Thêm manh mối về nguyên nhân khiến nam giới dễ tử vong vì Covid-19 hơn

Vì sao nam giới, bé trai dễ bị tổn thương trước Covid-19 hơn phụ nữ và bé gái vẫn còn là bí ẩn. Theo Business Insider, nghiên cứu mới từ nhóm chuyên gia tại Boston, Mỹ, cho thấy điều này có thể liên quan phản ứng miễn dịch bẩm sinh của hai giới.

Bào thai nữ được truyền kháng thể mạnh hơn

Nghiên cứu xem xét 38 phụ nữ mắc Covid-19 khi mang thai. Một nửa trong số đó mang thai con trai. Hầu hết thai phụ đều mắc Covid-19 trong tình trạng nhẹ hoặc trung bình. Nhóm tác giả đã đo nồng độ kháng thể trong máu của các bà mẹ cùng thai nhi bằng mô nhau thai và mẫu máu từ dây rốn.

Kết quả cho thấy những phụ nữ mang thai bé trai có ít kháng thể hơn nhóm mang thai bé gái. Ngoài ra, phụ nữ mang thai truyền ít kháng thể sang bào thai nam hơn bào thai nữ. Khả năng miễn dịch kháng virus ở trẻ sơ sinh phụ thuộc rất nhiều vào việc chuyển kháng thể Immunoglobulin-G (IgG) qua nhau thai của của mẹ đến tuần hoàn của thai nhi.

Một phụ nữ mang thai đeo khẩu trang khi dịch Covid-19 nổ ra. Ảnh: Charles Krupa/AP.

“Rõ ràng, một số điểm giao thoa đang xuất hiện giữa thai nhi và hệ thống miễn dịch của mẹ. Nó dường như có quy ước nhất định”, TS Andrea Edlow, chuyên gia sản nhi của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, người dẫn đầu nghiên cứu, trả lời phỏng vấn của Business Insider.

Các phát hiện được cho là có thể giải thích lý do khiến nam giới dễ mắc Covid-19 hơn phụ nữ và nguy cơ bệnh nặng, nhập viện, tử vong cũng cao hơn. Thai nhi nam dường như phản ứng viêm với nCoV nhiều hơn. Trong khi thai nhi nữ không phát hiện điều này. TS Edlow cho hay tình trạng viêm nhiễm có thể cản trở khả năng của người mẹ trong việc truyền kháng thể nCoV cho con trai trong bào thai.

Ngoài ra, trong nhau thai của phụ nữ mang thai con trai, nhóm tác giả nhận thấy biểu hiện quá mức của gene kích thích Interferon, thúc đẩy quá trình viêm. Nhưng những gene này ít được biểu hiện ở phụ nữ có bào thai nữ. Các phản ứng của gene Interferon đã được chứng minh đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ nhau thai, giúp thai nhi chống nhiễm trùng khi mẹ nhiễm virus. Nhưng nó cũng có thể trở thành con dao hai lưỡi khi được sản sinh ra quá nhiều.

Nghiên cứu của TS Edlow cũng chỉ ra phụ nữ mang thai phát triển phản ứng miễn dịch yếu hơn mức trung bình khi tiêm vaccine Pfizer hoặc Moderna mũi 1. Điều này khiến việc tiêm mũi thứ 2 của họ đặc biệt cần thiết để tạo ra hiệu quả bảo vệ tốt nhất có thể.

Ngoài giả thuyết về khác biệt về phản ứng miễn dịch bẩm sinh của hai giới, các nhà khoa học cũng nhiều lần tìm cách lý giải hiện tượng nam giới dễ mắc Covid-19 và nguy cơ bệnh nặng cao hơn phụ nữ.

Trước đó, nhóm chuyên gia của Đại học Yale (Mỹ) nhận định nam giới và phụ nữ phát triển các loại phản ứng miễn dịch khác nhau với Covid-19 nên dẫn tới tỷ lệ mắc bệnh, tử vong cũng khác nhau. Họ thu nhập mẫu dịch mũi, nước bọt và máu từ người không bị nhiễm bệnh và các F0 đang điều trị tại Bệnh viện Yale New Haven, Mỹ. Sau đó, họ theo dõi bệnh nhân để xem xét các phản ứng miễn dịch.

Các nhà nghiên cứu phát hiện phụ nữ có phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn liên quan tế bào lympho T. Đây là tế bào bạch cầu có thể nhận ra nCoV và loại bỏ chúng. Điều này xảy ra ngay cả ở trường hợp những phụ nữ lớn tuổi. Ngược lại, đàn ông lớn tuổi có hoạt động tế bào T yếu hơn, càng lớn tuổi, phản ứng càng yếu. Nam giới cũng sản xuất nhiều cytokine hơn, đây là những protein gây viêm, tạo thành một phần cơ chế bảo vệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể.

Một người phụ nữ bế con trai vừa chào đời. Ảnh: Guido Mieth.

nCoV không thể truyền từ mẹ sang con

Nhóm tác giả đã quan sát phản ứng miễn dịch tăng cao tương tự ở nam giới trước Covid-19. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy đàn ông mắc Covid-19 có nồng độ protein cytokine “đậm đặc”, đẩy tình trạng viêm lên cao hơn so với phụ nữ nhiễm virus rất nhiều lần. Điều này có thể khiến họ dễ mắc bệnh nặng hơn.

Theo bà Edlow, những phát hiện này giúp giải thích đầy đủ sự khác biệt về giới trước Covid-19 và cho họ một vài gợi ý về khả năng miễn dịch của đàn ông. Nó đã bắt đầu từ giai đoạn bào thai trong tử cung bà mẹ.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của các tác giả tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts không ghi nhận bào thai nào nhiễm nCoV từ mẹ. Điều này phù hợp với nghiên cứu trước đó của họ, nCoV không thể truyền qua nhau thai. Các em bé được sinh ra với cân nặng bình thường, không trường hợp nào bị sẩy thai hoặc chết lưu.

Điều này cũng mở ra vấn đề mà nhóm chuyên gia chưa thể giải đáp: Những tác động lâu dài hơn đến thai nhi đang phát triển trong môi trường viêm nhiễm là gì?

Để tìm hiểu điều này, bà Edlow và nhóm tác giả tiếp tục hợp tác với các học giả khác để trả lời câu hỏi liệu việc tiếp xúc với nCoV trong bụng phụ có thể ảnh hưởng quá trình phát triển của trẻ hay không. Các nghiên cứu đã chỉ ra phụ nữ mắc bệnh khác có thể lây truyền sang con, nhất là tình trạng tổn thương về thần kinh như chứng tự kỷ, rối loạn tăng động vốn phổ biến ở bé trai.

Câu hỏi thứ hai được đặt ta là liệu các kháng thể nCoV mà bào thai được thừa hưởng có thể chuyển thành khả năng bảo vệ giúp họ chống lại virus bên ngoài tử cung hay không.

Trước khi tìm ra câu trả lời cuối cùng, các cơ quan y tế trên thế giới vẫn khuyến cáo cả phụ nữ mang thai và trẻ em đều nên tiêm vaccine Covid-19 khi đủ điều kiện, bất kể họ đã tiếp xúc nCoV trước đó hay không. Nguy cơ tử vong do Covid-19 ở phụ nữ mang thai cao gần gấp 2 lần so với phụ nữ không mang thai trong cùng độ tuổi.

Thiên Nhan