Venezuela trưng cầu dân ý về vùng lãnh thổ tranh chấp với Guyana

Quốc hội Venezuela đã đề xuất một cuộc trưng cầu dân ý về "quyền" của Venezuela đối với vùng lãnh thổ Esequibo

"Tôi đề xuất tiến hành một cuộc tham vấn toàn quốc thông qua một cuộc trưng cầu dân ý", Chủ tịch Quốc hội Venezuela Jorge Rodriguez tuyên bố. Thông qua việc bỏ phiếu trực tiếp và bí mật, người dân Venezuela có thể đưa ra quyết định và củng cố quyền bất khả xâm phạm của Venezuela trên vùng lãnh thổ Esequibo. Ông Rodriguez không đề cập đến thời điểm tổ chức trưng cầu dân ý.

Esequibo (hoặc Essequibo), đôi khi còn được gọi là Guayana Esequiba, là lãnh thổ rộng 160.000 km2, do Guyana quản lý (125.000 cư dân trong tổng số 800.000 người Guyana vào năm 2012) và là nơi nói tiếng Anh. Esequibo chứa các mỏ dầu, khoáng sản và các lưu vực sông vô cùng phong phú.

Guyana, một thuộc địa cũ của Anh, tuyên bố rằng biên giới giữa hai nước đã được tòa án trọng tài ấn định vào năm 1899. Tuy nhiên, đối với Venezuela, sông Esequibo là biên giới tự nhiên giữa hai nước, giống như năm 1777.

Theo Caracas, đề xuất của Quốc hội Venezuela được đưa ra 2 ngày sau khi Chính phủ Venezuela bác bỏ lời kêu gọi đấu thầu các lô dầu ngoài khơi bờ biển Esequibo của Guyana, tại "các vùng biển đang chờ phân định". Guyana muốn bảo vệ "quyền tiến hành các hoạt động phát triển kinh tế ở bất kỳ phần nào thuộc lãnh thổ có chủ quyền của mình hoặc bất kỳ lãnh thổ hàng hải liên quan".

Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề Tây bán cầu Brian Nichols đã bày tỏ sự ủng hộ của Washington đối với các cuộc đấu thầu dầu của Guyana trong khu vực mà Venezuela tuyên bố chủ quyền. Đáp lại, Bộ Ngoại giao Venezuela đã cáo buộc Mỹ "thúc đẩy tình hình leo thang nguy hiểm trong một tranh chấp đã được giải quyết thông qua các cơ chế ngoại giao và hòa bình trong nhiều năm qua".

Tranh chấp lại tái diễn vào năm 2015 khi gã khổng lồ dầu mỏ Exxon Mobil của Mỹ phát hiện trữ lượng dầu ngoài khơi bờ biển Esequibo, chiếm khoảng 2/3 lãnh thổ Guyana.

Guyana hiện có khoảng 800.000 dân, có trữ lượng hơn 10 tỷ thùng dầu và có thể nâng con số này lên nhờ những phát hiện mới. Đây hiện là quốc gia có trữ lượng bình quân đầu người lớn nhất thế giới, thậm chí vượt qua Brunei, Kuwait và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Trong một cuộc phỏng vấn với AFP hồi tháng 9/2022, Tổng thống Guyana Irfaan Ali đã tuyên bố rằng Esequibo là "100% người Guyana nên chúng tôi biết rất rõ về biên giới của mình ở đâu". Ông cho biết dầu khí có vai trò cung cấp cho đất nước các nguồn lực để đa dạng hóa nền kinh tế và xây dựng Guyana trong tương lai.

Ý Thiên

AFP