Tủ sách pháp luật - thay đổi để hiệu quả hơn

Hiện nay, tủ sách pháp luật xã Mường Nhé chưa có tủ riêng mà phải để chung với tài liệu, hồ sơ lưu trữ của xã. Trong ảnh: Cán bộ hộ tịch - tư pháp xã Mường Nhé sắp xếp các đầu sách trong tủ sách pháp luật xã.

Bộc lộ nhiều hạn chế

Thực hiện các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương liên quan đến tủ sách pháp luật, thời gian qua, các địa phương trong tỉnh luôn nỗ lực, duy trì quản lý, khai thác một cách có hiệu quả tủ sách này. Song một thực tế đáng buồn, hiện nay, tủ sách này đã không còn phù hợp với sự phát triển, bùng nổ công nghệ thông tin. Không ít lần về công tác tại các xã, phường, thị trấn, nhất là tại các xã miền núi biên giới, chúng tôi bắt gặp những bộ sách pháp luật còn nguyên đai, nguyên kiện xếp góc phòng, thậm chí, nhiều cuốn sách trong tủ còn bị bụi, mạng nhện bám đầy trên bề mặt vì đã rất lâu không có người sử dụng. Anh Lò Văn Thiết, cán bộ hộ tịch - tư pháp xã Ẳng Cang (huyện Mường Ảng) chia sẻ: Nhiều năm nay, người dân chỉ quan tâm tìm hiểu pháp luật khi có vấn đề phát sinh liên quan đến họ. Dẫu vậy, trong số nhiều cách tiếp cận, họ lại không chọn đến tủ sách pháp luật. Theo anh Lò Văn Thiết, lý do người dân không chọn đến tủ sách pháp luật là do người dân ngại đến cơ quan Nhà nước mượn sách hoặc ngồi lại đọc vì không có thời gian. Hơn nữa, trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng truyền tải nhiều chính sách, quy định pháp luật, mọi người có thể xem, nghe rất dễ dàng.

Tại xã Mường Nhé (huyện Mường Nhé), thực trạng cán bộ cũng như người dân không quan tâm đến tủ sách pháp luật diễn ra từ nhiều năm trước. Theo cán bộ hộ tịch - tư pháp xã Mường Nhé Mào Thị Thai, hiện nay hầu như người dân, cán bộ, công chức nào cũng đã có điện thoại thông minh, đến trụ sở làm việc thì có máy tính kết nối internet nên khi cần tìm hiểu thông tin hay tra cứu nội dung liên quan đến pháp luật họ đều dùng mạng internet để cập nhật. Không nhiều người tìm sách để đọc, tìm hiểu các điều luật, bộ luật, các quy định pháp luật qua tủ sách. Trao đổi về vấn đề này, ông Vi Văn Lưu, Chủ tịch UBND xã Mường Nhé chia sẻ: “Chúng tôi cũng hiểu, nguồn thông tin về các văn bản luật trên mạng internet không phải nguồn nào cũng đảm bảo, chính thống nên người khai thác nếu không cẩn thận sẽ bị rơi vào tình trạng dẫn sai luật, thiếu nội dung, không cập nhật được văn bản mới nhất. Tuy nhiên, dù tuyên truyền, vận động, song để thay đổi tư duy của người dân về vấn đề này là rất khó”.

Không riêng gì xã Mường Nhé hay xã Ẳng Cang, hiện nay, hầu hết các tủ sách pháp luật ở các địa phương trong tỉnh phần lớn không còn phát huy hết hiệu quả. Theo đánh giá của Sở Tư pháp về tủ sách pháp luật trên địa bàn tỉnh, mấy năm gần đây, số lượt người đến khai thác, sử dụng ít. Không những thế, cơ sở vật chất, địa điểm phục vụ nhu cầu khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật chưa đảm bảo, thuận tiện; sách, tài liệu pháp luật thiếu đa dạng, chưa thu hút được cán bộ, công chức và Nhân dân tham gia tìm hiểu nên dẫn đến chưa đáp ứng nhu cầu khai thác. Ông Lê Anh Hưng, Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp cho biết, trong số 942 tủ sách pháp luật (596 tủ sách thuộc các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh, hệ thống ngành dọc; 220 tủ tại các cơ quan, đơn vị cấp huyện và 126 tủ cấp xã) thì ngoài các tủ sách pháp luật tại các đơn vị lực lượng vũ trang, trường học thì các tủ sách pháp luật khác cơ bản chưa phát huy hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực.

Đổi mới để hiệu quả

Cũng theo ông Lê Anh Hưng, giáo dục pháp luật, thông thường, tủ sách pháp luật được giao cho công chức tư pháp hộ tịch, cán bộ văn phòng HĐND - UBND hoặc công chức văn hóa cấp xã quản lý. Việc theo dõi danh mục các đầu sách, báo, tài liệu và mượn, trả tài liệu dựa trên ghi chép sổ sách. Song qua khảo sát của Sở Tư pháp đợt trung tuần tháng 6 vừa qua, đa số các tủ sách chỉ có cán bộ, công chức tại địa phương tham khảo, tra cứu, tìm hiểu, ít khi có người dân tới tủ sách pháp luật đọc sách.

Trong các chỉ tiêu về tiếp cận pháp luật thì chỉ tiêu về xây dựng, quản lý, sử dụng tủ sách pháp luật là chỉ tiêu quan trọng, góp phần tuyên truyền kiến thức pháp luật tới mọi người dân, đặc biệt là cán bộ và Nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số không có nhiều điều kiện tiếp xúc với các thông tin trên mạng internet. Tuy nhiên, mấy năm nay, tủ sách pháp luật ở tỉnh ta nói riêng, cả nước nói chung đã bộc lộ nhiều hạn chế. Trước tình hình đó, năm 2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 14/2019 về xây dựng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật, trong đó, nổi bật là quy định về xây dựng tủ sách pháp luật điện tử quốc gia. Điều này giúp cho nhiều người có thể tiếp cận được với tủ sách pháp luật thông qua các thiết bị thông minh trên mạng internet. Không những thế, căn cứ vào tình hình thực tiễn, các tỉnh cũng có nhiều giải pháp để đổi mới cũng như phát huy hiệu quả của tủ sách pháp luật truyền thống.

Được biết, tháng 6 vừa qua, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục duy trì, thực hiện các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của tủ sách pháp luật; thực hiện tốt công tác rà soát, kiểm kê và sắp xếp sách, tài liệu khoa học, thường xuyên bổ sung số lượng thể loại sách, tài liệu pháp luật mới để đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của người đọc, bố trí địa điểm thuận tiện, trang bị cơ sở vật chất đảm bảo phục vụ việc tra cứu, khai thác tủ sách pháp luật được thuận tiện. Đối với các cơ quan, đơn vị, địa phương không duy trì tủ sách pháp luật, ở cấp xã sẽ thực hiện sáp nhập tủ sách pháp luật cấp xã với điểm bưu điện - văn hóa xã hoặc trung tâm học tập cộng đồng. Đối với tủ sách pháp luật tại các cơ quan, đơn vị, thực hiện rà soát, kiểm kê số sách, tài liệu pháp luật còn giá trị sử dụng để giao bộ phận chuyên môn quản lý hoặc chuyển giao cho các đơn vị, tổ chức có nhu cầu tiếp tục duy trì tủ sách pháp luật để sử dụng hiệu quả, tránh gây lãng phí, thất thoát tài sản công. Đối với các tài liệu hết hiệu lực, không còn giá trị sử dụng thì xử lý theo quy định pháp luật hiện hành về lưu trữ.

Quang Long