Làm thế nào để nhận biết hạch lành hay ác tính?

Về mặt giải phẫu học, hệ thống bạch mạch luôn song hành với các động –-tĩnh mạch và chúng đổ về các hạch trước khi hòa vào hệ thống tuần hoàn động - tĩnh mạch. Về chức năng, các hạch một thành phần của hệ tạo huyết (hệ tạo huyết bao gồm: tủy xương, tuyến ức, lách, gan và hạch) và có hai chức năng chính : - Trực tiếp giam giữ và tiêu diệt vi trùng, virus, các tế bào lạ (như tế bào ung thư chẳng hạn) khi chúng xâm nhập cơ thể chúng ta. - Gián tiếp tiêu diệt vi trùng, virus, các tế bào lạ và tạo ra quá trình miễn dịch cho cơ thể thông qua quá trình sinh ra các kháng thể. Hạch được phân bố gần như khắp cơ thể chúng ta và từ trong các phủ tạng, ổ bụng cho đến các phần mềm dưới da. Khi các hạch nằm nông dưới da to ra thì chúng ta có thể sờ được vì chúng có hình dạng tròn như hòn bi hoặc dẹt như hạt đậu. Thông thường các hạch dễ sờ thấy là hạch vùng cổ, hạch vùng bẹn (vùng háng) và vùng nách. Vấn đề khó là làm thế nào chúng ta nhận biết được đó là hạch lành hoặc ác tính ? Trong tuyệt đại đa số trường hợp, hạch to ra do các nguyên nhân sau đây: - Viêm hoặc nhiễm trùng: Nhiễm trùng không đặc hiệu: do một loại vi trùng hoặc virus nào đó. Nhiễm trùng đặc hiệu: do vi trùng lao. - Bệnh lý ác tính (ung thư): Ung thư hạch nguyên phát: ung thư xuất phát từ các tế bào lymphô trong hạch, còn gọi là bệnh lymphôm. Ung thư di căn hạch: tế bào ung thư từ một cơ quan khác di chuyển đến, xâm nhập và phát triển trong hạch. Khi thăm khám bệnh nhân, các bác sĩ sẽ dựa vào những đặc tính của các khối hạch để dự đoán bản chất của chúng. Bảng so sánh dưới đây sẽ giúp chúng ta dễ nhớ những đặc tính quan trọng để phân biệt lành - ác: Hạch lành tính do viêm nhiễm Hạch ác tính (ung thư) 1. Kích thước khi phát hiện Thường nhỏ hơn 1cm. Trong trường hợp lao hạch, kích thước có thể lớn hơn Hạch càng lớn càng nghi ngờ ác tính 2. Số lượng và vị trí Thường chỉ có vài hạch nhỏ ở một vùng cơ thể. Trong trường hợp lao có thể có nhiều hạch ở cổ Càng có nhiều hạch ở nhiều vị trí trong cơ thể càng nghi ngờ ác tính Hạch có ranh giới rất rõ ràng, rất di động với mô xung quanh. Bệnh nhân thường mô tả là hạch “chạy” dưới các ngón tay khi sờ vào Khi còn nhỏ ranh giới của hạch với mô xung quanh rất rõ ràng. Hạch cũng rất di động. Tuy nhiên, khi đã phát triển, ranh giới không còn rõ ràng, hạch dính cứng do chúng xâm nhiễm mô xung quanh 4. Mật độ Hạch thường mềm. Đặc biệt trong trường hợp lao bệnh nhân có thể có nhiều hạch cổ với nhiều mật độ khác nhau. Thậm chí có những hạch bị hoại tử và vỡ mủ ra da Mật độ thường rất chắc, đôi khi rất cứng nên được ví von là “cứng như đá” 5. Sự phát triển theo thời gian Trừ lao, các hạch viêm hoặc nhiễm trùng không đặc hiệu thường ít khi to thêm cũng như không tăng thêm về số lượng. Bệnh nhân thường nhận biết được hạch đã có từ lâu và không phát triển theo thời gian. Hạch chắc chắn sẽ to thêm và có nhiều hạch hơn. Hay nói cách khác, hạch sẽ phát triển nếu bệnh nhân không được điều trị. Cần lưu ý rằng các triệu chứng “đau” tại khối hạch và các triệu chứng toàn thân như “sốt, sụt cân…” không phải là tiêu chuẩn để phân biệt lành hay ác. Tuy nhiên, các triệu chứng này sẽ giúp đỡ các bác sĩ đi đến chẩn đoán chính xác bản chất của khối hạch và nguyên nhân gây nổi hạch. Như vậy, khi bị nổi hạch, nếu bệnh nhân quan tâm đến các đặc tính kể trên và khai báo đầy đủ khi đi khám bệnh thì đã giúp đỡ các bác sĩ rất nhiều trong việc chẩn đoán và điều trị cho chính mình.