Từ chối thu gom rác chưa phân loại: Quy định đã có nhưng khó triển khai

Từ tháng 7/2016, Đề án phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn được áp dụng mở rộng trên các địa bàn và Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Lào Cai thực hiện thu gom rác, bao gồm thành phố Lào Cai, thị xã Sa Pa, huyện Bát Xát. Đến nay, việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn vẫn được duy trì.

Tại thành phố Lào Cai, tỷ lệ hộ, tổ chức, cá nhân, nhà hàng thu gom, phân loại rác đạt hơn 90%, chất lượng rác phân loại đạt hơn 60%. Những con số trên cho thấy nhận thức phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn đã được người dân và các cơ quan, đoàn thể quan tâm.

Tuy nhiên vẫn có một số hộ chưa thực hiện quy định phân loại rác và bỏ rác không đúng giờ quy định. Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Lào Cai đã có thông báo rất rõ ràng về thời gian thu gom rác: Buổi sáng chỉ thu gom rác hữu cơ, còn buổi chiều thu gom cả 2 loại rác vào 2 khung giờ. Dẫu vậy, không ít người vẫn chưa nắm được lịch, công nhân thu gom rác vừa quay đi thì lại thấy người dân xả rác ngay phía sau. Theo phản ánh của nhiều công nhân, buổi sáng dù quy định rõ chỉ thu gom rác hữu cơ nhưng nhiều hộ vẫn xả cả rác vô cơ.

Chị Hoàng Thị Tươi, công nhân phụ trách thu gom rác trên tuyến đường Trần Phú (thành phố Lào Cai) cho biết, chị và đồng nghiệp thường xuyên phải lọc lại rác người dân tập kết ra đường. Nếu từ chối thu gom rác, chị lo người dân sẽ phản ứng. Trên tuyến đường này có một số vị trí là bãi đất trống bị người dân nơi khác mang đủ loại rác đến vứt nên cũng gây khó khăn cho công nhân môi trường.

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân không phân loại, không sử dụng bao bì đúng quy định và thông báo cho cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

"Rất khó thực hiện quy định từ chối thu gom rác và xử phạt việc chưa phân loại rác vì các hướng dẫn chưa đầy đủ. Công nhân chủ yếu nhắc nhở các hộ hoặc tự chủ động phân loại lại trước khi thu gom."

Ông Ngô Bảo Lân, Giám đốc Xí nghiệp môi trường thành phố Lào Cai

Tại các điểm tập kết rác thải, nếu phát hiện việc phân loại không đúng quy định thì đơn vị thu gom, vận chuyển có quyền từ chối thu gom, vận chuyển và thông báo cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xác định hộ gia đình, cá nhân vi phạm và xử lý.

Theo ông Ngô Bảo Lân, Giám đốc Xí nghiệp môi trường thành phố Lào Cai, rất khó thực hiện các quy định này vì các hướng dẫn chưa đầy đủ. Công nhân chủ yếu nhắc nhở các hộ hoặc tự chủ động phân loại lại trước khi thu gom.

Hiện Công ty Cổ phần Môi trường Đô thị Lào Cai đã triển khai phần mềm số hóa bản đồ các tuyến thu gom, vận chuyển rác thải; giám sát thu gom, vận chuyển rác thải và việc phân loại rác tại nguồn; sử dụng phần mềm quản lý khách hàng vệ sinh môi trường và thu giá dịch vụ thu gom. Với các trường hợp không phân loại rác, không xả rác đúng giờ quy định, công nhân sẽ ghi địa chỉ, chụp ảnh và tổng hợp để chính quyền địa phương nắm được.

Ông Lân bày tỏ mong muốn chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội địa phương đồng hành với công nhân môi trường tiếp tục tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức của cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn. Cộng đồng dân cư, tổ chức chính trị - xã hội giám sát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của các hộ gia đình, cá nhân.

Theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường - thay thế Nghị định 155/2016/NĐ-CP và Nghị định 55/2021/NĐ-CP, các hộ gia đình, cá nhân không phân loại rác rắn hoặc không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định sẽ bị phạt từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 25/8/2022.