Thuốc lào: 'Tử thần' đang bị 'thả nổi'

Dẫu vậy, tác hại khôn lường của nó vẫn chưa được phổ biến trên diện rộng. Việc sản xuất, tiêu thụ, kinh doanh thuốc lào gần như bị cơ quan quản lý bỏ ngỏ.

“Món” ưa thích của những người dân sống ở vùng nông thôn hiện nay đang được ưa chuộng ở các thành phố, với lượng người dùng tăng đột biến. Không chỉ là “thú vui” của những người chạy xe ôm, người lao động tự do, hút thuốc lào đang trở thành một trào lưu trong thanh niên, học sinh.

“Trào lưu điếu cày” lên ngôi

Dạo một vòng quanh các ngõ hẻm, các trường học tại Hà Nội, mỗi quán nước đều phải “trang bị” một, hai cái điếu cày để phục vụ các “thượng đế”, từ các cụ già cho đến sinh viên.

Anh Vinh (30 tuổi, trú tại Thanh Trì, Hà Nội) cho hay: “Trước đây tôi chỉ hút thuốc lá điếu, không hút thuốc lào, ngồi quán nước thấy người ta hút nhiều nên cũng thử. Sau này thấy thuốc lào rẻ, dễ mua. Lâu nay toàn thấy báo đài thông tin, tuyên truyền về tác hại của thuốc lá chứ có thấy nói gì đến tác hại của thuốc lào đâu. Do vậy tôi bỏ hẳn thuốc lá, chuyển sang hút thuốc lào”.

Cũng theo nhiều người bán hàng nước, giờ quán nào mà không có điếu cày thì nước chẳng ai uống, “trà đá - thuốc lào” giờ đã trở thành một “cặp đôi” không thể thiếu để phục vụ các “thượng đế”.

Theo thống kê, hiện nay, có khoảng 50% nam giới độ tuổi trên 30 ở phía Bắc nước ta nghiện hút thuốc lào và đang dần trở thành “mốt” của cả thanh niên, sinh viên, học sinh. Tuy nhiên, tác hại khôn lường của thuốc lào gây ra không phải ai cũng biết.

Các nhà khoa học cho biết, tác hại của thuốc lào không kém gì thuốc lá, thậm chí còn... “khủng” hơn trong khoản “tạo mùi”. Thuốc lào gây ô nhiễm môi trường xung quanh, mất vệ sinh do mùi nước điếu rất hôi và khó bay, gây nghiện, gây chán ăn, gây bệnh đường hô hấp, thậm chí gây ung thư cho người hút thuốc chủ động lẫn thụ động.

Đáng lo ngại, nhiều hãng thuốc lào hiện nay cho in những dòng chữ lên sản phẩm, quảng cáo thuốc lào như một đồ ăn thức uống, vi phạm Luật Quảng cáo.

Điển hình như hãng thuốc lào Thành Đạt (ở Hoằng Hóa, Thanh Hóa) có bao bì với dòng chữ: “Êm say, thơm ngọt”. Hay như một số hãng thuốc lào Hạt Đỗ Tú Hải (ở Quảng Trung, Quảng Xương, Thanh Hóa) quảng cáo thuốc lào “ngon” và “dành cho dân trí cao”.

Dù đã có luật, nhưng việc quản lý thuốc lào đang bị lãng quên

Kinh doanh “5 không”

Khái niệm thuốc lào đã được đề cập trong Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, coi thuốc lào như một dạng thuốc lá. Căn cứ vào luật này, phải phòng chống thuốc lào tương đương với thuốc lá điếu. Nhưng trên thực tế, việc quản lý thuốc lào đang bị “lãng quên”.

Ông Phạm Ngọc Hùng - Phó Chủ tịch Hội đồng quỹ chống hàng giả Việt Nam (ACF), cho biết kinh doanh thuốc lào hiện nay có 5 cái không: Không đăng ký về an toàn; không đăng ký chất lượng; không đánh giá tác hại; không đăng ký nhãn mác hàng hóa; từ đó không thể xử phạt được.

Trên thực tế, hiện nay thuốc lào vẫn đang được sản xuất tràn lan, tự phát tại các hộ sản xuất nhỏ lẻ theo kiểu tự trồng tự chế biến, sau đó được gắn nhãn mác như thế nào là do “sở thích” của từng hộ kinh doanh. Không có một quy trình, quy định nào để giám sát việc sản xuất, kinh doanh thuốc lào.

Đáng lưu ý, mức độ độc hại của thuốc lào ngang bằng với thuốc lá, nhưng người dùng vẫn còn “mơ hồ”, trong khi đó cơ quan quản lý không có bất cứ một khuyến cáo nào dành cho người dùng. Do vậy, sức tiêu thụ của sản phẩm này cực kỳ lớn.

Cho rằng tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe người dùng là rất lớn, ông Hùng kiến nghị cấp thiết phải có chính sách để hướng dẫn Luật Phòng chống tác hại của thuốc lào, trong đó điều chỉnh sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm thuốc lào.

“Các cơ quan quản lý cần sớm vào cuộc. Bộ Y tế, Bộ KH&CN cần có những đánh giá thực chất về tác hại của thuốc lào. Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng căn cứ vào tác hại, đưa thuốc lào vào quy trình giám sát để bảo đảm sức khỏe, tính mạng cho người dân. Phải đưa vấn đề quản lý thuốc lào theo đúng tinh thần Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, để luật được thực thi một cách nghiêm túc”, ông Hùng nói.

Theo Thanh Hoa/TBKD