THẢO LUẬN TỔ 3: CẦN LÀM RÕ NỘI HÀM QUY ĐỊNH TÒA ÁN NHÂN DÂN THỰC HIỆN QUYỀN TƯ PHÁP

Tổ 3 gồm các đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn ĐBQH các tỉnh Bắc Kạn, Nghệ An, Quảng Ngãi.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu cơ bản tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 nhằm đẩy mạnh cải cách tư pháp, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Nhiều ý kiến đánh giá dự thảo Luật phù hợp với các nghị quyết, văn kiện của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp và cơ bản tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Toàn cảnh phiên họp

Để bảo đảm tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật, một số ý kiến đề nghị Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục rà soát các luật có liên quan, nhất là các luật trong lĩnh vực tư pháp và đề xuất sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Tham gia ý kiến tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn cho biết, về nội dung tòa án thực hiện quyền tư pháp, Hiến pháp năm 2013 có quy định tại khoản 1 Điều 102: “Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp” nhưng từ đó đến nay nội dung Tòa án thực hiện quyền tư pháp chưa được cụ thể hóa nên chưa được hiểu thống nhất. Quy định nội dung Tòa án thực hiện quyền tư pháp để thể chế hóa Nghị quyết 27 và cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát khoản 1 Điều 3 dự thảo Luật để quy định đầy đủ, cụ thể nội dung Tòa án thực hiện quyền tư pháp, bảo đảm sự liên thông, kết nối với các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án tại khoản 2 Điều 3 dự thảo Luật.

Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, đây là một dự án luật khó, vì liên quan đến vấn đề quyền lực nhà nước, quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, nhân dân ủy quyền cho nhà nước. Hiện nay, đã 10 năm kể từ khi ban hành Hiến pháp năm 2013, lý luận và thực tiễn của việc tòa án thực hiện quyền tư pháp vẫn chưa rõ ràng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho ý kiến tại phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần làm rõ quyền tư pháp nội hàm là gì, ai thực hiện quyền tư pháp, và thực hiện như thế nào, cần có đủ lý luận và thực tiễn để tiếp cận vấn đề này trên cơ sở quyền lực nhà nước là thống nhất, thuộc về nhân dân, được nhân dân ủy quyền, được thực hiện tập trung, thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự thảo luật đang cụ thể hóa quyền tư pháp thành 3 quyền, bao gồm: quyền xét xử, quyết định về các tranh chấp, vi phạm pháp luật; về những vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân; quyền giải thích áp dụng pháp luật và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử. Dự thảo luật cũng đề ra 8 nhiệm vụ khi thực hiện các quyền này. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng, quy định như vậy có đảm bảo được yêu cầu về phân công, phối hợp, kiểm soát của các nhánh quyền lực hay không?

Dự thảo Luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án bao gồm: Giải quyết, xét xử vi phạm hành chính theo quy định của luật; Quyết định những vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của luật. Nhiều đại biểu Quốc hội tán thành quy định của dự thảo Luật để thể chế hóa Nghị quyết 27. Các đại biểu cho rằng, với quy định này, Tòa án tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ đã được luật hiện hành quy định; ngoài ra Tòa án sẽ thực hiện thêm nhiệm vụ khác khi được luật giao, bảo đảm tính khả thi và phù hợp với nguồn lực của các Tòa án.

Các đại biểu tại phiên họp

Đối với việc đổi mới Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện theo thẩm quyền xét xử, một số ý kiến cho rằng, việc “đổi tên gọi” chỉ là vấn đề hình thức, chỉ thay đổi tên gọi mà không thay đổi nội dung; các Tòa án này vẫn gắn với các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp tỉnh và giữ nguyên về thẩm quyền xét xử. Việc thay đổi này dẫn tới không tương thích về tổ chức với các cơ quan tư pháp khác ở địa phương; phải sửa đổi nhiều luật liên quan để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật; phát sinh chi phí tuân thủ. Do đó, đại biểu đề nghị giữ tên gọi của các Tòa án này như Luật hiện hành đang quy định.

Tham gia ý kiến tại phiên họp, đại biểu Trần Thị Hồng An, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi bày tỏ quan tâm đến nội dung đảm bảo tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Đại biểu cho biết, Việt Nam đã tham gia nhiều điều ước quốc tế song phương và đa phương về lĩnh vực tư pháp, như Công ước Lahay về tống đạt ra nước ngoài giấy tờ tư pháp và ngoài tư pháp trong lĩnh vực dân sự, thương mại, Công ước thu thập chứng cứ của Hội nghị LaHay, các Hiệp định tương trợ tư pháp với các nước. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các nội dung có liên quan để đảm bảo tính tương thích của dự thảo luật với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Ngoài ra, về Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 4; Điều 62 và Điều 63, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ tán thành quy định trong tổ chức Tòa án nhân dân có Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt để giải quyết một số loại việc có tính chất đặc thù, đòi hỏi chuyên môn hóa cao, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp của Tòa án, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Khi thành lập Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt cụ thể thì phải lập Đề án trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Việc thành lập Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt phải phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013.

Một số hình ảnh tại phiên họp:

Các đại biểu Quốc hội nghiên cứu tài liệu tại phiên họp

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn cho rằng, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát khoản 1 Điều 3 dự thảo Luật để quy định đầy đủ, cụ thể nội dung Tòa án thực hiện quyền tư pháp

Đại biểu Trần Thị Hồng An, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các nội dung có liên quan để đảm bảo tính tương thích của dự thảo luật với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Các đại biểu cơ bản tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 nhằm đẩy mạnh cải cách tư pháp, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới

Các đại biểu Quốc hội tham gia đóng góp ý kiến về các vấn đề trọng tâm trong dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi)./.

Hồ Hương - Minh Thành