Vì sao lãnh đạo New Zealand công du phải mang máy bay dự phòng?

Song, với New Zealand, đôi máy bay phục vụ lãnh đạo đã 30 năm tuổi và đang gây nhiều vấn đề.

Sợ tốn kém chi phí

Theo thông tin được đăng tải trên trang web của Bộ Quốc phòng New Zealand, hai chiếc máy bay Boeing 757-200 được gọi là Betty, đã biên chế cho lực lượng này từ năm 2003.

Máy bay được sử dụng để chuyên chở các quan chức cấp cao, các bộ trưởng của New Zealand khi công du các nước trên thế giới. Để phục vụ, máy bay sẽ có hai phi công và sáu thành viên phi hành đoàn.

Năm 2007, máy bay được gia cố thêm cửa hang hóa ở tầng trên cho phép chở khoảng 11 kệ hàng, gia cố sàn để chở thêm hang hóa nặng phục vụ các chuyến công du, bổ sung thêm cầu thang, nâng cấp động cơ…

Đến nay, cả hai chiếc máy bay này đã hoạt động khoảng 30 năm và gần kết thúc tuổi thọ kinh tế.

Chiếc máy bay của Không lực Hoàng gia New Zealand đưa Thủ tướng Chris Hipkins tới thăm Trung Quốc.

Chính vì quá cũ nên hai chiếc máy bay trên đã gặp không ít vấn đề, nhiều lần xảy ra trục trặc, khiến cả đoàn lãnh đạo khổ sở và trở thành chủ đề gây tranh cãi sau các chuyến công du của lãnh đạo New Zealand.

Ví dụ gần đây nhất là trong chuyến công du quan trọng của Thủ tướng New Zealand Chris Hipkins tới Trung Quốc. Để phục vụ chuyến công du, lực lượng không quân Hoàng gia New Zealand đã phải điều hai chiếc máy bay, trong đó có một chiếc để dự phòng nếu máy bay chính gặp sự cố.

Hành trình từ Wellington tới thủ đô Bắc Kinh là 22 giờ, trong đó chiếc Betty cần dừng nghỉ hai lần tại Cairns và Manila để tiếp dầu. Vì chiếc thứ nhất đã tới được Bắc Kinh và không gặp trục trặc nên chiếc máy bay thứ hai chỉ hộ tống đến Manila, Philippines.

Đại diện quân đội New Zealand khẳng định việc phải điều thêm máy bay hỗ trợ không phải là điều bất thường. Chiếc Boeing 757 thứ hai của lực lượng không quân Hoàng gia New Zealand luôn hỗ trợ máy bay chính trong trường hợp gặp vấn đề kỹ thuật… Lý do đưa thêm chiếc máy bay là để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ chuyên chở lãnh đạo cấp cao.

Còn đại diện chính phủ New Zealand cho hay, việc sử dụng chuyên cơ cũ rẻ hơn đi thuê máy bay thương mại. Ngoài ra, máy bay này còn đảm bảo an ninh và giảm các chi phí bổ sung như khách sạn.

Những rắc rối vì sử dụng máy bay cũ

Tuy nhiên, sự việc phải mang thêm máy bay dự phòng đã khiến các quan chức đảng đối lập của New Zealand cực lực chỉ trích.

Cựu lãnh đạo Đảng quốc gia New Zealand, từng là Giám đốc điều hành hãng hàng không Air New Zealand - ông Chris Luxon, chỉ trích việc gây ô nhiễm môi trường khi đưa thêm một máy bay đi công du… chỉ để dự phòng.

“Chúng ta đang gặp vấn đề khẩn cấp về khí hậu, chẳng có lý nào lại đưa thêm một chiếc máy bay đi cùng trong khi không chở một ai. Vấn đề này một lần nữa làm dấy lên quan ngại về độ tin cậy của hai chiếc máy bay VIP. Chúng ta không cần phải dùng tới hai máy bay cho một sự kiện như vậy”, ông Luxon nói.

Cùng lý do về môi trường, lãnh đạo đảng ACT (viết tắt của Hiệp hội Người tiêu dùng và người nộp thuế - là tổ chức tiền thân của đảng này) - ông David Seymour cho rằng, khi đưa thêm 1 chiếc Boeing đi dự phòng, lượng khí thải dư thừa trong chuyến công tác của Thủ tướng New Zealand tới Trung Quốc lần này tương đương với lượng khí thải từ một chiếc Ford Ranger với quãng đường 3 lần đi đến mặt trăng.

Máy bay Boeing 757 của Không quân Hoàng gia New Zealand.

Thực tế, trong nhiều năm về trước, đã có không ít lần các đời thủ tướng, quan chức New Zealand gặp trục trặc, bị chậm trễ hoặc phải đổi máy bay thương mại để về nước khi đang đi công tác trong nước hoặc công du nước ngoài.

Năm 2022, chuyến thăm chính thức của cựu Thủ tướng Dame Jacinda Ardern tới Mỹ bị ảnh hưởng vì máy bay Boeing 757 gặp lỗi kỹ thuật và nữ thủ tướng phải đi máy bay thương mại về nhà.

Cùng năm, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng New Zealand thời điểm đó là ông Peeni Henare và đoàn 30 đại biểu đã bị kẹt ở quần đảo Solomon trong chuyến công tác tháng 8 do lỗi máy bay.

Năm 2019, Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand lúc ấy là ông Winston Peters phải yêu cầu điều máy bay thứ hai của Không quân New Zealand tới, đưa đoàn đại biểu về nước do chiếc máy bay kia bị hỏng tại quốc đảo Vanuatu.

Hai chiếc máy bay Boeing 757 của lực lượng không quân Hoàng gia New Zealand sẽ được thay thế vào năm 2028 và 2030.

Tờ Stuff của New Zealand dẫn ước tính từ Bộ Quốc phòng nước này cho biết, nếu sắm một chiếc máy bay mới để phục vụ lãnh đạo cấp cao sẽ tốn từ 300 – 600 triệu New Zealand dollar (tương đương 185 - 370 triệu USD).

Trang Trần