Xác suất suy thoái của nền kinh tế Mỹ đã giảm xuống

Rủi ro suy thoái vẫn còn

Mặc dù xác suất đó vẫn còn cao theo so sánh lịch sử, nhưng đã thể hiện mức giảm điểm phần trăm hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 8/2020, khi nền kinh tế Mỹ đang phục hồi sau một cuộc suy thoái ngắn nhưng mạnh do đại dịch Covid-19 gây ra. Đồng thời cũng phản ánh thực tế, nền kinh tế vẫn tiếp tục phát triển ngay cả khi Cục Dự trữ Liên bang (FED) tăng lãi suất và lạm phát giảm.

Chỉ số giá tiêu dùng do Bộ Lao động Mỹ công bố thấp hơn rất nhiều so với mức đỉnh vào tháng 6/2022 và là mức tăng chậm nhất trong hơn 2 năm. Ảnh: Getty Images

Trong cuộc khảo sát mới nhất của WSJ, các nhà kinh tế dự đoán tổng sản phẩm quốc nội sẽ tăng trưởng với tốc độ 1,5% trong quý II, tăng mạnh từ 0,2% trong cuộc khảo sát trước đó. Họ vẫn kỳ vọng GDP cuối cùng sẽ co lại, với dự báo nền kinh tế sẽ tăng trưởng 0,6% trong quý III, trái ngược với mức giảm 0,3% dự kiến trong cuộc khảo sát trước đó; tiếp theo là mức giảm 0,1% trong quý IV/2023. Các nhà kinh tế cũng dự báo, GDP của Mỹ sẽ tăng 1% trong cả năm 2023, được tính toán trên cơ sở tăng trưởng từ quý IV/2022, gấp đôi so với dự báo trước đó là 0,5%.

Gần 60% các nhà kinh tế cho biết lý do chính để lạc quan về triển vọng kinh tế Mỹ là kỳ vọng lạm phát sẽ tiếp tục chậm lại. Chỉ số giá tiêu dùng được Bộ Lao động Mỹ công bố đã tăng 3% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn rất nhiều so với mức cao nhất 9,1% vào tháng 6/2022 và là mức tăng chậm nhất trong hơn 2 năm qua.

Thước đo lạm phát ưa thích của FED - sự thay đổi hàng năm trong chỉ số giá chi tiêu dùng cá nhân không bao gồm thực phẩm và năng lượng - đã giảm từ 5,4% vào tháng 3/2022 xuống còn 4,6% vào tháng 5. Các nhà kinh tế dự kiến chỉ số này sẽ đạt 3,7% vào quý IV/2023, mặc dù con số đó vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của FED.

Con đường dẫn đến hạ cánh mềm

Năm ngoái, các nhà kinh tế lần đầu tiên dự báo một cuộc suy thoái của kinh tế Mỹ khi lạm phát cao liên tục thúc đẩy FED tăng lãi suất với tốc độ kỷ lục trong gần ba thập kỷ. Trong lịch sử, việc giảm tỷ lệ lạm phát về mặt vật chất luôn liên quan đến tỷ lệ thất nghiệp cao hơn và suy thoái, do đó rất ít nhà kinh tế nghĩ rằng lần này sẽ khác.

Sean Snaith - Giám đốc Viện Dự báo kinh tế của Đại học Trung tâm Florida cho biết, con đường để đạt được "hạ cánh mềm" hoặc giảm lạm phát mà không có suy thoái, đã "trở lại bàn". "Vào đầu năm nay, nó có vẻ giống như một giấc mơ viển vông hơn" - Snaith nói. Bây giờ, "có vẻ như một cuộc suy thoái tiếp tục trượt, trượt, trượt vào tương lai" - Snaith đã hạ thấp xác suất suy thoái xuống 45%, từ mức 90% vào tháng 4.

Giá ô tô đã góp phần vào lạm phát cơ bản, được coi là yếu tố dự báo lạm phát trong tương lai tốt hơn tỷ lệ chung. Ảnh: Getty Images

Trung bình, các nhà kinh tế vẫn kỳ vọng thị trường lao động sẽ mất 10.551 việc làm mỗi tháng trong quý đầu tiên của năm 2024, nói chung không thay đổi so với dự báo trước đó của họ. Nhưng không giống như trong cuộc khảo sát vào tháng 4, các nhà kinh tế không còn mong đợi việc cắt giảm việc làm trong quý III và quý IV của năm nay. Họ kỳ vọng các nhà tuyển dụng sẽ bổ sung việc làm trong quý hai và quý ba của năm tới, cho thấy bất kỳ sự suy thoái nào cũng sẽ nhẹ hơn.

Luke Tilley - Kinh tế trưởng tại Wilmington Trust cho biết: "Lạm phát đã chậm lại đáng kể và chúng tôi tin rằng sẽ tiếp tục như vậy vì tăng trưởng chi tiêu đang chậm lại cùng với tăng trưởng trên thị trường lao động đang giúp các nhà cung cấp dịch vụ".

Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế mạnh hơn dự kiến trong năm nay cũng có thể sẽ dẫn đến việc FED giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn.

Các nhà kinh tế dự đoán điểm giữa của phạm vi đối với lãi suất quỹ liên bang sẽ đạt đỉnh 5,4% vào tháng 12/2023, tăng mạnh so với dự báo 5% trong cuộc khảo sát cuối cùng. Dự đoán mới nhất ngụ ý ít nhất một lần tăng thêm 25 điểm cơ bản nữa của FED.

Tăng lãi suất nhiều hơn, cắt giảm lãi suất sau đó

FED tháng trước đã giữ lãi suất quỹ liên bang chuẩn ổn định trong khoảng từ 5% đến 5,25%, lần tạm dừng đầu tiên sau 10 lần tăng liên tiếp kể từ tháng 3/2022. Những người tham gia thị trường kỳ vọng rất nhiều rằng, ngân hàng trung ương sẽ tăng lãi suất lên một phần trăm tại cuộc họp ngày 25 – 26/7, theo thị trường tương lai quỹ liên bang.

Trong cuộc khảo sát mới nhất, chỉ có 10,6% các nhà kinh tế dự kiến FED sẽ cắt giảm lãi suất trong nửa cuối năm nay, giảm từ 36,8% trong cuộc khảo sát cuối cùng. Phần lớn các nhà kinh tế, gần 79%, dự kiến FED sẽ cắt giảm lãi suất trong nửa đầu năm 2024 khi tỷ lệ thất nghiệp tăng lên. Khoảng 42,4% dự kiến rằng việc cắt giảm đầu tiên sẽ đến vào quý hai.

Các nhà kinh tế cũng đang đẩy lùi ước tính của họ về thời điểm cuối cùng FED sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất.

Các nhà kinh tế học tương đối lạc quan về tác động của việc kết thúc thời kỳ đại dịch của chính phủ đối với các khoản thanh toán nợ của sinh viên, điều này cho phép hàng triệu người Mỹ tránh được một hóa đơn lớn hàng tháng trong hơn ba năm.

Việc nối lại các khoản thanh toán cho vay sinh viên dự kiến sẽ có tác động tương đối nhỏ vào mùa thu này, giảm 0,2 điểm phần trăm theo năm, từ tăng trưởng chi tiêu của người tiêu dùng được đo từ quý III đến quý IV của năm nay.

"Chúng tôi có thể sẽ thấy một số sự tăng trưởng chi tiêu chậm lại vào cuối năm nay do các khoản thanh toán được nối lại làm giảm khả năng tiêu dùng của một số hộ gia đình nhất định, nhưng chúng tôi không nghĩ rằng việc kết thúc việc tạm dừng thanh toán sẽ đủ rộng để có ảnh hưởng đáng kể đến chi tiêu chung của hộ gia đình Mỹ" - kinh tế trưởng Jay Bryson của Wells Fargo cho biết./.

Hoàng Lê (theo The Wall Street Journal)