'Thật mệt mỏi': Tiếng thở dài bất lực của người Mỹ khi chi tiêu lương thực cao nhất 30 năm, phải chắt bóp từng đồng

Tờ WSJ đưa tin, tỷ lệ chi tiêu cho thực phẩm trong tổng thu nhập khả dụng của người Mỹ đã lên mức cao nhất 30 năm qua. Lần cuối cùng người Mỹ chứng kiến cảnh phải chi một số tiền lớn vào thực phẩm là dưới thời cựu Tổng thống George H.W. Bush.

Hiện nay, chi phí ăn uống tiếp tục tăng cao hơn, ngay cả khi lạm phát tổng thể đã giảm bớt do tốc độ tăng chóng mặt mà người tiêu dùng phải chịu đựng trong suốt năm 2022 và 2023.

MỆT MỎI

Giá tại các nhà hàng và các quán ăn khác đã tăng 5,1% trong tháng trước so với tháng 1/2023, trong khi chi phí hàng tạp hóa tăng 1,2% trong suốt thời gian đó theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ.

Điều đáng nói là, các biện pháp giải quyết có thể không diễn ra sớm. Các giám đốc điều hành nhà hàng và công ty thực phẩm cho biết họ vẫn đang phải vật lộn với chi phí lao động ngày càng tăng và một số nguyên liệu, chẳng hạn như ca cao, ngày càng đắt hơn. Về phần mình, dĩ nhiên người tiêu dùng cũng sẽ tự tìm cách đối phó.

Steve Cahillane, giám đốc điều hành của gã khổng lồ đồ ăn nhẹ Kellanova cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Nếu nhìn vào lịch sử sau các thời kỳ lạm phát, thực sự không có khoảng thời gian nào bạn có thể chỉ ra rằng giá thực phẩm sẽ giảm trở lại. Chúng có xu hướng tăng khá dai dẳng trước khi hạ nhiệt”.

Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, năm 1991, người tiêu dùng Mỹ đã chi 11,4% thu nhập cá nhân khả dụng của họ cho thực phẩm. Vào thời điểm đó, các hộ gia đình vẫn đang phải đối mặt với tình trạng giá lương thực tăng mạnh sau thời kỳ lạm phát những năm 1970.

Giá tại các nhà hàng và các quán ăn khác đã tăng 5,1% trong tháng trước so với tháng 1/2023.

Dữ liệu của USDA cho thấy hơn ba thập kỷ sau, chi tiêu cho thực phẩm đã đạt lại mức đó. Theo dữ liệu gần đây nhất của USDA, vào năm 2022, người tiêu dùng đã chi 11,3% thu nhập khả dụng của họ cho thực phẩm.

Nhiều thực khách cho biết họ ít đi ra ngoài hơn hoặc bỏ qua các món khai vị. Ngoài ra, khi đi siêu thị, họ cũng có xu hướng mua các nhãn hiệu cửa hàng rẻ hơn và tìm kiếm các chương trình khuyến mãi hoặc ưu đãi được cung cấp qua ứng dụng. Điều đó đang bắt đầu làm giảm doanh số bán hàng của các nhà sản xuất thực phẩm và nhà điều hành nhà hàng.

Các công ty thực phẩm cho biết họ đang cảm thấy bị chèn ép. Trong khi các mặt hàng như ngô, lúa mì, hạt cà phê và thịt gà đã rẻ hơn thì giá đường, thịt bò và khoai tây chiên vẫn ở mức cao hoặc đang tăng.

Các công ty trên khắp nền kinh tế Mỹ cũng đã tăng giá vượt khả năng trang trải chi phí cao hơn của chính họ, nâng cao lợi nhuận cho các ngành bao gồm bán lẻ, công nghệ sinh học và sản xuất.

Lạm phát thực phẩm thậm chí đã làm Tổng thống Biden tức giận. Ông đã đăng bài lên Instagram trong thời gian diễn ra trận Super Bowl để chỉ trích các nhà sản xuất thực phẩm mà ông cho rằng đang trục lợi người tiêu dùng, ví dụ như cho ít khoai tây chiên vào mỗi túi hơn hoặc thu nhỏ kích thước hộp đựng kem nhưng vẫn bán theo giá cũ.

Ông Biden nói: “Công chúng Mỹ đã mệt mỏi vì bị coi thường rồi. Tôi đã chán cái mà người ta gọi là Shrinkflation. Đó là một cú lừa”.

David Chavern, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Thương hiệu Người tiêu dùng, đại diện cho các nhà sản xuất thực phẩm lớn cho biết ngành này mang lại nhiều sự lựa chọn ở nhiều mức giá khác nhau. Ông nói: “Chúng tôi hy vọng có thể làm việc với tổng thống về các giải pháp thực sự có lợi cho người tiêu dùng”.

Ở ngoại ô Chicago, Lisa Wister cho biết hóa đơn thực phẩm của cô đang tăng nhanh hơn thu nhập của gia đình cô, khiến họ phải tự làm món granola từ đầu và tự chuẩn bị đồ ăn nhẹ khi đi xem phim. Wister, một nhà trị liệu nghề nghiệp cho biết: “Cứ nhắc tới ngân sách là chúng tôi lại đau đầu, cân đong, đo đếm. Thật là mệt mỏi”.

CHIA NHỎ TỪNG MIẾNG BÍT TẾT

Denny's, Wendy's và các chuỗi nhà hàng khác đã nói với các nhà đầu tư trong tháng này rằng số lượng khách của họ đã giảm vào năm ngoái so với mức của năm 2022 do người tiêu dùng, đặc biệt là những người có thu nhập thấp hơn, cảm thấy khó khăn về tài chính.

Các nhà sản xuất thực phẩm lớn bao gồm Hershey và Kraft Heinz đã báo cáo rằng doanh số bán hàng của họ giảm do giá sản phẩm của họ tăng, một số khác thì báo cáo lợi nhuận bị ảnh hưởng trong năm tài chính gần nhất còn những nhà sản xuất khác lại tăng.

Nhà sản xuất Oreo Mondelez cho biết vào tháng 1 họ sẽ tiếp tục tăng giá một số sản phẩm của mình trong năm nay, phần lớn là do giá ca cao hồi đầu tháng 2 đã tăng vọt qua mức kỷ lục 46 năm.

Hershey cho biết trong tháng này rằng họ dự đoán giá ca cao đắt hơn sẽ làm giảm lợi nhuận của công ty trong năm nay. Kraft Heinz cho biết lạm phát đang ở mức vừa phải nhưng chi phí vẫn cao hơn, một phần do cà chua và đường đắt hơn.

Các nhà sản xuất thực phẩm và nhà hàng đã đưa ra nhiều ưu đãi hơn cho một số mặt hàng.

Các công ty chuẩn bị trả nhiều tiền hơn cho nhân viên, sau khi 22 bang ở Mỹ vào tháng 1 dỡ bỏ mức lương tối thiểu đối với người lao động theo giờ. Henk Hartong, Giám đốc điều hành của Brynwood Partners, công ty sở hữu 17 nhà máy thực phẩm và đồ uống sản xuất hỗn hợp bánh Pillsbury và các sản phẩm khác cho biết, việc thuê những công nhân lành nghề như thợ cơ khí để thay thế những nhân viên đã nghỉ hưu trong thời kỳ đại dịch là đặc biệt tốn kém.

Các chuỗi nhà hàng cho biết họ đang cố gắng hoạt động hiệu quả hơn để giúp trang trải việc tăng lương, nhưng vẫn dự kiến sẽ tăng giá.

Brian Niccol, Giám đốc điều hành Chipotle Mexican Grill cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Đó là một bước đi thực sự nhanh chóng và mức tăng phần trăm cao”, đề cập đến mức tăng lương tối thiểu 25% của California đối với công nhân làm việc tại các cửa hàng thức ăn nhanh làm việc cho các chuỗi lớn, sẽ có hiệu lực vào tháng tư.

Một số công ty nhà hàng và thực phẩm, bao gồm chủ sở hữu Kraft Heinz, Mondelez International và Olive Garden, Darden Restaurants, đang dự kiến thu nhập cao hơn trong năm nay.

Các dấu hiệu về sự suy giảm chi tiêu của người tiêu dùng đã khiến những công ty khác hạ thấp triển vọng của họ. Ví dụ, Starbucks hạ dự báo doanh số bán hàng tại cùng một cửa hàng vào năm 2024 và nhà sản xuất thực phẩm đông lạnh Conagra giảm dự báo thu nhập trên mỗi cổ phiếu.

Các nhà đầu tư cũng không còn quá cuồng nhiệt với các cổ phiếu thực phẩm. Chỉ số phụ S&P 500 chuyên về cổ phiếu nhà hàng đã tăng 10% trong 12 tháng qua tính đến thời điểm đóng cửa ngày thứ tư, trong khi chỉ số chung tăng khoảng 25%. Chỉ số phụ S&P theo dõi các công ty thực phẩm và thịt đóng gói đã giảm khoảng 8% trong khoảng thời gian đó.

Cô cho biết, khi Anna Zabinski và chồng đi ăn ngoài vào những ngày này, họ tự hỏi liệu một phần mì ống và pho mát có đáng giá thêm 1,99 USD hay không và thường đi mua thêm thay vì gọi đồ uống cỡ lớn đắt tiền hơn.

Zabinski, giáo sư từ Normal, Ill cho biết đôi khi họ sẽ chia nhau một miếng bít tết và món ăn kèm trị giá 20 USD tại Texas Roadhouse hoặc một chiếc bánh sandwich lớn từ Jimmy John's. Tuy nhiên, cô ấy nói, “chi tiêu hàng ngày và hàng tháng của chúng tôi dường như vẫn cao hơn cả hai năm trước”.

Các nhà sản xuất thực phẩm và nhà hàng đã đưa ra nhiều ưu đãi hơn cho một số mặt hàng. J.M. Smucker và Conagra đã giảm giá cà phê và bơ thực vật, nhờ đó giá hạt cà phê và dầu ăn cũng thấp hơn. McDonald's và Wendy's cho biết họ sẽ đưa ra các ưu đãi trong năm nay nhằm vào người tiêu dùng đang tìm kiếm sự trợ giúp để đối phó với tình trạng giá cả tăng cao.

Gary Pilnick, giám đốc điều hành của WK Kellogg cho biết công ty đang nỗ lực tiếp thị các loại ngũ cốc như Frosted Flakes và Froot Loops để gây áp lực cho người tiêu dùng.

Ví dụ: Một chiến dịch quảng cáo được triển khai vào năm 2022 đã khuyến khích người tiêu dùng ăn ngũ cốc vào bữa tối, quảng cáo đây là một lựa chọn thay thế dễ dàng, rẻ tiền, kết hợp với sữa và trái cây, có giá dưới 1 USD mỗi khẩu phần.

Nhà phân tích Robert Moskow của TD Cowen cho biết, mặc dù hiếm khi giá thực phẩm giảm, nhưng việc giá tăng vọt như những năm gần đây cũng là điều bất thường. Ông cho biết ông kỳ vọng giá hàng tạp hóa sẽ giảm trong một khoảng thời gian trong năm nay do các nhà sản xuất thực phẩm chịu áp lực từ người tiêu dùng và nhà bán lẻ.

Kraft Heinz cho biết họ tập trung vào việc cung cấp các lựa chọn hợp lý cho các gia đình và mặc dù chi phí tăng 3% vào năm 2023 nhưng giá đã chỉ tăng 1%. WK Kellogg cho biết trước khi tăng giá, công ty cố gắng đối phó với việc chi phí cao hơn thông qua việc tăng năng suất cao hơn.

Kellanova cho biết họ đang nỗ lực giữ giá ở mức thấp nhất có thể. Cahillane từ chối bình luận về giá các sản phẩm của công ty ông trong năm nay nhưng nói rằng nhà sản xuất Pringles và Pop-Tarts đã không tăng giá để tăng lợi nhuận.

Cahillane cho biết khi người tiêu dùng quen với việc thấy giá cao hơn trên kệ siêu thị, họ sẽ điều chỉnh. Ông nói: “Giống như giá một gallon xăng, khi có mức giá mới, mọi người sẽ sớm phải thích nghi ngay thôi”.

Bảo Linh