Tổ hợp tác nông sản sạch của phụ nữ Vân Kiều

Các thành viên Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng tiến hành sơ chế măng. Ảnh: Tiêu Dao

Sản phẩm sạch từ rừng

Ba Tầng là xã biên giới, vùng sâu, vùng xa, đặc biệt khó khăn, nằm cách trung tâm huyện Hướng Hóa 50km về phía Nam, chủ yếu là đồng bào Pa Kô, Vân Kiều sinh sống. Hơn 2 tháng trở lại đây, hàng chục phụ nữ Vân Kiều ở xã Ba Tầng đã bắt đầu được hưởng thành quả từ sản phẩm lấy từ rừng và áp dụng công nghệ mới để mang đến giá trị cao hơn. Chị Hồ Thị Linh (trú tại xã Ba Tầng) cho biết, trước đây, phụ nữ Vân Kiều ở xã Ba Tầng thường lấy măng rừng về ăn, tuy nhiên, lượng măng rừng lấy được khá nhiều nên nhiều người phải gùi cõng măng tươi, vượt hàng chục km rao bán khắp nơi, nhưng trừ chi phí xăng xe, chỉ còn lại vài chục ngàn đồng, không đủ đắp đổi cơm áo cho cả gia đình.

Nhiều phụ nữ Vân Kiều ở xã Ba Tầng chia sẻ, vào mùa mưa, chị em phụ nữ ở xã Ba Tầng thường vào rừng thu hoạch măng. Măng rừng ở Hướng Hóa có tên là măng A Ho, được người Vân Kiều khai thác từ rừng vào tháng 7 đến tháng 1 hàng năm. Măng có vị ngọt, thơm và mềm sau khi luộc, được người Vân Kiều dùng trong các món xào, món luộc, làm đồ chua... Theo truyền thống, người phụ nữ Vân Kiều thường cắt được bao nhiêu đều đem ra chợ bán. Bán không hết thì đem về nhà ăn. Ăn không hết thì đem bỏ, lần sau đi cắt tiếp. Một số người cũng đã tận dụng phơi sấy măng ngoài trời hoặc trên bếp. Một số người đã thử phơi măng khô theo dạng thủ công, dựa vào ánh nắng mặt trời. Thế nhưng, việc phụ thuộc thời tiết làm cho chất lượng măng làm ra không đẹp, màu sắc không đều khiến khách hàng chê, tiểu thương ép giá.

Bà Hồ Thị Meng, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ba Tầng cho biết: “Măng rừng ở Ba Tầng là sản phẩm được thị trường ưa chuộng. Thế nhưng, địa hình rừng núi hiểm trở, giao thương buôn bán còn khó khăn, nên việc đem lại nguồn thu nhập ổn định từ măng rừng còn nhiều trăn trở. Chính quyền địa phương vẫn thường xuyên hướng dẫn chế biến và bảo quản, tuy nhiên, không có công nghệ và cách thức phù hợp, dẫn tới sản phẩm măng rừng không đảm bảo chất lượng.

Lập tổ hợp tác áp dụng công nghệ mới

Hơn 2 tháng qua, từ khi mô hình tổ hợp tác được thành lập và được hỗ trợ công nghệ từ Tổ chức Plan International Việt Nam, các cơ quan đối tác xã Ba Tầng đã chung tay hỗ trợ chị em phụ nữ nghèo ở đây thực hiện mô hình sao sấy măng khô nhằm tăng thu nhập. Với sự hỗ trợ của Tổ chức Plan International Việt Nam, bà con Vân Kiều ở Ba Tầng đã có phương thức mới để bảo quản măng, đó là sấy măng trong nhà sấy năng lượng mặt trời. Để giúp chị em dễ dàng hơn trong quá trình thực hiện mô hình, Tổ chức Plan International Việt Nam đã đầu tư lắp đặt nhà sấy lồng kính năng lượng mặt trời trị giá 180 triệu đồng. Nhờ vậy, sản phẩm măng khô sau khi ra lò giữ được màu sắc đẹp mắt, bảo quản được lâu hơn, hàng chục chị em phụ nữ Vân Kiều có thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống. Từ khi tham gia Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng, mỗi ngày, các phụ nữ Vân Kiều ở đây đều đặn đến tổ hợp tác cùng nhau thực hiện các công đoạn sơ chế, tạo ra sản phẩm măng sấy khô.

Phụ nữ Vân Kiều với nhiều sản phẩm nông nghiệp sạch từ địa phương. Ảnh: Tiêu Dao

Tại Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng, các thành viên chia nhau mỗi người một việc. Người thu hoạch măng, người khác thực hiện khâu sơ chế, ép, đưa măng vào nhà sấy, người thu gom măng sấy và đóng gói, người vận chuyển, bán hàng. Mọi người cùng hướng đến mục tiêu tăng thu nhập, dần hướng tới hoàn thiện phương thức hợp tác để có thể tiếp cận được thị trường rộng lớn hơn, mang lại thu nhập tốt hơn, ổn định hơn cho phụ nữ khó khăn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Được biết, Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng hiện có 16 thành viên là chị em phụ nữ từ 16 - 50 tuổi, đến từ các gia đình còn nhiều khó khăn trên địa bàn xã Ba Tầng với mức thu nhập ổn định từ 100.000 đến 150.000 đồng/ngày.

Chị Nguyễn Thị Liên, Tổ trưởng Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng chia sẻ: “Việc phơi sấy măng trong lồng kín, nhiệt độ ổn định nên măng khô màu vàng tươi, đảm bảo an toàn thực phẩm, được thị trường ưa chuộng. Tham gia tổ hợp tác, các thành viên dần thay đổi thói quen phơi sấy măng ngoài trời hoặc trên bếp bằng thực hiện trong nhà sấy năng lượng mặt trời. Nhà sấy hoạt động với nguyên tắc tận dụng hiệu ứng nhà kính để tạo nhiệt sấy măng khi nhiệt độ ngoài trời cao và chuyển sang chức năng sấy lạnh khi khí hậu không ôn hòa. Tuy mới chỉ đi vào hoạt động cách đây không lâu, song mô hình sao sấy măng A Ho nói riêng và Tổ hợp tác nông sản sạch Ba Tầng nói chung đã mang lại hiệu quả rất tích cực với người dân, đặc biệt là phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn. Tổ hợp tác sấy măng khô này là hướng giảm nghèo có tính hiệu quả, bền vững cho phụ nữ Vân Kiều. Có thu nhập, chị em phụ nữ có điều kiện chăm lo cho gia đình, con cái ăn học, cải thiện cuộc sống”.

Ông Nguyễn Đức Tuân, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hướng Hóa cho biết, tổ hợp tác nông sản sạch, sấy măng khô bằng năng lượng mặt trời ở xã Ba Tầng là hướng đi mới, đột phá và có tiềm năng mở rộng quy mô. Hiện tại, dù số lượng măng khô do tổ hợp tác làm ra còn ít nhưng đã được thị trường đón nhận. Đây là một tín hiệu đáng mừng với các chị em. Từ đây, họ sẽ có cơ hội tăng thu nhập, ngày càng phát triển kinh tế gia đình. Thời gian tới, UBND huyện sẽ đồng hành với đơn vị tài trợ, hướng dẫn chị em phụ nữ ở tổ hợp tác ứng dụng công nghệ thông tin để quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường.

Tiêu Dao