Thăm Khu di tích K9 - nơi Bác Hồ từng yên nghỉ

Khu Di tích K9 nằm sâu trong vùng núi của huyện Ba Vì (Hà Nội), cách trung tâm thành phố khoảng 70km. Đây là nơi được Bác Hồ lựa chọn làm căn cứ để Bác và Bộ Chính trị làm việc trong kháng chiến chống Mỹ và cũng là nơi lưu giữ thi hài của Người sau khi qua đời từ năm 1969 - 1975.

Trong các công trình thuộc Khu Di tích K9, Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh có vị trí đặc biệt quan trọng. Khu nhà được khánh thành ngày 2/9/2015, sau hơn 1 năm xây dựng. Đây là công trình mang kiến trúc truyền thống một tầng, hai mái với diện tích hơn 440m2. Các hạng mục chính của công trình như nền móng, ốp tường, tượng Bác Hồ, cờ Đảng, cờ Tổ quốc… được làm từ gỗ lim và các loại đá từ nhiều vùng miền trên cả nước.

Phía trước Nhà tưởng niệm có đặt 2 phiến đá quý khắc văn bia của Anh hùng Lao động - Giáo sư Vũ Khiêu. Một văn bia có tên "Nhớ ngày Bác tới" ghi nhớ việc Bác Hồ chọn nơi đây làm căn cứ của Trung ương. Văn bia còn lại có tên "Ngày hôm nay" là những tình cảm đặc biệt của đồng bào, chiến sỹ đối với Bác Hồ cùng với lời hứa ghi nhớ những căn dặn của Người.

Khuôn viên Nhà tưởng niệm là nơi được nhiều địa phương, đơn vị lựa chọn làm địa điểm dâng hương tưởng nhớ Bác Hồ; tổ chức các sinh hoạt chính trị, văn hóa như: lễ báo công, lễ kết nạp Đảng, đoàn, đội; trao huy hiệu, phần thưởng hoặc các lễ khai giảng, bế giảng, tổng kết…

Khu nhà làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một công trình 2 tầng được xây dựng vào năm 1959, thiết kế theo kiểu nhà sàn với diện tích 275m2. Đây là địa điểm chính làm nơi hội họp, tiếp khách, nghỉ ngơi của Bác và Trung ương từ năm 1960 - 1969.

Phòng lớn ở tầng 1 của ngôi nhà được bố trí làm phòng họp chính; có trang bị bàn, ghế, quạt trần… Tại đây, Bác đã cùng các đồng chí trong Bộ Chính trị họp bàn, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và tiếp các đoàn khách quốc tế.

Phía Tây ngôi nhà có một căn hầm trú ẩn, được xây dựng cùng với thời gian xây dựng ngôi nhà 2 tầng. Nóc hầm xây cao, phía trên có trồng cây để ngụy trang; phía dưới đào sâu xuống lòng đất khoảng 3m, lối lên xuống được xây bằng đá; lòng hầm rộng cho người trú ẩn.

Khu K9 nằm sâu trong rừng, trên một đồi đất cao; địa hình bị chia cắt thành nhiều mảnh nhỏ; nhiệt độ bình quân năm là 23 độ C, độ ẩm bình quân 85% nên đây là nơi lý tưởng để Trung ương lựa chọn làm địa điểm gìn giữ thi hài Bác sau khi Người qua đời từ năm 1969 - 1975. Công trình bao gồm các hạng mục: nhà kính bảo quản, hầm ngầm để bảo vệ thi hài Bác đề phòng khi chiến tranh và căn phòng điều chế thuốc bảo quản thi hài Bác thường xuyên.

Khu nhà để xe hiện đang lưu giữ 5 chiếc xe được phân công nhiệm vụ di chuyển và luyện tập phương án di chuyển thi hài Bác Hồ. Trong đó, chiếc xe UAZ cứu thương biển số FH-1468, chiếc ZIL 157 biển số 470-189 và chiếc PAP biển số 31-162 là những phương tiện đã cùng cán bộ, chiến sỹ Đoàn 69 (đơn vị tiền thân của Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày nay) 6 lần di chuyển thi hài Bác vượt qua mọi địa hình hiểm trở, mưa lũ, các cuộc ném bom của địch để bảo đảm an toàn tuyệt đối trong giai đoạn 1969 - 1975.

Hai chiếc xe TRAIKA GAT là loại xe chuyên được sử dụng phục vụ lãnh đạo cấp cao của Liên Xô. Năm 1980, theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam, Liên Xô đã tài trợ 2 chiếc xe này để làm nhiệm vụ di chuyển thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đến các khu căn cứ bí mật khi cần. Sau khi tiếp nhận, 2 xe này được bảo quản tại đây (cùng với 3 chiếc xe đã trực tiếp chở thi hài Bác trong chiến tranh) và chỉ sử dụng để luyện tập phương án di chuyển thi hài của Bác.

Khu Di tích K9 còn có tên gọi là Khu Di tích K9 - Đá Chông bởi nơi đây có những mỏm đá hình mác nhọn như chông. Tháng 5/1957, trong một lần đi công tác, Bác đã dừng chân nghỉ, ăn cơm trưa trên đồi, nơi có 3 mỏm đá nhọn xếp liền kề nhau. Nhận thấy địa thế hiểm trở, phong cảnh đẹp, khí hậu mát mẻ, Bác đã trao đổi với các đồng chí cùng đi và sau này quyết định chọn vị trí này làm nơi nghỉ ngơi và làm việc của Bác và Trung ương.

Cả khu vực này trước đây rậm rạp, những năm gần đây, đã được tôn tạo, mở đường bao quanh. Con đường với hàng trăm bậc được lát bằng đá thẻ đưa từ tỉnh Quảng Nam ra. Loại đá này rất phù hợp với màu sắc của những hòn đá chông trong khu vực; không bị rêu bám, chống trơn trượt, tạo thành con đường an toàn, thuận lợi cho người dân, du khách khi tham quan.

Với địa hình có núi, sông bao quanh, cảnh quan mát mẻ, Khu Di tích K9 không chỉ là nơi lưu giữ những công trình, kỷ vật gắn liền với Bác Hồ khi còn sống và cả khi Người đã qua đời mà nay còn trở thành một địa điểm du lịch văn hóa, tâm linh thu hút đông đảo người dân, du khách trong nước và quốc tế.

Việc giữ gìn, phát huy giá trị lịch sử, ý nghĩa chính trị của khu di tích này sẽ góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ hôm nay và mai sau; củng cố niềm tin vào sự nghiệp xây dựng đất nước giàu mạnh như Bác Hồ sinh thời hằng mong muốn.

Kiều Minh