VAFI hiến kế để có 15 tỷ USD từ tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có kiến nghị lên Thủ Tướng Chính Phủ về việc nhiều doanh nghiệp không chịu niêm yết và thoái vốn của nhiều doanh nghiệp nhà nước.

Theo VAFI, quyết định 51/2014/QĐ-TTg ngày 15/9/2014 của Thủ Tướng Chính Phủ đã nêu rõ những quy định bắt buộc đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN) sau khi chuyển đổi thành công ty cổ phần phải tiến hành niêm yết trên sàn chứng khoán, thời hạn chậm nhất là 1 năm. Và đến nay,nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa đã thực hiện tốt chủ trương gắn cổ phần hóa với niêm yết chứng khoán.

Tuy nhiên cũng còn hàng trăm doanh nghiệp không tuân thủ QĐ 51, cố tình trốn tránh việc niêm yết và người đại diện cổ phần chi phối nhà nước tại các doanh nghiệp cổ phần hóa đã không thực hiện nhiệm vụ mà Chính phủ giao phó .

VAFI dẫn ra hàng loạt những nguyên nhân vì sao có tình trạng cố tình trốn tránh việc niêm yết chẳng hạn như người đại diện cổ phần nhà nước yếu kém năng lực và không thích sự minh bạch, tham nhũng…

VAFI cũng cho rằng có hiện tượng những nhóm lợi ích ngăn cản việc doanh nghiệp cổ phần hóa niêm yết để làm cho cổ đông và nhà đầu tư mất lòng tin vào doanh nghiệp đó, đó là cách thức hạ giá cổ phiếu, hạ giá tài sản để từ đó dễ dàng mua được toàn bộ cổ phần chi phối của nhà nước với giá rẻ mạt thông qua con đường bán thỏa thuận hay bán đấu giá.

Trường hợp Sabeco và Habeco,VAFIcho rằng 2 đơn vị này đã tìm mọi cách trốn tránh niêm yết trong 9 năm, chỉ đến khi có sự chỉ đạo trực tiếp từ Thủ tướng Chính phủ thì Sabeco và Habeco mới chịu làm thủ tục niêm yết.

Hậu quả của việc cố tình trốn tránh niêm yết

Theo VAFI, việc cố tình trốn tránh niêm yết làm giảm sút nghiêm trọng lòng tin của giới đầu tư vào tiến trình cổ phần hóa DNNN và nhà nước thất thu hàng tỷ đô la từ việc bán cổ phần nhà nước.

Nguyên nhân màVAFIđưa ra là khi tham gia đấu giá cổ phần tại doanh nghiệp cổ phần hóa, nhà đầu tư không nhận được sự bảo đảm từ Chính phủ rằng doanh nghiệp này sẽ niêm yết theo đúng qui định và việc doanh nghiệp trốn niêm yết đã gây nhiều thiệt hại cho nhà đầu tư, việc bổ nhiệm người đại diện yếu kém sẽ làm giảm hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, thậm chí làm cho doanh nghiệp thua lỗ, phá sản. Cho nên, nếu tham gia đấu giá, họ chỉ mua cổ phần với mức giá bằng từ 30% đến 50% giá niêm yết và như vậy nhà nước thất thu rất lớn .

Ngoài ra, đối với những doanh nghiệp kém hiệu quả mà nhà nước vẫn muốn nắm chi phối thì trong nhiều trường hợp chỉ bán được rất ít cổ phần và như vậy tiến trình cổ phần hóa những doanh nghiệp này là không thành công.

VAFI cũng cho rằng nhà nước có thể mất vốn đối với nhiều doanh nghiệp trốn tránh niêm yết do tình trạng cố tình bưng bít thông tin, bổ nhiệm người không có năng lực và tham nhũng xảy ra từ những người quản lý vốn nhà nước.

Cần có biện pháp chế tài

Với những hệ quả trên,VAFIkiến nghị Thủ Tướng là không thể chấp nhận được tình trạng trên bảo dưới không nghe, người đại diện vốn nhà nước hay người đi làm thuê cho nhân dân không thực hiện yêu cầu của nhân dân, của Chính phủ.

VAFI cũng cho rằng sở dĩ xảy ra tình trạng này là có sự bao che của một số lãnh đạo bộ ngành địa phương và chưa có chế tài nghiêm ngặt. Do đó, cần có hình thức Chế tài để buộc các doanh nghiệp phải niêm yết theo qui định của Chính phủ.

TheoVAFIthì giải pháp để buộc 100% doanh nghiệp cổ phần hóa đủ điều kiện niêm yết phải niêm yết mà không làm mất thời gian của Chính phủ là cực kỳ đơn giản.

“Thứ nhất, nếu bất kỳ người đại diện cổ phần nhà nước nào không tuân thủ Quyết định 51, cố tình trốn tránh việc niêm yết thì tự động mất tư cách là người đại diện cổ phần nhà nước và khi đó các cấp có thẩm quyền sẽ cử người khác thay thế;

Thứ hai, nếu lãnh đạo Bộ, ngành địa phương nào ngăn cản doanh nghiệp cổ phần hóa niêm yết chứng khoán thì cá nhân đó đã bị án kỷ luật mà không cần phải họp để xét xử hình thức kỷ luật với cá nhân đó”, đại diệnVAFIkiến nghị.

Theo Vafi, Thủ tướng Chính phủ chỉ cần có công văn chỉ đạo ngắn gọn thì sẽ đảm bảo Quyết định 51 được tôn trọng và mang tính khả thi cao, từ giải pháp này nhà nước có thể thu thêm 15 tỷ đô la từ tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn.