Xóa nhà tạm, cần sự chung tay của cộng đồng. Bài 2: Nỗ lực xây nhà ở phòng tránh thiên tai

Nhiều nhà ở phòng tránh thiên tai được xây dựng tại xã Húc, huyện Hướng Hóa - Ảnh: T.P

Những ngôi nhà “Quyết định 48”

Nhờ có ngôi nhà tránh lũ được xây dựng cách đây 6 năm, trong đợt lũ cuối tháng 10/2020, mẹ con chị Nguyễn Thị Dẫn, ở thôn Na Nẫm, xã Triệu Nguyên (huyện Đakrông) không còn phải thấp thỏm âu lo bị nước lũ càn quét. Trước đây hoàn cảnh gia đình chị rất khó khăn, mọi chi phí trang trải cuộc sống đều dựa vào công việc đồng áng của chị trong khi cả nhà 3 người phải sống trong căn nhà tạm bợ nhếch nhác, không an toàn. Mỗi năm đến mùa mưa lũ, mẹ con chị Dẫn phải thức trắng đêm kê đồ đạc lên cao nhưng vẫn bị thiệt hại về tài sản. Năm 2015, thông qua chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt khu vực miền Trung theo Quyết định 48/2014/QĐ-TTg, ngày 28/8/2014 của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định 48), chị Dẫn được hỗ trợ vay vốn xây dựng nhà ở kiên cố. Chị Dẫn không giấu được xúc động: “Nếu không được Đảng và Nhà nước tạo điều kiện, không biết đến bao giờ mẹ con tôi mới có ngôi nhà vững chãi như thế này để ở. Giờ đây mỗi khi có mưa lũ, chúng tôi không còn lo chạy lũ. Đồ đạc trong nhà đã có nơi cất giữ cao ráo, không lo nước cuốn trôi. Nước lũ vừa thì kê cao giường tủ để trú tránh, nước lớn thì kêu bà con chòm xóm đến chở đến nơi cao ráo chờ nước rút lại trở về dọn dẹp nhà cửa”. Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) huyện Đakrông Ngô Văn Bảo cho biết: “Toàn huyện có 99 hộ gia đình được vay với tổng số tiền hơn 1,4 tỉ đồng. Đây là một chương trình có ý nghĩa thiết thực đối với người nghèo thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lũ quét của huyện Đakrông. Chúng tôi mong tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của Chính phủ để người dân của huyện Đakrông nói riêng và người dân vùng lũ Quảng Trị nói chung sẽ có được những ngôi nhà tránh lũ kiên cố”.

Năm 2015, gia đình chị Nguyễn Thị Nguyệt, ở thôn Mai Xá, xã Gio Mai (huyện Gio Linh) được Ngân hàng CSXH huyện Gio Linh cho vay 15 triệu đồng và được nhà nước hỗ trợ 12 triệu đồng để xây nhà ở phòng, tránh lũ theo Quyết định 48. Chỉ tay lên phần gác lửng cao ráo trong nhà, chị phấn khởi cho biết: “Mùa lũ vừa qua, nhờ có ngôi nhà chống lũ này, mẹ con tôi có nơi tránh trú an toàn, toàn bộ tài sản trong nhà đều được bảo toàn, không bị hư hỏng. Mọi sinh hoạt trong những ngày nước lũ dâng cao đều được đưa lên căn gác khô ráo này nên chúng tôi rất yên tâm. Tôi rất biết ơn sự quan tâm của chính quyền các cấp đã dành cho gia đình tôi”.

Theo Giám đốc Ngân hàng CSXH tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đức Đồng, đây là một chính sách mang nhiều ý nghĩa và giá trị nhân văn sâu sắc nên đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ rộng rãi của người dân ở khu vực miền Trung nói chung và tỉnh Quảng Trị nói riêng. Quyết định 48 của Chính phủ không chỉ góp phần ổn định cuộc sống cho người dân, bảo đảm an sinh xã hội mà có tác động tích cực đối với Chương trình xây dựng nông thôn mới nên đã được tích cực triển khai. Chỉ tính riêng trong năm 2020, ngân hàng đã cho 1.439 hộ nghèo vay xây nhà tránh lũ theo Quyết định 48, đến tháng 6/2021 tổng dư nợ cho vay xây dựng nhà theo quyết định này trên địa bàn tỉnh là 19 tỉ đồng. Ngoài ra, đối với những hộ gia đình chính sách không có trong đề án, đơn vị cũng đã tận dụng các nguồn vốn để hỗ trợ người dân xây sửa nhà ở giúp họ được an cư lạc nghiệp.

Cần thêm nhiều nhà kiên cố cho người dân

Theo báo cáo của Sở Xây dựng, thực hiện chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt khu vực miền Trung theo Quyết định 48, tỉnh Quảng Trị đã hỗ trợ xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt cho 1.953 hộ dân với tổng số vốn giải ngân là hơn 55 tỉ đồng. Trong đó có 823 hộ được xây mới, 1.129 hộ cải tạo, nâng tầng. Cùng với nhà ở theo Quyết định 48, thông qua nguồn vận động của chính quyền, các tổ chức, thời gian qua người dân vùng trũng Quảng Trị cũng đã được hỗ trợ xây dựng nhiều nhà ở tránh lũ kiên cố.

Từ khoản viện trợ khẩn cấp khắc phục hậu quả thiên tai của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cuối tháng 6/2021, tỉnh Quảng Trị đã tiến hành bàn giao 106 ngôi nhà ở kiên cố cho người dân ở vùng thường xuyên bị thiên tai. Những ngôi nhà này được xây dựng với tổng kinh phí 14,5 tỉ đồng dành cho các gia đình là đồng bào dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai trên địa bàn 5 huyện Hướng Hóa, Đakrông, Cam Lộ, Gio Linh và Vĩnh Linh. Mỗi căn nhà tùy theo vị trí địa lý, số nhân khẩu có giá trị xây dựng cao nhất là 140 triệu đồng, thấp nhất gần 92 triệu đồng. Điều đặc biệt ở mỗi ngôi nhà là được thiết kế chú trọng đến công năng tăng cường khả năng chống chịu, an toàn trước thiên tai, giúp người dân an tâm hơn trước những tác động bất thường của thời tiết, khí hậu. Sự ủng hộ kịp thời và thiết thực của ADB đã mở ra cơ hội hợp tác, hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế nằm trong chủ trương xã hội hóa việc xóa nhà tạm trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là nhà tạm của người dân ở địa bàn miền núi khó khăn và vùng thường xuyên bị tác động của thiên tai.

Tuy nhiên, theo khảo sát của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, hiện nay trên địa bàn tỉnh có trên 150 hộ gia đình cần được hỗ trợ khẩn cấp để xây dựng nhà ở kiên cố phòng, chống thiên tai, trong đó có 75 hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số cần được ưu tiên hỗ trợ làm nhà sớm nhất. Đặc biệt trong điều kiện thời tiết bất thường, bão lũ ngày một phức tạp và mức độ rủi ro cao hơn, hơn lúc nào hết người dân vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai rất cần nhà tránh bão lũ để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản. Vì vậy, bên cạnh nguồn hỗ trợ của nhà nước, chính quyền các cấp cũng cần vận động kêu gọi sự chung tay của cộng đồng để người nghèo có thêm kinh phí xây dựng nhà ở phòng, tránh thiên tai kiên cố. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để không chỉ người nghèo mà tất cả mọi người đều ý thức được sự cấp thiết phải xây dựng nhà ở kiên cố để cuộc sống được an toàn trong điều kiện biến đổi khí hậu thất thường như hiện nay.

Nguyên Kha - Trúc Phương

Bài 3: Xã hội hóa xây dựng nhà ở cho giáo viên vùng khó khăn