VAFI 'hiến kế' tăng thu ngân sách 15 tỷ USD

Hoạt động sản xuất bia tại Sabeco.

Đã có nhiều nhóm lợi ích với ý đồ tham nhũng, bưng bít thông tin và tìm cách kiểm soát doanh nghiệp cổ phần hóa, biến tài sản cổ đông và nhà nước thành tài sản của nhóm cá nhân và những nhóm lợi ích này trở thành chủ nhân của doanh nghiệp mặc dù họ không có nhiều vốn cổ phần.

Đây là nhận định của Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) trong một văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 5/10 đề xuất giải pháp tăng thu cho ngân sách Nhà nước hơn 15 tỷ USD từ bán cổ phần Nhà nước.

Tại đây, dẫn quy định tại Quyết định 51 của Thủ tướng về đăng ký giao dịch và niêm yết, VAFI nêu, còn hàng trăm doanh nghiệp không tuân thủ quyết định này, cố tình trốn tránh việc niêm yết và người đại diện cổ phần chi phối nhà nước tại các doanh nghiệp cổ phần hóa đã không thực hiện nhiệm vụ mà Chính phủ giao phó.

Theo VAFI, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng cố tình trốn tránh việc niêm yết. Như, người đại diện cổ phần nhà nước yếu kém năng lực và không thích sự minh bạch.

Hay, có những nhóm lợi ích ngăn cản việc doanh nghiệp cổ phần hóa niêm yết để làm cho cổ đông và nhà đầu tư mất lòng tin vào doanh nghiệp đó, đó là cách thức hạ giá cổ phiếu, hạ giá tài sản để từ đó dễ dàng mua được toàn bộ cổ phần chi phối của Nhà nước với giá rẻ mạt thông qua con đường bán thỏa thuận hay bán đấu giá.

Nêu tình trạng ngăn cản việc niêm yết từ lãnh đạo bộ chủ quản, VAFI lấy ví dụ trường hợp Sabeco và Habeco đã tìm mọi cách trốn tránh niêm yết trong 9 năm, chỉ đến khi có sự chỉ đạo trực tiếp từ Thủ tướng thì Sabeco và Habeco mới chịu làm thủ tục niêm yết.

Và mục đích của việc ngăn cản Sabeco và Habeco niêm yết, theo VAFI, thì có nhiều nhưng việc dễ thấy nhất là bổ nhiệm người thân không có năng lực vào các vị trí chủ chốt tại doanh nghiệp.

Sở dĩ có tình trạng hàng trăm doanh nghiệp đã cổ phần hóa trốn tránh việc niêm yết, theo VAFI, là có sự bao che của một số lãnh đạo bộ, ngành, địa phương và chưa có chế tài nghiêm ngặt.

Tại văn bản, VAFI đề xuất với người đứng đầu Chính phủ một giải pháp được cho là "cực kỳ đơn giản" để buộc 100% doanh nghiệp cổ phần hóa đủ điều kiện niêm yết buộc phải niêm yết mà không làm mất thời gian của Chính phủ.

Đó là, nếu bất kỳ người đại diện cổ phần Nhà nước nào không tuân thủ Quyết định 51, cố tình trốn tránh việc niêm yết thì tự động mất tư cách là người đại diện cổ phần Nhà nước và khi đó các cấp có thẩm quyền sẽ cử người khác thay thế.

Nếu lãnh đạo bộ, ngành địa phương nào ngăn cản doanh nghiệp cổ phần hóa niêm yết chứng khoán thì cá nhân đó đã bị án kỷ luật mà không cần phải họp để xét xử hình thức kỷ luật với cá nhân đó.

"Với tinh thần sáng kiến trên, Thủ tướng Chính phủ chỉ cần có công văn chỉ đạo ngắn gọn thì sẽ đảm bảo Quyết định 51 được tôn trọng và mang tính khả thi cao, từ giải pháp này Nhà nước có thể thu thêm 15 tỷ USD từ tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn", VAFI viết.

Hà Minh