Tưng bừng lễ hội đình làng Bát Tràng, huyện Gia Lâm

Dâng lễ Tam sinh - một nghi lễ trang trọng và đặc sắc tại lễ hội đình làng Bát Tràng. Ảnh: Hoàng Quyết

Phát biểu khai mạc lễ hội, Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Nguyễn Đức Hồng cho biết, Bát Tràng là mảnh đất làng nghề nhưng cũng nổi tiếng là đất học, có nhiều người đỗ đạt cao với 11 vị đỗ đại khoa và tương đương gồm: Trạng nguyên Giáp Hải - một trong sáu vị trạng nguyên đất Thăng Long; 8 tiến sĩ: Vương Thì Trung, Trần Thiện Thuật, Nguyễn Đăng Liên, Lê Hoàn Viện, Nguyễn Đăng Cẩm, Lê Hoàn Hạo, Lê Danh Hiển, Vũ Văn Tuấn và 2 vị đỗ khoa Hoành từ.

Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Nguyễn Đức Hồng đánh trống khai hội. Ảnh: Hoàng Quyết

Ngoài các trạng nguyên, tiến sĩ theo nghiệp văn, Bát Tràng còn có các vị Tạo sĩ (ngạch võ) với 1 Tiến sĩ là Lê Trọng Phụ (đỗ Tạo sĩ khoa Tân Hợi, niên hiệu Vĩnh Khánh 1731) và các vị tiêu biểu được phong tước quốc công, quận công như Tư quốc công Vũ Ngang, quận công Lê Khả Láng, Giảng quận công Lê Trần Cẩn, Cơ quận công Nguyễn Thành Trân, Quỳ quận công Nguyễn Bổng…

Bát Tràng tuy là làng công thương chuyên biệt, song các sinh hoạt tín ngưỡng vẫn theo mô hình chung của làng quê Việt cổ. Làng Bát Tràng hiện có tổng số 4 di tích lịch sử văn hóa đã được UBND TP Hà Nội ban hành quyết định xếp hạng gồm: Đình làng Bát Tràng, chùa Bát Tràng, văn chỉ Bát Tràng, đền mẫu Bát Tràng và 2 địa điểm lưu niệm sự kiện cách mạng kháng chiến là nhà cụ Vương Văn Táo - nơi in báo Độc Lập và địa điểm Bác Hồ về thăm làng Bát Tràng tháng 2/1959.

Các đại biểu tham dự lễ khai hội. Ảnh: Hoàng Quyết

Đình làng Bát Tràng là nơi thờ phụng 6 vị thành hoàng làng được dân làng thường gọi là “Lục vị nhà Thánh”, gồm: Nguyên bảo thịnh minh linh ứng, Đoàn túc tôn thần, Lưu thiên tử Đại vương; Trang thuận nghi dung, thượng đẳng thần, Lã thánh mẫu Đại vương; Quả đoán dương uy, thượng đẳng thần, Bạch Mã đại vương; Đoan túc tôn thần, hộ quốc tý dân, Phan đại tướng đại vương; Anh liệt triệu phù, trung đẳng thần, Hộ quốc đại vương; Dực phù trung đẳng thần, Cai minh tự đại vương.

Lễ hội làng Bát Tràng trước đây diễn ra từ ngày 11 đến hết ngày 19 tháng Hai (Âm lịch) bao gồm các nghi lễ: Mở đầu là lễ rước nước, để lấy nước về cúng tế quanh năm và làm lễ mộc dục cho Lục vị nhà Thánh; lễ cấp thủy, lễ khai quang, lễ mộc dục, lễ phong vị (thay quần áo mới cho các vị thành hoàng làng. Điều đặc biệt là trong 6 vị thành hoàng làng Bát Tràng có 4 vị được phong, 5 vị được đặt trên kiệu bát cống, riêng đức thánh Bà được đặt trong khám).

Lễ rước kiệu đường bộ trong làng

Lễ nhập thủy - Lễ tế thần. Ảnh: Hoàng Quyết

Khi lễ phong vị hoàn tất tổ chức rước nghênh thần (rước các vị ra đình) với trình tự sắp xếp đi đầu là kiệu đức Thánh Cả, sau là kiệu đức Thánh Bà, tiếp đến kiệu đức Thánh Bạch Mã, kiệu đức Thánh Hộ Quốc, sau cùng là kiệu 2 Quan lớn (2 Tiến sĩ). Lễ rước bát hương trong nhà thờ tổ ra đình với ý nghĩa để các vị thành hoàng có dịp gặp gỡ và ban lộc cho các vị tổ; ngày rằm- xuân tế - ngày lễ chính diễn ra chầu quan viên, tất cả quan viên dâng lễ lên chư vị thành hoàng.

Lễ vật dâng lên Thành hoàng gồm hai loại chính: Khiết sinh (trâu thui cạo sạch hoặc gà, lợn luộc); tư thình (xôi), trầu rượu, hương hoa, trà quả và hai thứ cỗ: Cỗ thờ (6 mâm dâng lên Thành hoàng) và cỗ hộp (số mâm tùy thuộc và số lượng khách dân làng mời)….

Ra mắt Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu sản phẩm OCOP của làng nghề.

Các đại biểu tham quan sản phẩm OCOP của làng nghề

Ngày nay, lễ hội làng Bát Tràng được diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 14 đến ngày 16 tháng Hai (Âm lịch) với các nghi thức tổ chức giảm hơn, bao gồm các nghi lễ: Lễ mộc dục; dâng lễ tam sinh; lễ cấp thủy, rước nước; lễ rước bộ kiệu Thánh đi qua các trục đường lớn của làng, sau đó trở về đình làm lễ, các dòng họ trong làng dâng lễ, lễ tạ…

Ngay sau lễ khai mạc, các nghi thức dâng lễ, rước lễ, các màn biểu diễn của lễ hội đình làng Bát Tràng đã diễn ra trước sự hò reo, mong đợi của Nhân dân địa phương. Trong khuôn khổ sự kiện, UBND huyên Gia Lâm đã ra mắt Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu sản phẩm OCOP của làng nghề.

Hoàng Quyết