Tương lai Wagner hậu Prigozhin sẽ thế nào?

Ngày 27-6, Ủy ban Điều tra Nga cho biết qua xét nghiệm di truyền (ADN) trên các thi thể được tìm thấy ở tỉnh Tver - nơi máy bay chở trùm Wagner Yevgeny Prigozhin rơi, Ủy ban xác định ông Prigozhin và 9 người khác có tên trong danh sách chuyến bay đã tử nạn, theo tờ The New York Times.

Tương lai Wagner phụ thuộc vào quyết định của Moscow

Về mặt lý thuyết, tập đoàn quân sự Wagner vẫn có thể hoạt động mà không có ông Prigozhin và người đồng sáng lập nhóm Dmitri V. Utkin vì Wagner có một hội đồng chỉ huy giám sát các vấn đề hoạt động hằng ngày. Một số thành viên hội đồng này không có mặt trên máy bay của ông Prigozhin.

“Ông Utkin và ông Prigozhin không phải là toàn bộ ban lãnh đạo. Nếu quý vị biết cấu trúc nội bộ của Wagner, quý vị có thể hiểu một điều: Việc mất một, hai hoặc ba người sẽ không ảnh hưởng đến hiệu quả của đội hình dưới bất kỳ hình thức nào” - tình nguyện viên Wagner có bí danh Adzhit chia sẻ.

Một nữ quân nhân Nga đứng tại nơi tưởng niệm trùm Wagner - ông Yevgeny Prigozhin tại Quảng trường Đỏ ở Moscow. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Tuy nhiên, nếu không có sự chấp thuận của Điện Kremlin, hoạt động của Wagner có nguy cơ tan rã.

Trong một cuộc họp tại Điện Kremlin sau cuộc binh biến của nhóm Wagner vào cuối tháng 6, Tổng thống Nga Vladimir Putin chia sẻ với báo Nga Kommersant rằng Wagner không tồn tại vì Nga không có luật về các tổ chức quân sự tư nhân.

“Không có thực thể pháp lý nào như vậy” - ông Putin nói.

Lúc đó, ông đã đề xuất một cựu thành viên Wagner có bí danh là Tóc Xám làm lãnh đạo nhóm, nhưng ông Prigozhin đã thay mặt các chỉ huy Wagner từ chối đề xuất này.

Các quan chức Mỹ và phương Tây nói rằng Điện Kremlin đang xem xét các biện pháp để đặt Wagner dưới sự kiểm soát trực tiếp hơn của chính phủ Nga, nhưng hiện Moscow vẫn chưa đưa ra bất kỳ quyết định cuối cùng nào về việc phải làm gì với Wagner.

Nga sẽ không giải thể Wagner?

Bà Catrina Doxsee - Phó Giám đốc Dự án Các mối đe dọa xuyên quốc gia của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Mỹ), cho rằng khó có khả năng Nga sẽ từ bỏ hoàn toàn mô hình tập đoàn quân sự tư nhân (PMC) vì nó mang lại những lợi ích đáng kể.

“Nếu không có một tổ chức kế thừa rõ ràng, Moscow khó có thể phá bỏ cơ sở hạ tầng hoạt động của Wagner ở các nước sở tại (như ở châu Phi), vì sẽ khó xây dựng lại các mối quan hệ, kiến thức và hệ thống tương tự mà nhân viên Wagner đã thiết lập trong nhiều năm qua” - bà Catrina Doxsee nhận định.

Thay vì giải tán hoặc thay thế Wagner, Nga có thể sẽ bổ nhiệm ban lãnh đạo Wagner mới, với lòng trung thành sâu sắc với và chịu sự giám sát chặt chẽ hơn lãnh đạo cũ. Cùng với đó, Nga sẽ duy trì hoạt động của Wagner.

Dòng người tưởng niệm lãnh đạo Wagner thiệt mạng, ở TP St. Peterburg (Nga) ngày 24-8. Ảnh: REUTERS

“Nếu Nga thực sự có ý định duy trì hoạt động của Wagner dưới dàn lãnh đạo mới, thì lòng trung thành của nhân viên Wagner và lãnh đạo Wagner cấp trung có thể là một trong những yếu tố then chốt quyết định tính bền vững của Wagner khi ông Prigozhin không còn” – chuyên gia Doxsee nhận định.

Để duy trì hoạt động của Wagner, Moscow có thể cho đổi tên thương hiệu, yêu cầu các công ty con của tập đoàn Wagner chia thành các thực thể riêng biệt dựa trên khu vực chức năng, có thể được quốc hữu hóa hoặc duy trì dưới dạng thực thể độc lập, theo bà Doxsee.

Cùng ý kiến, bà Joana de deus Pereira, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (Anh) cho rằng với thương hiệu Wagner hiện tại thì có thể tập đoàn này sẽ không còn tồn tại, theo kênh Sky News.

Bà cho rằng “tổ chức đại diện của nó sẽ tiếp tục hoạt động, thay đổi nguyên trạng và có thể sẽ xuất hiện với một thương hiệu khác, với một sự đổi mới" và các hoạt động của Wagner, đặc biệt là ở châu Phi, sẽ tiếp tục tồn tại.

Ông Aleksandr Borodai - thành viên Quốc hội Nga và từng giữ chức lãnh đạo cộng hòa tự xưng Donetsk do Moscow bổ nhiệm, cũng cho rằng với tư cách là một tập đoàn có cấu trúc như hiện nay thì rất khó đứng vững, theo The New York Times.

Ông Borodai cho rằng lính Wagner sẽ tiếp tục chiến đấu và tham gia các đội hình tình nguyện cũng như các đơn vị chính thức trực thuộc lực lượng vũ trang Nga. Những đối tượng này sẽ tiếp tục chiến đấu vì họ có kinh nghiệm.

ĐỨC HIỀN