Xét xử lại vụ án cựu Đại biểu Quốc hội Châu Thị Thu Nga vì tài sản kê biên không thể thi hành án

Vụ án từng là tâm điểm chú ý của dư luận

Phiên tòa xét xử sơ thẩm Châu Thị Thu Nga về phần dân sự đã phải trì hoãn lại. Nguyên nhân do đại diện Viện kiểm sát và một số người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt tại phiên tòa. Quá trình chuẩn bị đưa vụ án Châu Thị Thu Nga và đồng phạm ra xét xử về phần dân sự, bị án Nga có đơn xin xét xử vắng mặt.

Đây là vụ án “nổi cộm” năm 2018, liên quan đến dự án B5 Cầu Diễn (huyện Từ Liêm, nay là quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Bởi trước và trong khi thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bị án Châu Thị Thu Nga là Đại biểu Quốc hội.

Bị án Châu Thị Thu Nga tại phiên tòa phúc thẩm năm 2018.

Theo bản án phúc thẩm, năm 2008, Công ty Housing Group hợp tác liên danh với Công y TNHH Một thành viên Xuất nhập khẩu và Đầu tư xây dựng phát triển Hà Nội (viết tắt là HAIC) để thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình khu công cư và biệt thự nhà vườn tại khu đất B5 Cầu Diễn. Dự án có diện tích 22.325,5m2, dự kiến quy mô gồm 3 chung cư 21 tầng và 36 nhà vườn. Tổng mức đầu tư là 279,3 triệu đồng.

Mặc dù dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và cấp phép xây dựng, nhưng Châu Thị Thu Nga vẫn chỉ đạo nhân viên của Công ty Housing Group thực hiện các hành vi nhằm huy động vốn của các bị hại.

Từ năm 2009-2013, bị án Nga và các đồng phạm ký 752 hợp đồng góp vốn, thu hơn 377 tỷ đồng. Trong số tiền này, Nga chỉ trả lại hơn 28 tỷ đồng cho khách hàng và còn chiếm đoạt hơn 348 tỷ đồng.

Với hành vi gian dối trên, Châu Thị Thu Nga đã bị xử phạt mức án tù chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Tài sản kê biên không đủ điều kiện để thi hành

Trong vụ án này, cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã kê biên tài sản của Công ty Housing Group, Liên danh Công ty HAIC và Công ty Housing Group… Trong đó có khu đất 15.400m2 ô đất CT5, thuộc Khu đô thị Thành phố Giao Lưu của liên danh Công ty HAIC và Housing Group và căn nhà 3 tầng mới hoàn thiện phần thô, diện tích xây dựng là 340m/sàn của Công ty Housing Group trên diện tích 3.401,7m2 đất, tại Khu du lịch bãi tắm Quất Lâm (Nam Định).

Dự án B5 Cầu Diễn thời điểm xảy ra vụ án.

Tại bản án sơ thẩm năm 2017, TAND TP Hà Nội cũng đã đưa ra quyết định về phần trách nhiệm dân sự trong vụ án. Theo đó, buộc những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án phải nộp trả lại số tiền đã nhận để đảm bảo thi hành án về nghĩa vụ bồi thường của Công ty Housing Group.

Về xử lý vật chứng, tòa tuyên “Tiếp tục kê biên quyền sử dụng 15.400m2 ô đất CT5 thuộc Khu đô thị Thành phố Giao lưu và căn nhà 3 tầng”.

Sau bản án sơ thẩm, 16 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án kháng cáo không đồng ý hoàn trả lại tiền cho Housing Group. Tuy nhiên, có 2 doanh nghiệp là Công ty CP Đầu tư và xây lắp 5; Công ty CP Cơ khí và Xây lắp Hà Nội không kháng cáo.

Tại bản án phúc thẩm năm 2018, TAND Cấp cao tại Hà Nội giữ nguyên các quyết định tại bản án sơ thẩm. Do đó, ngày 22-8-2018 và 22-2-2019, Công ty CP Đầu tư và Xây lắp 5, Công ty CP Cơ khí và Xây lắp Hà Nội có đơn đề nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm.

Công ty CP Đầu tư và Xây lắp 5 đề nghị không hoàn trả cho Housing Group 4,9 tỷ đồng; Công ty CP Cơ khí và Xây lắp Hà Nội đề nghị không hoàn trả lại 500 triệu đồng.

Ngày 12-9-2019, Cục Thi hành án dân sự TP Hà Nội có công văn kiến nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm với bản án hình sự sơ thẩm năm 2017 và bản án hình sự phúc thẩm năm 2018, vụ án Châu Thị Thu Nga và đồng phạm.

Ngày 17-3-2020, Chánh án TAND Tối cao quyết định kháng nghị, đề nghị Giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án sơ thẩm về phần trách nhiệm dân sự của 2 công ty trên và hủy bản án phúc thẩm về phần xử lý vật chứng đối với việc kê biên 2 nhà đất liên quan. Tạm đình chỉ thi hành phần quyết định về trách nhiệm dân sự của 2 công ty trên và phần xử lý vật chứng đối với việc kê biên 2 quyền sử dụng đất trên.

Năm 2020, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã xem xét theo trình tự Giám đốc thẩm.

Quyết định Giám đốc thẩm thể hiện, tổng số tiền Công ty Housing Group đã thanh toán cho Công ty CP Đầu tư và Xây lăp 5 là hơn 4,9 tỷ đồng (năm 2008 là 4,5 tỷ đồng và năm 2009 là 434 triệu đồng. Tuy nhiên, lời khai của bị án Nga thể hiện, thực chất Công ty Housing Group là 100% vốn của Nga. Việc Nga gian dối thông tin huy động vốn diễn ra từ năm 2009-2013.

Do đó, tòa sơ thẩm buộc Công ty CP Đầu tư và Xây lắp 5 phải hoàn trả cho Housing Group hơn 4,9 tỷ đồng là không đúng. Công ty này chỉ phải trả số tiền đã nhận thanh toán năm 2009 là hơn 434 triệu đồng.

Tương tự, các chứng từ của Công ty CP Cơ khí và Xây lắp Hà Nội cung cấp thể hiện, doanh nghiệp này được Housing Group thanh toán năm 2007 và năm 2008 là hơn 500 triệu đồng. Quyết định của tòa sơ thẩm buộc doanh nghiệp phải hoàn trả hơn 500 triệu đồng là không đúng.

Tại khu đất 15.400m2, công văn của Sở Kế hoạch đầu tư ngày 15-5-2019 xác định, diện tích đất trên chưa được giao cho Housing Group. Công ty này chưa được ký hợp đồng thu đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chưa được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo Điều 168 - Luật Đất đai.

Còn căn nhà trên diện tích 3.401,7m2 ở Quất Lâm là xây dựng trái phép, chưa hoàn thiện thủ tục về đất đai, chưa được UBND tỉnh Nam Định ra quyết định cho thuê đất.

Cả 2 khu đất trên không thuộc quyền sử dụng của người phải thi hành án, không thuộc đối tượng được kê biên. Việc kê biên 2 tài sản trên là không đúng pháp luật.

Vì vậy, Hội đồng thẩm phán quyết định hủy bản án sơ thẩm về trách nhiệm dân sự và hủy bản ản phúc thẩm về phần xử lý vật chứng, đồng thời chuyển hồ sơ cho TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm lại về phần dân sự.

Lâm Vinh