Thiết lập mạng lưới sàng lọc trước sinh và sơ sinh tại 63 tỉnh, thành phố

Bác sĩ Khoa Hồi sức sơ sinh chăm sóc bé sinh non. (Ảnh: Bích Huệ/TTXVN)

Nhiệm vụ sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh nói riêng và nhiệm vụ công tác y tế dân số nói chung những năm qua được đẩy mạnh tại các tỉnh, thành trên toàn quốc.

Đến nay, trên toàn quốc đã xây dựng được 7 trung tâm sàng lọc cấp khu vực đồng thời thiết lập mạng lưới sàng lọc trước sinh và sơ sinh từ Trung ương đến tuyến xã ở 63 tỉnh, thành phố, bước đầu đáp ứng được nhu cầu về sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh.

Ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) đã nhấn mạnh như vậy tại Hội thảo khoa học Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Đồng bằng sông Cửu Long lần 9, do Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ phối hợp với Cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức ngày 1/3 tại Thành phố Cần Thơ.

Đẩy mạnh phát hiện sớm các dị tật ở trẻ

Ông Lê Thanh Dũng cho hay Chương trình sàng lọc trước sinh và sơ sinh được Bộ Y tế giao Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình (nay là Cục Dân số) bắt đầu triển khai từ năm 2007 với mục tiêu sàng lọc phát hiện can thiệp sớm các dị tật, dị dạng thai nhi thông qua sàng lọc trước sinh cùng với phát hiện và điều trị sớm các bệnh chuyển hóa di truyền thông qua sàng lọc sơ sinh. Đề án được triển khai đã đem lại nhiều kết quả quan trọng, thiết lập mạng lưới sàng lọc trước sinh và sơ sinh từ Trung ương đến tuyến xã ở 63 tỉnh, thành phố đáp ứng được nhu cầu về sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh.

Trung tâm sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Cần Thơ được thành lập từ năm 2013 để giảm tải cho Bệnh viện Từ Dũ, Thành phố Hồ Chí Minh. Đến năm 2015, Trung tâm được mở rộng phát triển chính thức thành Trung tâm khu vực phụ trách nhiệm vụ sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh cho 12 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

Năm 2023, Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ đã thực hiện xét nghiệm cho 53.220 trẻ sơ sinh - chiếm khoảng 10% trong tổng số trẻ được sàng lọc sơ sinh trên toàn quốc. Các bác sĩ của bệnh viện đã sàng lọc mở rộng các bệnh trong gói sàng lọc cơ bản (bệnh tim bẩm sinh, sàng lọc bệnh khiếm thính bẩm sinh) cho trên 10.000 trẻ sơ sinh; thực hiện sàng lọc trên 50 bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh cho 8.704 trẻ sơ sinh. Thực hiện Sàng lọc, chẩn trước sinh bằng các kỹ thuật xét nghiệm, siêu âm, chọc ối... với hàng chục nghìn lượt thai phụ đến khám và tham gia các dịch vụ.

Ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế). (Ảnh: PV/Vietnam+)

Cục trưởng Cục Dân số đánh giá Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ đã chủ động phối hợp với Chi cục Dân số các tỉnh, thành phố triển khai các hoạt động đào tạo, tập huấn chuyên môn. Qua 12 năm xây dựng và phát triển, Trung tâm sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Cần Thơ đã triển khai thực hiện được nhiều các kỹ thuật sàng lọc mới đáp ứng nhu cầu của nhân dân khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long.

Tập trung nguồn lực để triển khai đồng bộ

Ông Nguyễn Hữu Dự - Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ cho hay kết quả sàng lọc giai đoạn năm 2013-2023 tổng số thai phụ được sàng lọc trước sinh tại Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ và các tỉnh nằm trong dự án là 83.626 thai phụ, đạt tỷ lệ trên 66% số thai phụ được sàng lọc trước sinh vượt 16% so với chỉ tiêu đề án của Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình và quyết định của Bộ Y tế giao là 50%. Đáng lưu ý, nhiều tỉnh thành như Cần Thơ, Kiên Giang, Bạc Liêu, Hậu Giang, Vĩnh Long đạt tỷ lệ cao trên 75%.

Qua sàng lọc đã phát hiện 2.461 trường hợp bất thường chiếm 1.5%- 2.2% số thai phụ sàng lọc và chấm dứt thai kỳ 819 trường hợp dị tật nặng chủ yếu là 4 bệnh phổ biến như: Hội chứng Down, hội chứng Patau, hội chứng Edward, bệnh Thalassemia góp phần giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Đối với Sàng lọc sơ sinh, từ năm 2013 đến năm 2023, có 443.094 trẻ được được sàng lọc sơ sinh tại bệnh viện và các tỉnh thành nằm trong dự án đạt tỷ lệ 70% so với tổng số trẻ ra đời, hoàn thành chỉ tiêu đề án của Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình và quyết định của Bộ Y tế sàng lọc 5 bệnh ở trẻ sơ sinh.

Các tỉnh thành như An Giang, Bến Tre, Cần Thơ, Hậu Giang, Tiền Giang và Vĩnh Long đạt tỷ lệ sàng lọc sơ sinh trên 78%. Qua sàng lọc sơ sinh đã phát hiện 3.486 trẻ mắc bệnh, trong đó bệnh thiếu men G6PD nhiều nhất 3.015 trẻ, 111 trẻ bị tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, 202 trẻ bị suy giáp trạng bẩm sinh, điếc bẩm sinh 73 trẻ và 95 trẻ bị tim bẩm sinh. Các bệnh lý ở trẻ sơ sinh phát hiện qua sàng lọc đã được Trung tâm phối hợp với Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình các tỉnh, thành nằm trong dự án quản lý và theo dõi điều trị.

Ông Nguyễn Hữu Dự - Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ phát biểu tại Hội thảo. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Theo ông Dự, để đạt những kết quả đáng ghi nhận trên, hằng năm Trung tâm đã thực hiện công tác giám sát, mở các lớp đào tạo, tập huấn về xét nghiệm, siêu âm, chọc ối, tư vấn tiền sản, sàng lọc trước sinh và sơ sinh và cập nhật kiến thức cán bộ y tế tỉnh nằm trong dự án. Sau 12 năm, trung tâm đã mở 42 lớp với 2.591 cán bộ y tế; trong đó có 520 bác sĩ, 2.071 điều dưỡng, hộ sinh tham gia, đạt tỷ lệ bao phủ 100% đến tất cả tuyến phường xã, quận huyện và tỉnh thành.

Năm 2024, để nâng cao công tác tầm soát và chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh, ông Lê Thanh Dũng đã đề nghị các tỉnh tập trung nguồn lực và thiết bị để triển khai đồng bộ các kỹ thuật này theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Y tế, đặc biệt là các tỉnh đã có bệnh viện sản nhi và bệnh viện phụ sản. Trung tâm sàng lọc-Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh tại các khu vực sẽ giúp các tỉnh đào tạo chuyên môn, chuyển giao kỹ thuật và kiểm tra giám sát, đánh giá thực hiện báo cáo Bộ Y tế.

Tại Hội thảo khoa học Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Đồng bằng sông Cửu Long lần 9, có 3 phiên và 18 đề tài nghiên cứu khoa học được trình bày bởi các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực sàng lọc-chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, di truyền học.

Các chuyên gia đã tập trung thảo luận các đề tài như: Sàng lọc-chẩn đoán tiền làm tổ, sàng lọc đa thai, sàng lọc rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, chẩn đoán trước sinh xu hướng hiện tại và tương lai. Đặc biệt, hội thảo lần này thu hút nhiều bài báo cáo chú trọng bệnh Thalassmia, trong đó có sự tham gia báo cáo của Phó giáo sư LiXinYan- Trưởng khoa chẩn đoán hình ảnh, bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) với đề tài “Dự đoán sớm bệnh Alpha-Thalassemia nặng ở thai nhi: Sử dụng chỉ điểm Z-Score trong siêu âm”.

Nhân dịp này, Cục Dân số đã tặng giấy khen cho 13 tập thể và 39 cá nhân có thành tích trong công tác sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh năm 2023 tại Khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long./.

(Vietnam+)