2023 là năm nóng nhất trong suốt 174 năm qua

Thế giới bước vào kỷ nguyên "nung nóng toàn cầu"

Dựa trên sáu bộ dữ liệu quốc tế hàng đầu được sử dụng để theo dõi nhiệt độ toàn cầu đã được WMO hợp nhất cho thấy nhiệt độ trung bình toàn cầu năm 2023 cao hơn khoảng 1,45°C so với mức nhiệt độ trung bình nhiều năm (TBNN) thời kỳ tiền công nghiệp (giai đoạn 1850-1900).

Ngoài ra, cũng theo đánh giá của Trung tâm khí hậu Tokyo - Nhật Bản (Tokyo Climate Center - TCC), chuẩn sai nhiệt độ trung bình toàn cầu năm 2023 ở mức cao hơn 0,53°C so với TBNN thời kỳ 1991-2020 và là năm ấm nhất trong chuỗi giá trị đã ghi nhận được.

Tổng thư ký Liên hợp quốc đã nêu rõ, hiện điều mà thế giới phải đối mặt không còn là ấm lên toàn cầu mà giờ đây đã chuyển sang kỉ nguyên nung nóng toàn cầu.

Trái đất đang nóng lên từng ngày (Ảnh minh họa)

Năm 2023, trên thế giới và khu vực đã xảy ra nhiều trận thiên tai lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng, vượt mức lịch sử, gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản, điển hình như: Động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng làm trên 53.000 người thiệt mạng, thiệt hại kinh tế trên 105 tỷ đô la Mỹ; lũ quét do vỡ đập tại Libya làm trên 11.300 người chết và mất tích; tuyết rơi kỷ lục trong vòng 100 năm tại Moscow, khu vực miền Trung nước Nga và mạnh nhất trong 70 năm tại Trung Quốc (tháng 12); nắng nóng gay gắt cực đoan và kéo dài bất thường ở miền Nam nước Mỹ, Địa Trung Hải, Bắc Phi, Trung Đông và một số nước châu Á,…

Thời tiết và khí hậu Việt Nam năm 2023

Trong diễn biến chung về nhiệt độ toàn cầu tăng cao, tại Việt Nam nhiệt độ trung bình trên toàn quốc cũng cao hơn 1,09°C so với TBNN và được ghi nhận là năm có mức nhiệt độ cao thứ hai trong chuỗi số liệu quan trắc (năm 2019 là năm có nhiệt độ trung bình trên toàn quốc cao hơn TBNN là 1,21°C). Đáng chú ý, hầu hết các tháng trong năm đều quan trắc được giá trị nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ngày vượt giá trị lịch sử cùng thời kỳ, đặc biệt các tháng 5 và 6/2023.

Trong năm 2023, trên khu vực Biển Đông đã xuất hiện 8 xoáy thuận nhiệt đới, trong đó có 5 cơn bão và 3 áp thấp nhiệt đới (ATNĐ). Số lượng bão/ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông ít hơn trung bình nhiều năm. Đáng lưu ý, trong năm 2023 các cơn bão hầu như không đổ bộ trực tiếp nên không gây gió mạnh trong đất liền.

Trên cả nước xảy ra 22 đợt mưa lớn trên diện rộng, tập trung chủ yếu ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ. Đáng chú ý, đã xuất hiện nhiều trận mưa cực đoan thời đoạn ngắn với lượng mưa 24h có nơi trên 800mm ở khu vực miền Trung.

Năm 2023 đã xuất hiện 20 đợt nắng nóng, tính từ năm 2017 đến nay thì năm 2023 là năm xuất hiện nhiều đợt nắng nóng diện rộng nhất và nhiều hơn 5 đợt so với TBNN. Đặc biệt tại Tương Dương (Nghệ An) đã quan trắc được giá trị nhiệt độ cao nhất là 44,2°C vào ngày 7/5/2023 và đây là giá trị nhiệt độ ngày cao nhất trên cả nước đã từng được quan trắc (giá trị kỷ lục trước đó là 43,4°C tại Hương Khê (Hà Tĩnh) ngày 20/4/2019).

Việt Nam năm 2023 đón ít đợt không khí lạnh hơn TBNN.

Trong năm 2023, đã xuất hiện 24 đợt không khí lạnh, ít hơn so với TBNN (TBNN khoảng 29-30 đợt), tại Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày 22/12/2023 nhiệt độ thấp nhất xuống mức -2,5°C, là giá trị nhiệt độ thấp nhất trong cùng thời kỳ tháng 12 tính theo số liệu ghi nhận tại Mẫu Sơn từ năm 2012 đến nay.

Năm 2024 khí hậu sẽ khắc nghiệt hơn

- Hoạt động của bão, ATNĐ: tập trung nhiều hơn vào nửa cuối mùa bão. Bão/ATNĐ hình thành trên biển Đông có thể sẽ nhiều hơn.

- Nắng nóng: Hiện tượng nắng nóng tại khu vực Nam Bộ, khu vực Tây Bắc Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng đến sớm và xuất hiện nhiều hơn so với TBNN.

- Không khí lạnh và rét đậm, rét hại: Sau đợt không khí lạnh mạnh cuối tháng 1/2024, dự báo không khí lạnh sẽ hoạt động yếu hơn so với TBNN nên khả năng xảy ra rét đậm, rét hại trong tháng 02-3/2024 ở mức thấp hơn so với TBNN cùng thời kỳ. Tuy nhiên, cần đề phòng các đợt không khí lạnh có cường độ mạnh, nhất là trong tháng 2/2024, có thể gây rét đậm, rét hại trên diện rộng và nguy cơ xảy ra băng tuyết ở khu vực vùng núi cao Bắc Bộ. Ngoài ra, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn ở khu vực Bắc Bộ trong mùa Đông Xuân 2023-2024 có khả năng xuất hiện nhiều hơn TBNN.

- Khô hạn: Cảnh báo nguy cơ thiếu nước nửa đầu năm thiếu nước ở khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ.

- Xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long: Nhận định xâm nhập mặn mùa khô năm 2023-2024 ở mức cao hơn TBNN, nhưng không khốc liệt như năm 2015-2016, 2019-2020. Các đợt xâm nhập mặn cao nhất ở cửa sông Cửu Long khả năng tập trung trong tháng 2-3/2024 (từ 8-13/2, từ 22-27/2, từ 18/3-25/3); các sông Vàm Cỏ, Cái Lớn vào tháng 3-4/2024 (từ 8-13/3, từ 22-27/3, từ 7-12/4, từ 21-26/4).