Tập đoàn gọi xe Trung Quốc trả giá đắt vì thách thức Bắc Kinh

Theo nguồn tin của Bloomberg, nhà chức trách Trung Quốc đang cân nhắc các hình phạt nghiêm trọng chưa từng có đối với Didi Global Inc. sau đợt IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu) của công ty hồi tháng trước.

Nguồn tin này cho biết các cơ quan quản lý coi quyết định IPO của công ty bất chấp sự phản đối của Cục Quản lý Không gian mạng (CAC) là "thách thức chính quyền Bắc Kinh".

Các quan chức của CAC, Bộ Công an, Bộ An ninh Nhà nước, Bộ Tài nguyên Trung Quốc, cơ quan quản lý thuế, vận tải và chống độc quyền đã tiến hành điều tra tại văn phòng của công ty, theo CAC.

Nguồn tin cho biết các cơ quan quản lý đang cân nhắc một số hình phạt, bao gồm phạt tiền, cấm một số hoạt động hoặc giới thiệu nhà đầu tư thuộc sở hữu nhà nước. Một trường hợp khác là công ty buộc phải hủy niêm yết hoặc thu hồi cổ phiếu trên sàn Mỹ.

Chỉ vài ngày sau khi Didi IPO, CAC đã yêu cầu điều tra công ty về vấn đề an ninh mạng và cấm ứng dụng khỏi các cửa hàng ứng dụng trên điện thoại thông minh. Ảnh: Xinhua.

Hình phạt chưa từng có

Bắc Kinh có khả năng áp các biện pháp trừng phạt lên Didi khắc nghiệt hơn Alibaba. Công ty của tỷ phú Jack Ma đã phải trả khoản tiền kỷ lục 2,8 tỷ USD sau cuộc điều tra chống độc quyền kéo dài nhiều tháng. Alibaba cũng đồng ý thực hiện những biện pháp để bảo vệ thương nhân và khách hàng.

"Rất khó để đoán xem hình phạt sẽ ra sao, nhưng tôi chắc chắn nó rất nghiêm khắc", giáo sư Minxin Pei tại Claremont McKenna College bình luận. Giá cổ phiếu của Didi đã lao dốc 11% xuống 10,2 USD trong phiên giao dịch hôm 22/7 trên sàn New York. Mức giá IPO là 14 USD.

Thành công tưởng như đã đến với Didi. Công ty huy động được 4,4 tỷ USD sau nhiều năm khó khăn. Thương vụ IPO đã đưa nhà đồng sáng lập Cheng Wei thành tỷ phú. Các cổ đông lâu năm như SoftBank Group Corp, Tiger Global Management và Temasek Holdings Pte. kiếm bộn tiền.

Nhưng chỉ vài ngày sau, CAC đã yêu cầu điều tra công ty về vấn đề an ninh mạng và cấm Didi khỏi các cửa hàng ứng dụng trên điện thoại thông minh. Giá cổ phiếu hãng gọi xe nhanh chóng lao dốc xuống dưới mức IPO.

Các cơ quan quản lý Trung Quốc đã bày tỏ sự lo ngại về hoạt động bảo mật dữ liệu của Didi kể từ ít nhất hồi tháng 4. Họ thúc giục công ty đảm bảo an toàn dữ liệu trước khi tiến hành IPO, hoặc chuyển sang IPO sang Hong Kong hoặc Trung Quốc đại lục.

Theo nguồn tin của Bloomberg, Bắc Kinh rõ ràng không cấm công ty niêm yết cổ phiếu tại Mỹ. Nhưng họ cần phải chắc chắn rằng Didi đã hiểu các hướng dẫn từ cơ quan quản lý.

Bloomberg cho biết tại các cuộc họp giữa Didi và những cơ quan quản lý, khi được hỏi vì sao Didi không làm theo đề xuất của giới chức trách, một người đã nhắc đến câu châm ngôn: "Bạn không thể đánh thức một người đang giả vờ ngủ".

Có thể Didi đã vội vã IPO trước khi Trung Quốc công bố luật bảo mật web mới. Điều này có thể ảnh hưởng đến định giá của công ty. Chỉ vài ngày sau đợt IPO, Bắc Kinh đề xuất bộ quy tắc mới yêu cầu gần như tất cả công ty muốn niêm yết nước ngoài phải được CAC đánh giá về an ninh mạng.

Sai lầm lớn

"Bắc Kinh muốn các doanh nghiệp Internet của nước này hiểu rằng an ninh mạng và bảo mật dữ liệu hiện là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính phủ", nhà phân tích Feng Chucheng tại hãng tư vấn Plenum bình luận.

Chính quyền Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang cố gắng trấn áp sức mạnh của các gã khổng lồ công nghệ nước này. Đồng thời, Bắc Kinh cũng không muốn làm tổn hại đến lĩnh vực quan trọng đã giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Chiến dịch trấn áp bắt đầu từ tháng 11/2020, sau khi Bắc Kinh yêu cầu Ant Group của Jack Ma hủy bỏ IPO. Tiếp đến là các vụ điều tra độc quyền nhắm vào những gã khổng lồ Meituan và Alibaba. Giới chức trách Trung Quốc cho biết họ muốn ngăn chặn các công ty công nghệ lớn lạm dụng quyền lực và đè bẹp những công ty đối thủ nhỏ hơn.

Didi bắt đầu thảo luận kế hoạch IPO với Goldman Sachs Group Inc., Morgan Stanley và JPMorgan Chase & Co. hồi cuối năm ngoái. Công ty đã cân nhắc niêm yết cổ phiếu tại Hong Kong hoặc Mỹ và tìm kiếm mức định giá lên tới 100 tỷ USD.

Giá cổ phiếu của Didi lao dốc mạnh so với mức IPO. Ảnh: Bloomberg.

Đến tháng 3, họ tập trung vào việc niêm yết trên sàn Mỹ. Nguyên nhân là các quy tắc niêm yết dễ dàng hơn và định giá có thể cao hơn.

Theo nguồn tin của Bloomberg, quá trình IPO trở nên hỗn loạn một cách bất thường vào tháng 6. Khi công ty chuẩn bị nộp hồ sơ lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), các ngân hàng làm ăn với công ty cũng không chắc khi nào tài liệu mới được chuyển đến. Cuối cùng, việc nộp đơn diễn ra lúc 3h45 sáng ngày 11/6 (theo giờ Trung Quốc).

Didi biết CAC lo ngại về các hoạt động dữ liệu của công ty. Tuy nhiên, ban lãnh đạo không cho rằng cơ quan này cấm họ tiến hành IPO. Giờ, ông Cheng, Chủ tịch Jean Liu, các nhà đầu tư và ngân hàng sẽ phải đối mặt với hậu quả của lựa chọn sai lầm.

Hôm 1/7, giá cổ phiếu của công ty tăng khoảng 16%. Một ngày sau đó, ban lãnh đạo công ty bắt đầu ăn mừng. Nhưng đến tối cùng ngày, CAC đăng thông báo trên trang web về cuộc điều tra với Didi để "bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích cộng đồng".

Didi sau đó đã đưa ra tuyên bố công khai rằng họ sẽ hoàn toàn hợp tác với cuộc điều tra của chính phủ.

Thảo Cao