Thân thương 'Thầy thuốc quân hàm xanh' trên vùng biên Pa Ủ

Thiếu tá Lý Văn Hướng hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây bưởi cho đồng bào La Hủ ở bản Tân Biên. Ảnh: Văn Phương

Người thầy thuốc tận tụy vì dân

18 tuổi, chàng trai Lý Văn Hướng ở xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu nhập ngũ vào BĐBP Lai Châu. Khi ấy, cái tên Pa Ủ, Ka Lăng, Thu Lũm được biết đến là miền đất xa xôi, khó khăn bậc nhất của huyện Mường Tè, nhưng chàng lính trẻ Lý Văn Hướng đã không ngại đi thuyền, đi bộ cả mấy ngày để đến được nơi cần tới. Bởi vậy, sau khi tốt nghiệp Trường Trung cấp Y tế tỉnh Lai Châu, anh vui vẻ quay trở lại Đồn Biên phòng Pa Ủ vì biết rằng, nơi ấy có nhiều người đang cần mình. Khi đó, bệnh phổ biến nhất ở Pa Ủ là sốt rét. Điều kiện cơ sở vật chất không đủ nên những ca sốt rét ác tính phải chuyển tuyến. Người khỏe khênh người ốm cứ thế vượt rừng để ra bến sông Đà đưa lên thuyền rồi đưa về thị trấn Mường Tè, huyện Mường Tè. Là cán bộ quân y nên dù đang lên cơn sốt, anh Hướng cũng phải gắng gượng để điều trị cho anh em trong đơn vị.

Còn nhớ, năm 2002, Bí thư Đảng ủy xã Pa Ủ khi ấy là ông Ly Sà Pu bị sốt rét. Buổi sớm hôm ấy, đứa cháu họ của ông Ly Sà Pu hớt hải chạy lên đồn báo bác ốm quá rồi, sợ không qua khỏi. Nghe vậy, Thiếu tá Lý Văn Hướng chỉ kịp đeo theo túi thuốc quân y rồi cứ thế nhằm hướng bản Nhú Ma mà đi, mặc dù lúc ấy trời bắt đầu chuyển tối. Tới nơi, thấy Bí thư Ly Sà Pu đã rất yếu, người mê man, co quắp, dấu hiệu của sốt rét ác tính. Khi anh lấy thuốc ra tiêm thì gia đình nhất định không đồng ý vì “Thầy mo chưa cúng, thuốc không thể vào được”. Trước tình huống đó, Thiếu tá Lý Văn Hướng đã tuyên truyền, giải thích căn kẽ và tìm cách điều trị cho ông Ly Sà Pu qua cơn nguy kịch. Cũng từ đó, người lính Biên phòng này đã trở thành “thành viên” của gia đình ông Pu.

Những năm trước, người La Hủ sống cách biệt với bên ngoài nên gần như không biết tiếng phổ thông. Khi thấy bộ đội nói được tiếng của đồng bào, họ bớt ngại ngần rồi tin tưởng, yêu quý, coi như người thân.

Người La Hủ vốn tin con ma rừng làm người ốm đau và phải nhờ thầy mo cúng mới khỏi. Không tính đến chuyện tốn kém vì giết gà, mổ lợn để cúng mà còn không thể khỏi bệnh, bởi vậy, “cuộc chiến” với hủ tục của người lính quân y còn khó khăn hơn rất nhiều. Đã nhiều lần, Thiếu tá Lý Văn Hướng “gặp riêng” thầy mo nhưng kết quả gần như bằng không. Cho đến một ngày, thầy mo Ly Si Pu (bản Thăm Pa) bị sốt rét. Thiếu tá Lý Văn Hướng khám xong rồi nói: “Tôi chữa bệnh khỏi rồi thì không được nói với mọi người là ốm phải cúng mới khỏi nhé!”.

Thực ra, chẳng cần thầy mo Ly Si Pu phải đi nói, đồng bào thấy quân y Biên phòng chữa cho thầy mo khỏi ốm thì hiểu được giá trị của uống thuốc chữa bệnh. Người này nói với người kia và rồi, người La Hủ ốm đều tìm đến thầy thuốc Biên phòng. Ngay cả việc sinh nở của phụ nữ, nếu như trước đây, phụ nữ tự sinh nở ở ngoài rừng, ở nhà thì nay hầu hết đã đến trạm y tế.

Xây những tổ ấm trên biên cương

Ngay gần Đồn Biên phòng Pa Ủ có một căn nhà gỗ nhỏ nằm giữa vườn cây ăn quả, mùa nào cũng sai trĩu quả. Đó chính là tổ ấm của Thiếu tá Lý Văn Hướng cùng vợ là chị Lù Thị Chiên. 18 năm trước, chị Chiên từ Mường Tè lên Pa Ủ để vợ chồng được gần nhau. Ngày mới lên, anh Hướng bàn với vợ: “Vợ chồng mình cố gắng phát triển kinh tế để có của ăn, của để, lo cho các con học hành. Anh cũng muốn xây dựng một mô hình vườn, ao, chuồng để đồng bào La Hủ nhìn vào mà học hỏi”.

Thiếu tá Lý Văn Hướng khám bệnh cho nhân dân trên địa bàn. Ảnh: Văn Phương

Nghe những lời tâm sự của chồng, chị Chiên không tiếc sức lực, sáng lên nương trồng lúa, ngô, chiều lại chăm sóc đàn gà, lợn. Ngày nghỉ, anh Hướng lại mày mò chiết, ghép mận, quýt để ươm vườn cây ăn quả. Nhờ chịu khó lại được chăm sóc đúng kỹ thuật, vườn cây ăn quả của gia đình Thiếu tá Lý Văn Hướng năm nào cũng cho thu hoạch vài tấn quả. Đàn lợn, gà luôn có khách đặt trước, bởi vậy mà thu nhập luôn “dư sức” lo cho các con ăn học và phụng dưỡng cha mẹ ở quê nhà.

Thực hiện Chỉ thị 681-CT/ĐU ngày 8/10/2018 của Ban Thường vụ Đảng ủy BĐBP về việc “Phân công đảng viên đồn Biên phòng phụ trách các hộ gia đình ở khu vực biên giới”, Thiếu tá Lý Văn Hướng nhận đỡ đầu gia đình ông Phản Le Pha, vợ là Ly Mì Pư (bản Tân Biên). Câu chuyện cán bộ Đồn Biên phòng Pa Ủ giúp gia đình ông Pha thoát nghèo chỉ sau 1 năm khai hoang làm lúa nước, trồng vườn cây ăn quả đã lan ra khắp vùng biên nghèo, ai cũng mong đến lượt gia đình mình được BĐBP giúp đỡ.

Năm 2021, Thiếu tá Lý Văn Hướng được cử tham gia sinh hoạt tại Chi bộ bản Trà Kế, một bản cách trung tâm xã hơn chục cây số và được giao phụ trách gia đình ông Phản Chừ Xa, bà Lò Mì Pư (bản Trà Kế). Hoàn cảnh của ông Xa, bà Pư rất đặc biệt. Hai vợ chồng đã hơn 50 tuổi, các con gái lấy chồng ở riêng, con trai thì đang thụ án vì tội mua bán trái phép chất ma túy nên cuộc sống vốn khó khăn lại càng thiếu trước, hụt sau.

Sau khi nghiên cứu thổ nhưỡng, Thiếu tá Lý Văn Hướng quyết định hướng dẫn gia đình ông Xa chuyển đổi lúa nương sang trồng lúa nước. Không chỉ xắn quần lội ruộng, hướng dẫn kỹ thuật canh tác cho gia đình ông Xa, anh còn bỏ tiền túi hỗ trợ mua cây giống để trồng trọt. Anh động viên: “Ngoài việc để có thêm thu nhập, cũng là tạo lập tài sản để con trai sau này về có cái để phát triển kinh tế, không còn dính dáng đến ma túy nữa”.

Bận bịu với công tác, thế nhưng, Thiếu tá Lý Văn Hướng vẫn luôn dành thời gian giúp vợ phát triển kinh tế gia đình, quan tâm đến việc học của con cái. 2 con gái của anh sau khi học hết cấp 2 ở Pa Ủ đã nghe lời bố xuống thị trấn Mường Tè quyết tâm học lên cao hơn. Cô con gái đầu đỗ vào Đại học Y Hà Nội, hiện đang công tác ở Hà Nội; con gái thứ hai tốt nghiệp Đại học Nội vụ, đang làm việc tại thị trấn Mường Tè. Có lẽ, nhờ có hậu phương vững chắc như vậy mà Thiếu tá Lý Văn Hướng lại càng có điều kiện dồn tâm huyết để cùng chung tay chăm lo cho đồng bào La Hủ có cuộc sống tươi đẹp hơn.

Nguyễn Hòa Bình