Tổng thống Syria, đã đến lúc nuốt nước mắt để buộc Nga có trách nhiệm?

Cho đến giờ phút này, Tổng thống Syria vẫn là một hiện tượng chính trị thế giới. Tuy xuất thân từ một gia đình chính trị quyền lực, nhưng ông lại ước mơ trở thành bác sĩ. Trước khi làm tổng thống, ông Assad từng làm bác sĩ tại thủ đô London của Anh.

Ngoài tiếng bản địa, ông còn thông thạo cả tiếng Anh và tiếng Pháp. Ông được một số đông mến mộ vì tính cách có phần gần gũi của ông.

Cha ông luôn hi vọng người anh trai Bassel al-Assad trở thành vị tổng thống kế nhiệm nhưng không may Bassel đã chết trong một tai nạn xe hơi năm 1994, sự nghiệp chính trị của ông Bashar al-Assad đã bắt đầu từ đó.

Chỉ trong 5 năm công tác trong quân đội với vị trí cố vấn cho cha, Bashar al-Assad đã được thăng lên hàm Đại tá. Cái chết của cha ông Hafez al-Assad năm 2000 đưa Bashar lên vị trí tổng thống Syria, với sự ủng hộ gần như tuyệt đối của Quốc hội và quân đội.

Thay cha lãnh đạo Syria kể từ năm 2000, Tổng thống Syria Bashar al-Assad vẫn trụ vững cho dù phương Tây nhiều lần muốn ông từ chức. Tuy chế độ nhà Assad được coi là độc tài, nhưng ông Assad vẫn được một số đông dân chúng mến mộ.

Sau khi cuộc nội chiến rồi sự xâm lấn của khủng bố IS tràn vào lãnh thổ, ông đã tìm tới Nga để kêu gọi sự giúp đỡ. Nga và Syria có mối quan hệ chiến lược về cả quân sự lẫn kinh tế. Ủng hộ Nga, ông Assad đã không chấp nhận cho đường ống dẫn khí của Châu Âu đi qua nước mình, điều này chủ yếu để giúp Nga bán được nhiều khí đốt với giá tốt.

Nga đã rất nhiệt tình khi đem khí tài quân sự tối tân đến Syria. Sự hiện diện của quân Nga tại Syria đã giúp chế độ của tổng thống Assad trụ vững cho đến thời điểm hiện tại.

Rõ ràng Nga cũng sẽ được nhiều quyền lợi ở đây, được triển khai thêm căn cứ quân sự, được duy trì ảnh hưởng tại một quốc gia có vị trí chiến lược ở Trung Đông, được kiểm soát một phần con đường hàng hải quan trọng nhất thế giới hiện nay là Địa Trung Hải. Và dĩ nhiên chiến phí cũng sẽ được Syria thanh toán. Mọi sự không có gì đáng nói nếu như không có sự xuất hiện của Israel.

Mối quan hệ giữa Israel và Syria vốn không hữu hảo trong suốt thời gian dài và Israel lên tới cực điểm thời gian gần đây khi hai nước tấn công vào nhau.

Nga đã đưa hệ thống phòng không S-400 cùng nhiều hệ thống khác sang Syria nhằm bảo vệ cho quân đội Nga và cả quân đội Syria (SAA). Tuy nhiên nhiều lần SAA bị máy bay Israel tấn công, ngay cả khi ở sát bên S-400 nhưng hệ thống này vẫn im hơi lặng tiếng.

Vào tháng 9 vừa qua, Syria đã từng bắn tên lửa S-200 cảnh cáo vào hai chiếc F-15 của Israel. Vậy không lẽ gì một hệ thống cao cấp hơn như S-400 lại không thể phát hiện ra máy bay Israel? Mặt khác Israel cũng lên tiếng cho biết, các vụ không kích của nước này đều được báo thời gian cụ thể với Nga.

Nhiều nhà quan sát nghi ngờ có thể đã có một thỏa thuận ngầm giữa Nga và Israel, do hai nước này đang có mối quan hệ hợp tác quân sự chặt chẽ. Nhiều công nghệ vũ khí Nga đã phải nhờ đến Israel.

Có lẽ Syria biết điều này, nên ông Assad đã chọn ngay thời điểm Bộ trưởng Quốc phòng Nga đang thăm chính thức Tel-Aviv để khai hỏa tên lửa phòng không vào máy bay Israel lần thứ 2 kể từ tháng 9.

Một quả tên lửa S-200 được phóng đi, đó chỉ vừa đủ để cảnh cáo, bởi ông Assad thừa hiểu, tiềm lực quân đội Israel quá mạnh. Nếu quyết định tiêu diệt máy bay Israel thật, không quân nước này tấn công tổng lực, điều đó sẽ càng nguy hại hơn.

Nếu Syria quyết định tiêu diệt máy bay Israel thật thì sẽ có rất nhiều đạn bắn lên chứ không phải chỉ có một quả. Mất một tiểu đoàn tên lửa phòng không xương sống S-200 khiến quân đội Syria thiệt hại không nhỏ. Tuy bất ngờ nhưng nó cũng có thể là phương án thiệt hại được dự báo trước.

Không quân Israel vốn nổi tiếng là hoạt động mạnh mẽ dứt khoát. Hành động triệt hạ ngay tiểu đoàn S-200 của Syria một lần nữa khẳng định điều này.

Syria chấp nhận hy sinh nhằm ngầm nhắc nhở Nga về các thỏa thuận của nước này, nhất là việc bảo vệ SAA trước các cuộc không kích.

Với vị thế nước lớn, Nga cần có những hành động cụ thể để kiềm chế không quân Israel, không để Israel tấn công vào Syria, đó là điều mà ông Assad mong muốn.

Qua sự kiện này, ông Assad đã đặt ông Putin vào một hoàn cảnh khó khăn phải chọn lựa. Nếu Nga tiếp tục làm ngơ để Israel không kích, vị thế và uy tín của Nga trong lòng các quốc gia, nhất là các đối tác truyền thống sẽ sa sút.

Các quốc gia đang có mối giao hảo với Nga sẽ nhìn vào Syria để điều chỉnh mối quan hệ đối tác chiến lược tin cậy. Điều này cực kỳ bất lợi cho Nga.

Vì vậy trong thời gian tới, những bước đi của Nga trong vấn đề Syria sẽ thật khó khăn hơn.

Việt Hùng