Ghi nhận những kết quả hợp tác về công nghệ sinh học và y tế

Nghiên cứu sản xuất vắc xin tại VABIOTECH (ảnh: TCM)

Chính phủ Việt Nam cũng như Bộ Y tế luôn khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đăng ký lưu hành các thuốc, vắc xin, sinh phẩm y tế của các doanh nghiệp Cuba tại Việt Nam. Để thực hiện nội dung Bản ghi nhớ giữa cơ quan quản lý dược và thiết bị y tế (thuộc Bộ Y tế Cu Ba) với Cục Quản lý dược (thuộc Bộ Y tế Việt Nam), cả hai bên đã thành lập nhóm công tác chuyên trách triển khai hoạt động hợp tác với các nội dung nằm trong khuôn khổ nhóm công tác chung.

Hiện Trung tâm Quản lý dược phẩm và thiết bị y tế Cuba (CECMED) và Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế Việt Nam (NICVB) đang tiếp tục duy trì trao đổi đoàn cán bộ chuyên môn, chia sẻ thông tin sản xuất sinh phẩm chuẩn và kiểm định chất lượng vắc xin, sinh phẩm y tế đã và đang lưu hành tại Việt Nam. Trong năm 2015, CECMED đã cử 02 chuyên gia sang NICVB hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý phòng thí nghiệm, trao đổi hợp tác về phương pháp kiểm định, mẫu chuẩn và các nội khác liên quan đến phòng kiểm nghiệm. NICVB cũng dự kiến cử 05 cán bộ sang CECMED thực hành kỹ thuật kiểm định các vắc xin mới.

Trong thời gian tới, phía Cuba sẽ nỗ lực thúc đẩy triển khai các dự án đóng gói và dán nhãn vắc xin viêm gan B (HB) và vắc xin Quimi-Hib (vắc xin viêm màng não mủ) với Viện Vắc xin Đà Lạt (Davac) và sản xuất viên đặt hậu môn Proctoquinasa với Cty Sao Kim Pharma của Việt Nam. Hiện loại thuốc này đã được sản xuất để bán tại Việt Nam cũng như xuất về Cuba, sau khi chuyên gia của CECMED sang Việt Nam kiểm định dây chuyền sản xuất và Sao Kim Pharma được cấp Giấy Chứng nhận thực hành sản xuất thuốc tốt (GMP).

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng đang triển khai nhiều dự án hợp tác với Viện Vắc xin Finlay (FINLAY) của Cuba. Cty TNHH MTV Vắc xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH) của Việt Nam tiếp tục hợp tác với FINLAY trong dự án phát triển vắc xin phòng viêm phổi. FINLAY và VABIOTECH cũng dự kiến triển khai chuyển giao giai đoạn cuối công nghệ sản xuất vắc xin và kiểm tra chất lượng đối với vắc xin phòng bệnh viêm màng não mô cầu polisacridos tuýp A, C và W135. Đồng thời, FINLAY và Cty CP Sản xuất kinh doanh dược và trang thiết bị y tế Việt Mỹ (AMV Group) tiếp tục làm việc để thương mại hóa sản phẩm này. Dự án triển khai nghiên cứu sản xuất công nghiệp vắc xin phòng bệnh thương hàn cộng hợp thay thế vắc xin phòng sốt thương hàn vi đơn giữa Viện FINLAY với Cty TNHH MTV Vắc xin Pasteur Đà Lạt (DAVAC), dự kiến thực hiện trong 2 năm.

Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế (POLYVAC) của Việt Nam và Trung tâm Di truyền và Công nghệ sinh học Cuba (CIGB) đang phát triển sản xuất vắc xin chống sốt xuất huyết Dengue. Sản phẩm đã thành công khi được thử nghiệm trên động vật. CIGB sẽ tiếp tục trao đổi với VABIOTECH phát triển loại vắc xin khác có hiệu lực hơn.

Để đạt được những thành tựu ban đầu về công nghệ sinh học, y tế không thể không ghi nhận sự nỗ lực và tạo điều kiện thuận lợi từ phía Cục Quản lý dược (DAV) cũng như Bộ Y tế Việt Nam, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho việc gia hạn đăng ký lưu hành các sản phẩm của Cuba như: Hebervital (GCSF), Quimi-Hib bán thành phẩm, loại chai 20 lít, Cimavax-EGF. Một số sản phẩm khác của Cuba, Bộ Y tế Việt Nam chưa nhận được hồ sơ xin đăng ký lại và đăng ký gia hạn của công ty như: Heberpenta L (DPT-HB-Hib dạng lỏng), PEG-Heberon, Proctokinasa.

Tuy nhiên, một số vấn đề còn tồn tại, cần được cả hai bên sớm thống nhất và đưa ra hướng giải quyết phù hợp. Hiện Bộ Y tế Việt Nam chưa gửi cho Bộ Y tế Cuba đề xuất hợp tác cụ thể về mô hình quản lý bệnh viện, mặc dù nội dung này đã được đưa vào thỏa thuận hợp tác ký giữa hai Bộ tháng 3/2014 trong chuyến thăm Cuba của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam. Tại dự án hợp tác thực hiện thử nghiệm lâm sàng cho vắc xin Vamengoc-BC do VABIOTECH phối hợp thực hiện với Viện Y học dự phòng Quân đội, đã được Bộ Y tế Cuba thông qua. Do đó, phía Cuba mong muốn DAV sớm chấp thuận thông qua đăng ký lưu hành vắc xin này tại Việt Nam. Phía Cuba đã chuyển cho phía Việt Nam một số quan tâm hợp tác của CIGB đồng thời đề nghị Bộ Y tế Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để triển khai.

Bên cạnh đó, liên kết giữa CIGB và POLYVAC nhằm phát triển sản xuất vắc xin chống sốt xuất huyết (Dengue) đang gặp vướng mắc khi đề xuất của POLYVAC chưa được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt. Hiện, POLYVAC và CIGB vẫn đang thực hiện nghiên cứu phát triển vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết bằng nguồn vốn tự có của hai bên.

Ngoài ra còn nhiều chương trình, dự án vẫn được đang được doanh nghiệp hai bên tiếp tục đàm phán, tìm kiếm thời cơ phù hợp để hợp tác, rất cần sự quan tâm, tiếp tục vào cuộc, tạo điều kiện thuận lợi của các cơ quan, ban, ngành hai Nhà nước. Và, cũng không thể phù nhận, trong kết quả hợp tác lần này chủ yếu thành công từ phía các cơ quan, doanh nghiệp thuộc Nhà nước, chưa có sự hợp tác hiệu quả của khối các doanh nghiệp tư nhân, mặc dù các cơ quan Chính phủ hai nước hết sức tạo điều kiện thuận lợi.

Thanh Nga