Thơm ngon, đậm đà vị nước mắm Nam Ô, cá rô Xuân Thiều
Trên con đường Bắc – Nam, chúng tôi ấn tượng khi dừng chân ghé thăm làng nghề chài cổ Nam Ô (thuộc phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) bởi nơi đây có nhiều đặc sản trứ danh như nước mắm Nam Ô, gỏi cá Nam Ô, cá rô Xuân Thiều mà từ lâu đã nức tiếng gần xa qua những câu ca quen thuộc.
Nước mắm Nam Ô có một mùi vị khác hẳn nước mắm ở các nơi khác bởi nguyên liệu độc đáo là con cá cơm than được đánh bắt vào tháng Ba đến tháng Tám (Âm lịch) trên vùng biển Đà Nẵng. Để chế biến ra loại nước mắm nổi tiếng thơm ngon, người dân Nam Ô chuẩn bị công phu từ muối đến hũ rồi cá.
Dụng cụ muối cá cơm là hũ, vại, chum với nhiều kích cỡ khác nhau, mỗi chum có thể chứa được 200 – 300kg cá ướp muối. Khi nào lớp vỉ chèn xuất hiện lớp men màu trắng thì tháo vỉ, vớt lớp men ấy ra. Cá muối vào tháng Ba, gần Tết cổ truyền là bắt đầu lọc mắm.
Công đoạn lọc nước mắm nhĩ Nam Ô. Ảnh: Tiên Sa
Người ta gọi là nước mắm “nhĩ” bởi vì phải lọc hết sức công phu, bằng những cái phểu đan bằng tre có hình nón, bên trong là lớp vải để nước mắm nhĩ nhỏ ra từng giọt mắm thơm nồng. Theo những gia đình có truyền thống sản xuất nước mắm Nam Ô thì việc chế biến phải có bí quyết và đòi hỏi công phu, tỉ mẩn, chỉ sơ ý là nước mắm hư, mất ngon.
Theo các cụ ngày xưa diễn giải rằng cá rô sinh sống ở bàu Tràm (Xuân Thiều) mẩy mình, thơm thịt, xương mềm mà nướng trên lửa than, dầm với nước mắm Nam Ô pha ớt, gừng thì chỉ có thể diễn tả rằng “tuyệt vời”.
Cá rô Xuân Thiều bao đời sinh sống ở bàu Tràm, là một cái bàu lớn của làng Xuân Thiều xưa (quận Liên Chiểu). Ngày trước, ngoài nuôi trồng thủy sản, cư dân ven bờ còn làm nghề đánh bắt cá thiên nhiên ở trong bàu. Hồ bàu Tràm nổi tiếng với giống cá rô ngon, ăn béo ngậy và thơm bùi.
Cá rô Xuân Thiều. Ảnh: Tiên Sa
Thời điểm sau mưa, cá rô bàu Tràm bắt đầu béo vàng, xương vây đều rất mềm. Bắt được cá về, người ta dùng xiên tre xâu thành từng xâu đem nướng trên bếp than hồng. Con cá chín vàng ươm, bóng nhẫy tỏa mùi thơm lừng khiến người lịch lãm nhất cũng không thể giấu nổi sự thèm thuồng đến cồn cào. Sau một ngày lao động vất vả, tối về xúm quanh bếp lửa hồng ấm áp, thưởng thức hương vị món rô đồng nướng chấm nước mắm nhĩ Nam Ô pha với gừng, tỏi, ớt để “đưa cay” hay ăn với cơm nóng thì thật thú vị.
Không có gì thú vị bằng bữa cơm chiều, cả gia đình háo hức chờ đợi những món ăn từ cá rô. Càng dậy vị hơn khi dùng loại nước chấm là nước mắm nhĩ Nam Ô. Bộ đôi đặc sản này hứa hẹn mang đến cho thực khách những dư vị ẩm thực làng chài khó quên.
