Việt Nam - Hoa Kỳ: Hợp tác kinh tế, thương mại lên tầm cao mới

Nhìn lại thành quả thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ để tiếp bước

Nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, ông Nguyễn Hồng Diên cho rằng, quan hệ thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ trong gần 30 năm bình thường hóa ngoại giao ngày càng thể hiện có bước phát triền vững chắc. Một trong những điểm quan trọng cần nhắc đến trong quan hệ kinh tế, thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, đó là tính chất bổ trợ của hai nền kinh tế

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì lễ đón Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden chiều ngày 10/9. Ảnh: TL

Trên thực tế, từ năm 1994, khi Hoa Kỳ chính thức gỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Việt Nam, một trang mới về hợp tác kinh tế, thương mại trong tổng thể quan hệ song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã được bắt đầu.

Dấu son quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ

Hai quốc gia đã ký Hiệp định Thương mại song phương năm 2000; Hoa Kỳ thông qua Quy chế Thương mại bình thường vĩnh viễn cho Việt Nam năm 2006; hai nước ký Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư năm 2007… Đặc biệt, Hiệp định Thương mại song phương (BTA) chính thức có hiệu lực từ ngày 10/12/2001 đã đặt nền móng quan trọng, có tính chất khai mở giúp tạo chuyển biến trong quan hệ kinh tế, thương mại hai nước một cách thực chất và mạnh mẽ.

Hiện nay, Hoa Kỳ có nhu cầu nhập khẩu lớn những sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, hoặc những sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh dựa trên điều kiện tự nhiên thuận lợi, lợi thế về nhân công như dệt may, da giày, máy móc thiết bị điện tử.

Ngược lại, Hoa Kỳ là một trong những thị trường nhập khẩu quan trọng về nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất của Việt Nam, cung cấp các sản phẩm nguồn như bông, thức ăn gia súc, ngô, đậu tương, hóa chất, máy móc, công nghệ. Việc tăng cường nhập khẩu các sản phẩm này từ Hoa Kỳ giúp Việt Nam làm “sạch hóa” chuỗi cung ứng bởi nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và có chứng nhận.

Với tốc độ tăng trưởng thương mại trung bình trên 20%/năm như hiện nay, Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn và quan trọng của Việt Nam trong những năm tới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng chỉ ra 5 thuận lợi và 3 thách thức trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Hoa Kỳ thời gian tới.

Về thuận lợi, Hoa Kỳ ngày càng coi trọng vai trò và vị trí của Việt Nam trong khu vực, luôn đặt trọng tâm hợp tác với Việt Nam trong các sáng kiến hợp tác mới của Hoa Kỳ trong khu vực như Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (IPEF), dịch chuyển và đa dạng hóa chuỗi cung ứng, năng lượng sạch, chuyển đổi năng lượng công bằng, phát triển nền kinh tế số.

Hơn nữa trong bối cảnh Việt Nam - Hoa Kỳ đang tăng cường trao đổi chuẩn bị cho các chuyến thăm cấp cao và nâng cấp quan hệ, Bộ Công thương Việt Nam và Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã có nhiều cuộc làm việc và trao đổi thẳng thắn qua nhiều kênh khác nhau để đề nghị đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước có nền kinh tế phi thị trường. Đây là vấn đề quan trọng, liên quan đến lợi ích chính đáng của Việt Nam.

Còn nhiều cơ hội, dư địa để hàng Việt thâm nhập thị trường Hoa Kỳ

Cũng theo ông Nguyễn Hồng Diên, gia tăng xuất khẩu hàng Việt vào thị trường Hoa Kỳ có những thách thức và cơ hội đan xen.

Những thách thức doanh nghiệp Việt cần chú ý là Hoa Kỳ - một thị trường nhập khẩu cực lớn với quy mô 3.277 tỷ USD (năm 2022). Là một thị trường siêu cạnh tranh, Hoa Kỳ đòi hỏi doanh nghiệp không ngừng nỗ lực trong nghiên cứu, phát triển thị trường, đầu tư cho việc nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện chất lượng hàng hóa để đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như các quy định về phát triển bền vững và chăm sóc khách hàng một cách hiệu quả.

Thêm vào đó, Hoa Kỳ ban hành nhiều chính sách bảo hộ thương mại, để bảo vệ các lợi ích của các doanh nghiệp trong nước. Các rào cản phi thuế có thể làm hạn chế tiếp cận thị trường và tăng chi phí cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Thời gian qua Hoa Kỳ gia tăng tần suất các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa của Việt Nam. Hoa Kỳ cũng là nước áp dụng nhiều nhất các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa Việt Nam với 53 vụ kiện. Vừa qua, DOC đã ban hành dự thảo sửa đổi các quy định nhằm tăng cường thực thi các biện pháp phòng vệ thương mại trong Luật Chống bán phá giá và Chống trợ cấp (Đạo luật Thuế quan 1930 của Hoa Kỳ) để lấy ý kiến các bên liên quan.

Chế biến thủy sản xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Ảnh: minh họa

Tuy nhiên, bên cạnh thách thức, Hoa Kỳ cũng mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam để có thể hợp tác sâu hơn trong những lĩnh vực mang tính cốt lõi, chiến lược như năng lượng, hàng không, phát triển cơ sở hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, sản xuất xanh...

Đặc biệt, chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và sự kiện nâng cấp quan hệ lên mức đối tác chiến lược toàn diện sẽ tạo cơ hội để thúc đẩy những lĩnh vực hợp tác mới, mang tính đột phá, để Việt Nam thực sự có mặt trong các chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, tập trung vào lĩnh vực cung ứng nguyên vật liệu, linh kiện, thiết bị cho ngành năng lượng, hàng không, kinh tế số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo…

Tận dụng cơ hội nêu trên, để chinh phục thị trường Hoa Kỳ thành công hơn, theo ông Nguyễn Hồng Diên, doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng thích ứng, đồng thời xác định rõ chiến lược sản phẩm, đối tác, kênh phân phối; tìm hiểu kỹ các quy định, rào cản xuất khẩu, khả năng liên quan tới các vụ việc phòng vệ thương mại; đảm bảo nguyên vật liệu đầu vào có nguồn gốc rõ ràng, không ảnh hưởng tới môi trường hay sử dụng lao động cưỡng bức; đồng thời từng bước nghiên cứu nâng cấp cơ sở sản xuất, nhà máy theo các “tiêu chuẩn sản xuất xanh”.

Hoa Kỳ nhiều năm liên tục là đối tác thương mại quan trọng và là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, với tỷ trọng chiếm gần 30% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đi toàn thế giới. Năm 2022, Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Hoa Kỳ.

Song Linh