Tập trung chăm sóc cây ăn quả trong mùa nắng nóng

Chăm sóc vườn cam Phủ Quỳ ở Cam Lộ - Ảnh: T.A.M

Hiện toàn tỉnh có hơn 430 ha cây ăn quả, chủ yếu trồng ở quy mô nhỏ hộ gia đình và bán chuyên canh. Bên cạnh các giống cây ăn quả bản địa như mít, xoài, bơ, nhãn…, những năm gần đây, các địa phương du nhập vào trồng cho hiệu quả khá một số cây trồng mới như chôm chôm, sầu riêng, xoài cát… Nhờ có các tiểu vùng khí hậu phù hợp và chất đất đỏ ba dan tươi tốt nên chất lượng cây ăn quả ở Quảng Trị khá ngon, nhất là vùng miền núi Hướng Hóa. Một số loại quả được đăng ký nhãn hiệu bảo hộ trên toàn quốc như: bơ sáp Gio Linh, cam K4…

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn, năm 2023, mùa nắng nóng có nền nhiệt độ khá cao, những tháng cao điểm nhiệt độ thường duy trì ở mức 34 - 39o C. Năm nay, nắng nóng xuất hiện sớm làm cho tình trạng khô hạn trở nên nghiêm trọng hơn. Nhằm ứng phó kịp thời, phòng, chống hạn hán hiệu quả, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do hạn hán gây ra cho cây trồng nói chung và cho cây ăn quả nói riêng, Sở Nông nghiệp và PTNT đã ban hành văn bản chỉ đạo các đơn vị chuyên môn phối hợp với chính quyền địa phương tập trung chỉ đạo công tác phòng, chống hạn hán cho cây trồng, vật nuôi.

Theo đó, các loại cây trồng cạn, trong đó có cây ăn quả được tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện các biện pháp tưới tiết kiệm, khoa học để đảm bảo nguồn nước sử dụng trong mùa khô. Nông dân chú ý thực hiện các bước chăm sóc vườn cây ăn quả hợp lý để đảm bảo sự phát triển của cây, hạn chế tối đa những thiệt hại do nắng nóng gây ra. Các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây ăn quả trong mùa khô hạn nông dân cần chú ý là giữ ẩm cho đất; bón phân; cắt tỉa cành; phòng, chống các loại sâu bệnh…

Vào mùa hè, khí hậu thời tiết ở Quảng Trị thường xuyên hạn hán, tình trạng thiếu nước trầm trọng xảy ra làm cho cây ăn quả thiếu nước sẽ phát triển kém, héo úa và chết. Do đó, nông dân cần chú ý tưới lượng nước vừa đủ để đảm bảo cho cây phát triển tốt trong mùa khô hạn. Để đủ nước cho cây, ngoài tưới nước thì cần phải giữ ẩm cho đất.

Để giữ ẩm cho đất cần phải cải thiện kết cấu đất và che phủ đất. Đất cần phải có một kết cấu tơi xốp, thông thoáng, giàu chất mùn để lượng nước tưới vào sẽ thấm được nhiều, không làm nước lãng phí chảy tràn trên bề mặt và bốc hơi. Nông dân cần tăng cường bón các loại phân hữu cơ như phân chuồng, phân xanh...

Ngoài ra, cần che phủ đất để giữ ẩm giúp cây trồng vượt qua mùa khô hạn. Việc che phủ đất không chỉ giúp hạn chế nước trong đất bốc hơi nhanh dưới ánh mặt trời mà còn giúp nước mưa, nước tưới thấm sâu vào đất. Có thể che phủ đất bằng thảm thực vật xanh, rơm rạ, lá khô…

Nông dân cũng chú ý bón phân và cắt tỉa cành trong mùa khô hạn để các loại cây ăn quả tích lũy dinh dưỡng, ra hoa kết trái. Do đó, phải cung cấp một lượng nước và dinh dưỡng đủ cho cây sử dụng như phân hữu cơ hoai mục đã qua xử lý, phân vi sinh, không bón phân đạm, có thể bón phân qua lá có chứa các chất trung vi lượng đối với những vùng đất nhiễm mặn giúp cây tăng đề kháng, tăng khả năng chịu hạn, chống chọi với nhiễm mặn, cứng cây, không đổ ngã. Những vườn cây đang ra quả non hoặc quả đang trong giai đoạn phát triển nên phun phân bón lá có chứa Ca, Cu, B, Zn để tránh hiện tượng nứt quả.

Trong giai đoạn này, việc cắt tỉa cành, tạo tán sẽ giảm thoát hơi nước qua lá và giúp cây đỡ mất nước, thông thoáng, tăng khả năng quang hợp. Cắt tỉa những cành vô hiệu, cành bên trong tán, cành bị sâu bệnh; tỉa bớt hoa và quả non. Nhưng vào những ngày thời tiết quá nắng nóng thì không cắt tỉa cành mà nên tiến hành từ đầu mùa nắng.

Trong mùa nắng nóng, thỉnh thoảng có một vài cơn mưa có thể gây ra những thiệt hại cho cây ăn quả. Do đó, cần chú ý triển khai thực hiện một số biện pháp kỹ thuật khi mưa trái mùa xảy ra như: kiểm tra tình trạng, đánh giá thiệt hại trên vườn cây ăn quả sau khi mưa. Những vùng đất thấp cần đào các rảnh nước thoát nhanh xuống mương, tránh được hiện tượng ngập úng cục bộ. Nếu bị ngập thì nhanh chóng bơm nước ra khỏi vườn để xử lý ra hoa.

Những vườn cây ăn quả đang trong giai đoạn xử lý khô hạn để tạo mầm hoa thì nên sử dụng màng nilon che gốc và xung quanh gốc cây, đồng thời chuẩn bị tốt khâu thoát nước trong vườn. Nếu gặp mưa axit cần tưới xả lên toàn bộ cây để hạn chế tác hại của mưa axít làm cây không ra hoa hoặc rụng hoa, quả non. Trong trường hợp đã bị ảnh hưởng thì nên tăng cường chăm sóc, phun phân bón lá có chứa Bo hoặc các chất điều hòa sinh trưởng như NAA, GA3 có tác dụng giảm rụng quả và tăng tỉ lệ đậu quả.

Cần có kế hoạch phòng trừ bệnh hại vườn cây ăn quả như: bệnh thối trái, thán thư… ngay sau khi các cơn mưa trái mùa xảy ra. Vào mùa khô hạn, các vườn cây ăn quả cũng thường xuất hiện một số loại sâu bệnh hại phổ biến như: bọ xít muỗi, bọ trĩ, nhện đỏ, rầy, rệp sáp, sâu vẽ bùa, sâu đục trái… và các bệnh do nấm xuất phát từ vết chích của côn trùng.

Vì vậy, nông dân cần thường xuyên kiểm tra vườn cây để kịp thời phát hiện sâu, bệnh. Sử dụng các biện pháp sinh học để chủ động phòng chống các loại sâu, bệnh theo định kỳ, trong đó, đặc biệt bảo vệ và phát triển các loài thiên địch trong vườn như: kiến vàng, bọ rùa, bọ ngựa, ong… để phòng, chống sâu, côn trùng gây hại.

Chăm sóc tốt vườn cây ăn quả trong mùa khô hạn để đảm bảo cho vườn cây phát triển tốt, mang lại nguồn thu nhập lâu dài cho nông dân.

Trần Anh Minh