Nghệ An: Chương trình nông thôn mới – mục tiêu xa vời

Những cửa ải khó vượt qua

Nghệ An hiện có 435 xã, sau khi tiến hành điều tra, đánh giá hiện trạng nông thôn trong năm 2010, trong 19 tiêu chí Trung ương đề ra thì không có xã nào đạt từ 13 tiêu chí trở lên, chỉ có 26 xã đạt đạt 9 tiêu chí, và 50 xã không đạt được một tiêu chí nào. Hết năm 2010, toàn tỉnh Nghệ An mới có 28 xã hoàn thành phê duyệt quy hoạch NTM ( chỉ đạt trên 5%)..

Xuât phát từ tình hình phát triển kinh tế thấp nên trong 19 tiêu chí của mục tiêu đặt ra thì ở Nghệ An, tiêu chí nào cũng là thách thức. Nhưng trong đó có những tiêu chí dường như khó có thể đạt được. Ví như tiêu chí thu nhập phải đạt 1,4 lần so với thu nhập bình quân của cả tỉnh, tiêu chí chỉ còn 35 % tỷ lệ lao động sản xuất nông nghiệp, trong khi hiện tại là trên 70 % lao động đang trực tiếp sống bằng nghề nông. Việc đào tạo nghề và chuyển đổi môi trường làm việc cho nông dân không phải chuyện ngày một, ngày hai.

Ngoài việc nhận thức của người dân và trình độ của cán bộ địa phương còn rất thấp thì nguồn ngân sách để thực hiện các mục tiêu cũng là bài toán chưa có lời giải. Theo quyết định 800/QĐ-Ttg ngày 4/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ, nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu trên địa bàn chỉ khoảng 23%, theo chỉ tiêu của quyết định này thì năm 2011, ngân sách được cấp chỉ có 76 tỷ đồng trong khi tỉnh cần tới 1.950 tỷ đồng. Về mục tiêu đường giao thông thì các tuyến đường trục xã phải được nhựa hóa hoặc bê tông hóa 100%, các tuyến đường trục thôn, xóm phải được cứng hóa 70%, trong khi ngân sách xây dựng vừa thiếu lại vừa phải đền bù cho dân khi mở rộng các tuyến giao thông! Rồi tiêu chí tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 5%, trong khi số hộ nghèo toàn tỉnh Nghệ An đang ở con số 25% .

Một số xã kinh tế phát triển khá như xã chuyên canh rau cao cấp Quỳnh Lương, huyện Quỳnh Lưu, tỷ lệ 90% người trực tiếp làm nông nhiệp. Việc đào tạo nghề và thay đổi tập quán sản xuất là điều khó thực hiện trong thời gian dài .

Theo tính toán của lãnh đạo huyện Nam Đàn, muốn xây dựng thành công mô hình nông thôn mới, mỗi xã phải cần 150-200 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn ngân sách chỉ đạt 40%, còn lại phải huy động từ các nguồn khác là một thách thức cực kỳ khó khăn.

Các biện pháp cấp bách

Theo ông Nguyễn Thọ Cảnh, Giám đốc sở NN&PTNT Nghệ An, Phó ban chỉ đạo Chương trình nông thôn mới, trước mắt các huyện và từng địa phương cần nâng cao nhận thức của cán bộ và người dân về mục tiêu, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ…trong công tác triển khai quy hoạch cho cán bộ địa phương. Việc đào tạo nghề, chuyển đổi nghề nghiệp cho lao động nông thôn phù hợp vời điều kiện của từng xã, các doanh nghiệp phải chủ động dạy nghề, cung cấp nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm để người lao động ổn định cuộc sống.

Cùng với nguồn vốn của Trung ương hỗ trợ cho dự án, tỉnh phải chủ động tối đa các nguồn lực của tỉnh, của huyện và xã . Việc vận động các doanh nghiệp tham gia chương trình bằng việc trực tiếp thực hiện các dự án tại địa phương, các cơ quan , chính quyền phải tạo điều kiện tốt nhất để các doanh nghiệp hoàn thành các dự án. Tiếp tục kêu gọi các tổ chức Quốc tế hỗ trợ chương trình.

Theo chúng tôi biết, toàn tỉnh Nghệ An mới kêu gọi được một dự án ODA Hàn Quốc tham gia xây dựng mô hình nông thôn mới tại xã Diễn Xuân, huyện Diễn Châu là quá ít. Trước mắt tỉnh phải có nhiều cơ chế ưu đãi đặc biệt để các tổ chức nước ngoài đầu tư các dự vào vào vùng nông thôn, ưu tiên cho các dự án cần nhiều lao động để tạo việc làm cho người lao động.