Vì sao bà Trump không được phép thu lợi từ vị thế Đệ nhất phu nhân?

Đệ nhất phu nhân nước Mỹ Melania Trump. (Nguồn: AP)

Theo trang MSN, nếu Kanye West thực sự ra tranh cử tổng thống vào năm 2020 như những gì rapper này đã nói nửa đùa nửa thật trên Twitter và rằng anh đắc cử thì Đệ nhất phu nhân Mỹ khi đó sẽ là Kim Kardashian, một người nổi tiếng vươn lên tầng lớp này hoàn toàn nhờ ý chí, người đã xây dựng cả một đế chế kinh doanh tự củng cố được dựa trên chính đế chế kinh doanh và vị thế nổi tiếng của cô.

Kardashian bán emoji có hình gương mặt cô, là ngôi sao của một chương trình truyền hình có tên cô, và kiếm tiền từ việc quảng bá cho các nhãn hiệu thông qua các kênh truyền thông xã hội. Theo lẽ tự nhiên, người ta sẽ đặt ra câu hỏi rằng trong tình huống này, cô sẽ tách biệt danh tính kinh doanh cá nhân của mình khỏi vai trò mới là vợ của tổng thống như thế nào.

Nhưng có lẽ tới lúc đó, vấn đề này đã được giải quyết rồi.

Hôm thứ Ba (7/2) vừa qua, tờ The Washington Post đã đưa tin về chi tiết một vụ kiện tội phỉ báng do Melania Trump đệ đơn chống lại Daily Mail. Vụ kiện này cáo buộc rằng bà Trump đã bị hại bởi một tin bài không đúng sự thực nói rằng bà từng làm việc với tư cách người hộ tống.

Ngoài ra, thiệt hại này còn vượt ra khỏi danh tiếng của bà, theo lập luận của luật sư của bà Trump. Nó còn gây tổn hại tới khả năng bà "ra mắt một thương hiệu dựa trên phụ nữ" mà có thể mang lại nhiều "mối quan hệ kinh doanh nhiều triệu USD trong thời gian nhiều năm mà trong đó [bà Trump] là một trong số những người phụ nữ được chụp nhiều ảnh nhất trên thế giới."

Lập luận đó đã được trình lên tòa án trong tháng này. Nói cách khác, các luật sư của bà Trump đang lập luận rằng khả năng bà hợp tác với các thương hiệu thời trang để quảng bá sản phẩm của họ, đồng thời tiếp tục công việc của một Đệ nhất phu nhân, đã bị tổn hại và do đó gây thiệt hại về kinh tế cho bà.

Sau bài viết đầu tiên đó, các đại diện của bà Trump đã nói với tờ Washington Post rằng bà "không có ý định" thu lợi từ vị trí mới của mình và "mọi tuyên bố phát biểu ngược lại đều đang bị hiểu sai."

Tuy nhiên, như hãng tin AP đã ghi nhận, bà Trump vẫn được nêu tên là giám đốc điều hành của Tập đoàn thành viên Melania Marks Accessories, một công ty trách nhiệm hữu hạn liên kết, quản lý lợi nhuận thu được từ doanh số bán phụ kiện mà bà quảng bá.

Khi trang web của Nhà Trắng được cập nhật thông tin về những người chủ mới, tiểu sử của ông Trump đã nhắc tới dòng sản phẩm trang sức của bà Trump một cách chi tiết.

"Bà Melania còn là một doanh nhân thành đạt," trang web viết. "Trong tháng 4 /2010, Melanie Trump đã tung ra bộ sưu tập trang sức của riêng mình, 'Melania™ Đồng hồ & Trang sức,' trên kênh QVC." Sau khi có tin bài về việc này, câu này đã được xóa bỏ.

Câu hỏi rộng lớn hơn ở đây liên quan đến Kardashian. Rõ ràng việc một đệ nhất phu nhân tìm ra cách để thu lợi khi đang nắm giữ vị trí này là điều bất thường và làm dấy lên những câu hỏi về đạo đức. Nhưng liệu bà ấy có bị ngăn cấm về mặt pháp lý khi làm thế không?

Laurence Tribe, giáo sư về luật hiến pháp tại Đại học Harvard, đã trả lời câu hỏi qua email. "Nếu các chức vụ chính thức của Nhà Trằng được sử dụng để làm ra tiền, dù qua các bức ảnh chụp tại các sự kiện chính thức, hay thông qua việc sử dụng logo hoặc hình ảnh của Nhà Trắng để quảng cáo hay theo bất kỳ cách thức thương mại nào," ông nói, "thì điều đó cũng có nguy cơ vi phạm Điều I luật về Lương bổng nước ngoài và Điều II luật về Lương bổng trong nước."

Đây là các điều khoản giờ đang trở nên nổi tiếng trong Hiến pháp Mỹ, cấm những người đang nắm giữ các chức vụ công không được nhận bồi thường hoặc quà tặng từ các bên nước ngoài hoặc từ các tiểu bang.

Tại sao Melania Trump, một người không nắm giữ chức vụ, lại có nguy cơ vi phạm luật cấm dành cho các công chức?

"Trừ phi có các giới hạn chặt chẽ được đặt lên toàn bộ các thành viên trong gia đình tổng thống, những người có thể cố gắng tận dụng chức vụ công của Tổng thống Trump để thu lợi cá nhân," Tribe giải thích. "Chính Tổng thống chắc chắn sẽ cùng chia sẻ các lợi ích được tạo thành này."

Vợ chồng ông Donald Trump. (Nguồn: msn.com)

Tác động qua lại giữa gia đình và công việc kinh doanh của ông Trump - mà hiện vẫn còn mờ mịt do sự thận trọng không muốn công khai của ông Trump - đã khiến cho ông chịu rủi ro vi phạm các điều luật trên mặc dù các hành động là do người khác thực hiện.

Tribe đã ghi nhận rằng việc giới hạn Melania Trump có thể không phải là một lựa chọn hay về chính trị - nó có thể có vẻ "nhỏ mọn, mang tính đảng phái hoặc độc ác," - nhưng "Hiến pháp không thể nhường chỗ cho lối cư xử khi một điều cơ bản như các điều khoản về Lương bổng có nguy cơ bị đe dọa."

Jordan Libowitz, giám đốc truyền thông của Công dân vì trách nhiệm và đạo đức tại Washington, đã gọi triển vọng của Thương hiệu Melania "có vẻ như không có tiền lệ."

"Chúng ta chưa bao giờ thực sự thấy một Đệ nhất phu nhân cố gắng sử dụng vị trí của mình cho lợi ích cá nhân," ông nói. "Rõ ràng đứng đầu nhà nước là một vị trí rất nổi bật, điều này không cần bàn cãi, nhưng mọi tổng thống trước đây đều đến từ giới công vụ, nên chúng ta chưa bao giờ phải đối mặt với các vấn đề như việc Đệ nhất phu nhân cố gắng thu lợi từ vị thế của mình" - hay ít nhất là không trong thời gian làm đệ nhất phu nhân.

Trong một cuộc phỏng vấn với AP, cựu cố vấn về đạo đức cho ông Obama, Norm Eisen, đã nói theo cách khác. "Nhà Trump đang sử dụng Nhà Trắng giống như nhà Kardashian sử dụng truyền hình thực tế," ông nói, "để xây dựng và mở rộng với quy mô lớn các doanh nghiệp kinh doanh chung của họ"./.