Việt Nam phải tận dụng thế mạnh trời cho để phát triển cảng biển

Ngày 22-3, Bộ GTVT đã tổ chức Hội nghị đối thoại doanh nghiệp (DN) hàng hải và đường thủy nội địa do Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng chủ trì. Chương trình có sự tham gia của đại diện 19 tỉnh, TP và 180 DN vận tải hàng hóa, đường thủy nội địa, logistics trong cả nước.

Tại đây, các đơn vị đã đề xuất nhiều giải pháp, sáng kiến nhằm khai thác hiệu quả cơ sở hạ tầng cảng biển, vận tải, dịch vụ logistics, phát triển đội tàu vận tải.

Việt Nam có đầy đủ lợi thế để phát triển dịch vụ cảng biển

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang cho biết Hội nghị đối thoại DN là cơ hội để Bộ GTVT và các bộ, ngành, chính quyền các địa phương ghi nhận ý kiến, đề xuất của hiệp hội và cộng đồng DN. Từ đó khai thác hiệu quả cơ sở hạ tầng cảng biển, vận tải, dịch vụ logistics, phát triển đội tàu vận tải.

Việt Nam (VN) là một quốc gia ven biển, với lợi thế bờ biển trải dài, gần các tuyến hàng hải quốc tế, hệ thống sông ngòi dày đặc, ngành hàng hải và đường thủy nội địa có vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là phương thức vận tải có chi phí thấp, khả năng chuyên chở hàng hóa với khối lượng lớn, siêu trường, siêu trọng, đi các tuyến đường xa.

Cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa-Vũng Tàu) được thiết kế để tiếp nhận tàu container có tải trọng lên tới 80.000 DWT. Ảnh: Đ.TRANG

Thực tế cho thấy phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu của VN được vận tải bằng đường biển. Hệ thống cảng biển VN đã tiếp nhận được tàu có trọng tải lớn nhất thế giới, thu hút được 40 hãng tàu lớn trên thế giới vào hoạt động.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cũng đánh giá VN có thế mạnh trời cho với đường bờ biển dài, hệ thống cảng biển lớn và đa dạng. VN còn có hệ thống đường thủy nội địa ở cả ba miền Bắc - Trung - Nam. Hiện nay có một bất cập là thị phần đường bộ chiếm 80% hàng hóa và gần 100% hành khách trong khi hệ thống đường thủy, hàng hải rất tốt lại chưa khai thác hiệu quả.

“Vì vậy, chúng tôi mong muốn trong thời gian tới phải nâng tỉ trọng vận tải hàng hải, đường thủy nội địa lên ít nhất 50%. Nếu làm được điều đó sẽ giảm chi phí logistics, chi phí bảo trì, bảo dưỡng, đặc biệt là giảm tai nạn giao thông” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chỉ ra.

Hệ thống cảng biển VN có 34 cảng biển, 296 bến cảng, sản lượng đạt 762 triệu tấn, tăng 5%. Hiện nay có bốn xu thế là công nghệ số, cảng xanh, chuyển đổi năng lượng giảm khí thải, sử dụng tàu trọng tải lớn và container hóa. Sau năm 2030 phải áp dụng tiêu chí cảng giảm thiệt hại môi trường. Các yêu cầu này đều là thách thức lớn đối với DN chủ tàu, chủ cảng, các đơn vị phải có kế hoạch phát triển kịp thời, nếu không sẽ tụt hậu so với thế giới.

Ông TRẦN BẢO NGỌC, Vụ trưởng Vụ Vận tải, Bộ GTVT

Tiếp thu nhiều kiến nghị từ doanh nghiệp

Dịp này, nhiều DN đã đưa ra những kiến nghị thiết thực.
Ông Vũ Thanh Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vận tải và xếp dỡ Hải An, cho biết VN có ba cảng nằm trong danh sách 50 cảng container có sản lượng thông qua lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, tàu container lại có rất ít, chỉ 48 tàu. Hiện nhiều tàu đã trên 25 tuổi, không đáp ứng được một số yêu cầu, có thể sẽ không được vận chuyển. Do đó, ông Hải đề nghị cần có thêm nhiều tàu mới để đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Ngoài ra, Nhà nước cần có chính sách tốt về lãi vay cho DN đầu tư phát triển đội tàu container. Đơn cử như miễn hoặc giảm thuế VAT nhập khẩu tàu container và miễn thuế nhà thầu cho DN khi thực hiện việc thuê hoặc thuê mua container.

Đại diện Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn nêu một số bất cập như tĩnh không cầu chưa đảm bảo. Vì vậy cần xem xét để thiết kế tĩnh không cầu phải đảm bảo trên 7 m để sà lan, tàu thuyền được lưu thông an toàn. Đáp lời vấn đề này, ông Bùi Thiên Thu, Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa VN, cho biết việc này đang được triển khai, có cả giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Theo ông Nguyễn Lê Chơn Tâm, Tổng Giám đốc Công ty CP Cảng Sài Gòn, đại diện Hiệp hội Cảng biển VN, để có cảng trung chuyển đầu tiên tại VN là phải có đối tác phù hợp, đúng vị trí, gần với các tuyến đường hàng hải chính toàn cầu và dễ dàng tiếp cận. Vì vậy, hiệp hội đề xuất Chính phủ và Bộ GTVT bổ sung quy hoạch và xây dựng chiến lược cho khu vực cảng, phát triển cảng xanh, thiết lập cơ chế hỗ trợ chính sách, thu hút vốn đầu tư… như cảng Cần Giờ.

Về vấn đề này, Cục trưởng Cục Hàng hải VN Lê Đỗ Mười thông tin Đề án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ đã được Bộ GTVT báo cáo lên Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà. Hiện đã giao lại cho TP.HCM tiếp tục xây dựng đề án này. Việc duy tu, nạo vét luồng hàng hải, các đơn vị đã bố trí nguồn lực xử lý nạo vét để tàu qua lại thông suốt. Đối với các vị trí chưa bố trí nguồn kinh phí sẽ đề xuất và triển khai.•

ĐÀO TRANG