Xây dựng nông thôn mới ở miền núi: Cần quyết tâm cao

Có 13 xã thuộc 5 huyện miền núi phấn đấu đạt chuẩn NTM đến năm 2025, gồm: Trà Giang, Trà Tân, Trà Thủy (Trà Bồng); Sơn Linh, Sơn Kỳ, Sơn Trung (Sơn Hà); Sơn Dung, Sơn Mùa (Sơn Tây); Long Hiệp, Long Mai (Minh Long) và Ba Liên, Ba Điền, Ba Vì (Ba Tơ).

Nhận diện khó khăn

Tại xã Long Mai (Minh Long), tỷ lệ hộ nghèo hiện nay gần 25,5%. đời sống người dân còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng thiết yếu điện, đường, trường, trạm vừa thiếu, vừa yếu. Nhiều tuyến đường liên thôn vẫn còn tình trạng nắng bụi, mưa bùn, nên người dân gặp rất nhiều khó khăn. Chủ tịch UBND xã Long Mai Trần Văn Lịch cho biết, bên cạnh cơ sở hạ tầng thì cản trở lớn nhất trong xây dựng NTM của xã chính là thu nhập và mức sống thấp, cộng với tư duy của một bộ phận người dân còn hạn chế bởi suy nghĩ “xây dựng NTM là việc của Nhà nước”. Vì vậy, để thực hiện và hoàn thành 19/19 tiêu chí, xã Long Mai cần gần 55 tỷ đồng đầu tư hoàn thiện hạ tầng, phát triển sản xuất.

Xây dựng NTM đối với xã Sơn Trung (Sơn Hà) cũng đối diện nhiều thách thức, nhất là cuộc sống người dân còn nhiều khó khăn với tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn cao (khoảng 35%), nhà tạm và dột nát nhiều (51 nhà), trong khi thu nhập quá thấp (khoảng 18,5 triệu đồng/người/năm). Chủ tịch UBND xã Sơn Trung Đinh Sơn Hạ cho biết, các công trình thủy lợi, văn hóa bị hư hỏng, xuống cấp trong khi tiêu chí NTM yêu cầu cao. Như công trình thủy lợi lâu nay chỉ tập trung phục vụ sản xuất, chứ chưa đáp ứng yêu cầu phòng, chống thiên tai. Còn 6/6 nhà văn hóa thôn cũng xuống cấp, lại chưa có trang thiết bị phục vụ nhu cầu văn hóa, thể thao cộng đồng. Chính vì vậy, nhu cầu vốn đầu tư thực hiện các tiêu chí NTM của xã Sơn Trung rất lớn và trông chờ vào ngân sách nhà nước.

Nhà ở chưa đảm bảo, đường đất nắng bụi, mưa bùn là một trong những thách thức đối với xã Trà Giang (Trà Bồng) trong xây dựng nông thôn mới.

Thực tế, so với tốc độ và tỷ lệ xã đạt chuẩn NTM toàn tỉnh thì số xã đạt chuẩn NTM ở khu vực miền núi còn thấp. Nhưng nếu đánh giá điểm xuất phát và các yếu tố, điều kiện tự nhiên và xã hội, kết quả xây dựng NTM của 13 xã nêu trên đã có nhiều chuyển biến tích cực, khi đã đạt 13/19 tiêu chí. Nhất là ý chí phát triển kinh tế, nỗ lực thoát nghèo, chung sức xây dựng NTM của người dân ngày càng cao.

Thay đổi tư duy

Tuy đối diện với nhiều thách thức, nhưng xã Long Mai quyết tâm về đích NTM đúng lộ trình vào năm 2025. Thực hiện mục tiêu trên, xã Long Mai lựa chọn những tiêu chí dễ, ít kinh phí để vận động người dân làm trước, như hiến đất, góp ngày công để mở rộng nền, bê tông đường; thay đổi tập quán, thói quen sinh hoạt, canh tác gắn với dịch chuyển tư duy sản xuất kiểu “tự cung, tự cấp” sang tạo ra thu nhập...

Chủ tịch UBND xã Long Mai Trần Văn Lịch cho biết, song song với sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư của Nhà nước để hoàn thiện cơ sở hạ tầng, xã chú trọng thay đổi nếp sống, tư duy và trình độ sản xuất trong nhân dân qua các mô hình phát triển kinh tế hiệu quả, phù hợp. Cây lúa được cơ cấu các loại giống chất lượng gắn với thâm canh tốt. Cây keo chuyển từ sử dụng giống giâm hom sang cây nuôi cấy mô gắn với trồng rừng gỗ lớn. Chăn nuôi trâu chuyển từ thả rông sang nuôi nhốt vỗ béo... nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và giá trị sản phẩm, tạo sinh kế ổn định và bền vững cho người dân.

Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Linh Đinh Văn Bum cho biết, bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước thì điều quan trọng trong xây dựng NTM là ý chí, sức dân. Chính vì vậy, trước hết là “đả thông” tư tưởng trong đội ngũ cán bộ xã, thôn cũng như phát huy vai trò của người uy tín để lan tỏa những phần việc xây dựng NTM. Từ tiên phong đóng góp kinh phí, ngày công, đến chuyển đổi cơ cấu giống, cây trồng và vật nuôi. Đồng thời, thường xuyên tổ chức và duy trì các hoạt động xây dựng đường hoa, vườn mẫu, khuôn viên nhà văn hóa nhằm tạo điểm nhấn cho khu dân cư.

Đồng hành cùng các địa phương, tỉnh đã ưu tiên và tập trung các nguồn lực, riêng năm 2024 bố trí gần 290 tỷ đồng để tiếp sức 13 xã thực hiện và duy trì các tiêu chí NTM, đảm bảo 100% xã về đích NTM vào năm 2025. Qua đó góp phần hoàn thành chỉ tiêu trung ương giao là tối thiểu 80% số xã trên địa bàn tỉnh đạt chuẩn NTM.

Bài, ảnh: MỸ HOA