trong gia đình. Người dân nên sử dụng các biện pháp giữ gin vệ sinh nơi ở. Nếu tình trạng quá phức tạp thì cần đến các cơ sở có uy tín để được tư vấn về loại thuốc, liều lượng, có nên sử dụng không? Nếu nhất thiết phải phun thì phun xa nguồn nước, không nên phun vào bếp ăn, phun từ 2m trở xuống và dọn dẹp sạch sẽ trước khi phun. Bà Khoa khuyên rằng, để phòng tránh ngộ độc, người tiêu dùng phải lựa chọn hãng thuốc có uy tín, nguồn gốc và thời gian sử dụng rõ ràng; sử dụng đúng theo hướng dẫn, liều lượng ghi rên bình thuốc. Không để thuốc gần tầm với của trẻ em, thức ăn hay vật nuôi, không dốc ngược bình, rửa tay kỹ sau mỗi lần cầm bình xịt, không đập vỡ bình hay ném bình vào lửa ngay cả khi bình đã hết, không ném bình xuống sông suối, nguồn nước công cộng. Chị Dương Thị Duyên (Cầu Noi, Từ Liêm): "Nhà tôi toàn nhờ một anh bạn là giám đốc công ty TNHH về hóa chất tới nhà phun thuốc diệt muỗi, côn trùng bằng máy, thuốc không mùi, không màu, không có độc hại với người, đặc biệt là các em bé vì anh ấy nói rằng nó được chế từ thảo dược, 4-6 tháng mới phải phun lại, giá tính theo diện tích nhà. Trung bình 200.000đ/lần. Tôi thấy tốt, không vấn đề gì". Anh Hùng (công nhân nhà máy in): "Tôi cho là mấy loại thuốc xịt tường đó độc. Không độc thì làm sao giết được muỗi, gián, kiến, nhện... Nhưng độ độc với con người chắc không cao vì mình thấy khi nhân viên đến xịt muỗi nhà mình chả cần đeo khẩu trang, cứ làm ào ào. Vợ con mình chưa quen thì lúc đó thấy cay cay mắt". "Nhà em mấy năm nay năm nào cũng dùng tốt. Tuy nhiên cũng có lúc bị phun loại gần hết hạn nên phun được một tháng đã thấy muỗi đầy nhà" (một sinh viên ĐH Quốc gia HN). Hiện nay, người dân đang sử dụng một số loại thuốc diệt côn trùng phổ biến như: Fendona 10 SC (sản phẩm của BASF, CHLB Đức) giá từ 8000đ - 16000đ/gói; Bayer giá 40.000đ/20g pha được 5lít nước xịt được 100 mét tường... Có những loại sản phẩm được Bộ Y tế công nhận về độ an toàn như bình xịt Mosfly, Raid, Sant USA (của Công ty cổ phần diệt mối, muỗi miền Bắc). Tuy nhiên, với những sản phẩm này, nếu sử dụng không đúng thì vẫn có thể gây hại tới sức khỏe con người. Theo Vân Nhi