Tìm nguồn lực cho dự án xanh

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy - Giám đốc Văn phòng Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV- thuộc Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ) cho biết, qua kết quả khảo sát mới đây, nhiều doanh nghiệp (DN) rất muốn tiếp cận tài chính xanh nhưng do chưa có danh mục phân loại xanh cấp quốc gia nên các ngân hàng, các quỹ không thừa nhận đó là dự án xanh để rót vốn.

Vì vậy, bà Thủy cho rằng cần sớm ban hành danh mục phân loại các dự án xanh. Đồng thời, nâng cao nhận thức cho cả DN và ngân hàng để tháo gỡ các điểm “nghẽn”, tạo điều kiện để DN tiếp cận được các dòng vốn xanh.

Ông Nguyễn Hải Anh - Phó Tổng Giám đốc, Giám đốc Tài chính Công ty cổ phần Shinec, một đơn vị quản lý, đầu tư các dự án khu công nghiệp và cụm công nghiệp tại Việt Nam, cho biết hiện nay khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (Hải Phòng) xác lập được 3 vòng tuần hoàn chính trong khu công nghiệp và thải rác công nghiệp ra bên ngoài.

Tuy nhiên, theo ông Hải Anh, việc chuyển đổi của hơn 70 DN trong khu công nghiệp gặp nhiều vướng mắc. Nêu ví dụ, ông Hải Anh cho hay, hiện DN trong lĩnh vực năng lượng tái tạo chiếm áp đảo 45% vốn tín dụng ngân hàng cho vay tín dụng xanh, song DN gặp không ít rào cản. Sau nhiều trì hoãn, quy hoạch, kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được thông qua nhưng chính sách theo sau rất chậm, khung giá điện cho các dự án năng lượng tái tạo mới chưa có.

Trong khi đó, ngân hàng cho vay căn cứ vào doanh thu, khả năng trả nợ của DN, bởi vậy, dù ngân hàng sẵn sàng cho vay nhưng các DN, dự án vẫn khó tiếp cận tín dụng xanh.

Về vấn đề này, TS Cấn Văn Lực- chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV nhận định: Tài chính xanh dù đã được triển khai tại Việt Nam hơn 10 năm, nhưng quy mô còn nhỏ (tín dụng xanh chỉ chiếm 4,4% tổng dư nợ, trái phiếu xanh còn rất ít…). Đặc biệt, việc triển khai tín dụng xanh còn nhiều vướng mắc như chưa có khung pháp lý, chính sách tổng thể... trong khi các nguồn vốn cho vay của các tổ chức tín dụng (TCTD) thường là vốn huy động ngắn, trung hạn và bên vay đòi hỏi lãi suất ưu đãi…

“Việt Nam cần có một chiến lược tổng thể để phát triển thị trường tài chính xanh một cách hài hòa, hiệu quả giữa các kênh dẫn vốn, gắn với các định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội” – ông Lực nhấn mạnh.

Bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho hay, NHNN đã chủ động lồng ghép, xây dựng các đề án, chương trình tín dụng góp phần tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thực hiện các dự án góp phần bảo vệ môi trường, hỗ trợ tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Kết quả hoạt động tín dụng xanh, trong 7 năm qua (2017 - 2023), dư nợ cấp tín dụng xanh của hệ thống có mức tăng trưởng bình quân đạt hơn 22%/năm. Đến 31/12/2023, đã có 47 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt 620.984 tỷ đồng, tăng 24% so với cuối năm 2022, chiếm tỷ trọng khoảng 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm tỷ trọng gần 45%) và nông nghiệp xanh (gần 30%).

Nhiều TCTD đã xây dựng các gói tín dụng xanh, chương trình tín dụng xanh phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh, chuyển đổi xanh. Các TCTD đã tăng cường đánh giá rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Đến 31/12/2023, dư nợ được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt 2,84 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 20%/tổng dư nợ cho vay của nền kinh tế, tăng hơn 20% so với cuối năm 2022...

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai các giải pháp nhằm thúc đẩy tín dụng xanh hiện nay còn gặp một số khó khăn chính như: Danh mục phân loại xanh là căn cứ để NHNN đánh giá được hiệu quả của các chính sách, giải pháp trong chính sách tín dụng góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia, là cơ sở quan trọng để các TCTD xác định định mức, quy mô đầu tư, xây dựng và triển khai các chính sách, sản phẩm, dịch vụ ngân hàng phù hợp.

Theo NHNN, các bộ, ngành cần phối hợp hoàn thiện hành lang pháp lý có hướng dẫn về danh mục xanh và tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam làm cơ sở cho các TCTD có căn cứ thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín dụng xanh; Nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu xanh, tạo kênh huy động vốn cho các chủ đầu tư có thêm nguồn lực triển khai các dự án xanh.

T.Hằng