Tầm nhìn phát triển giáo dục cho vùng Đông Nam bộ

Cần thu hút đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ quá trình phát triển. Trong ảnh: Học sinh tham quan mô hình đào tạo của Trường đại học Lạc Hồng. Ảnh: C.NGHĨA

Một trong những khó khăn lớn nhất của vùng Đông Nam bộ là tình trạng quá tải về trường lớp, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học. Bên cạnh đó là chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của các cơ sở giáo dục từ trung cấp đến đại học chưa đáp ứng được quá trình phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Giáo dục chưa đáp ứng nhu cầu phát triển

Vùng kinh tế Đông Nam bộ có 6 tỉnh, thành, bao gồm: TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh, Bình Phước. Đến năm học 2022-2023, toàn vùng có 7.871 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên, tăng trên 1 ngàn cơ sở so với năm học 2010-2011. Ngoài hệ thống giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên, vùng Đông Nam bộ còn có 316 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, 57 trường đại học.

Tại Hội nghị phát triển GD-ĐT vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tổ chức mới đây tại tỉnh Bình Dương, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết, công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia của vùng Đông Nam bộ hiện vẫn thấp hơn tỷ lệ trung bình của các nước. Tuy nhiên, tỷ lệ kiên cố hóa phòng học đã có nhiều nỗ lực, đứng thứ hai trong 6 vùng kinh tế - xã hội của cả nước (chỉ thấp hơn vùng đồng bằng sông Hồng). Hiện trong vùng Đông Nam bộ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương đang có tỷ lệ xây dựng trường chuẩn quốc gia cao nhất vùng. Trong khi đó, TP.HCM lại có tỷ lệ thấp do áp lực sĩ số học sinh mầm non, phổ thông quá lớn lên hệ thống giáo dục công lập.

Là tỉnh công nghiệp lớn của vùng và cả nước, nhiều năm qua, Đồng Nai đã đón một lượng rất lớn người dân đến từ các tỉnh, thành trong cả nước đến sinh sống, làm việc. Chính vì vậy, tỉnh phải đối mặt với áp lực phát triển trường lớp phục vụ nhu cầu học tập. Đến nay, Đồng Nai có trên 920 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục phổ thường xuyên với số lượng lên đến 730 ngàn học sinh và gần 30 ngàn cán bộ, giáo viên và nhân viên làm việc trong ngành GD-ĐT.

Cần đầu tư đúng tầm

GD-ĐT Đông Nam bộ xác định mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 đứng đầu cả nước và thuộc nhóm dẫn đầu Đông Nam Á. Để đạt được mục tiêu lớn này, mỗi tỉnh, thành phố trong vùng cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm. Đó là cần quy hoạch mạng lưới cơ sở GD-ĐT, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, chất lượng giáo dục các cấp học, tạo đột phá về nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Vấn đề liên kết vùng trong đào tạo nhân lực cũng được xem là giải pháp quan trọng.

Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đang là hướng ưu tiên quan trọng của Đồng Nai. Trong ảnh: Sinh viên Trường cao đẳng Công nghệ quốc tế Lilama 2 (H.Long Thành) thực hành trên các dòng máy cắt gọt kim loại CNC tự động hiện đạ. Ảnh: C.NGHĨA

Để có chất lượng GD-ĐT ngang tầm với vị thế của vùng, các địa phương trong vùng phải giải quyết nhiều thách thức đang đặt ra. Chẳng hạn như TP.HCM, Đồng Nai phải giải quyết khó khăn chung là quỹ đất và nguồn lực đầu tư cho trường lớp hạn chế, ảnh hưởng của quá tải đến chất lượng dạy và học, nâng cao chất lượng dạy và học ở các bậc học. Cùng với đó là tập trung đầu tư cho hệ thống giáo dục nghề nghiệp và đào tạo trình độ đại học chất lượng cao. Hay tỉnh Bình Phước và Tây Ninh, ngoài việc nâng tỷ lệ trường chuẩn quốc gia thì cần thu hút nguồn lực xây dựng được trường đại học đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu sử dụng tại tỉnh.

Theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng, Đồng Nai luôn dành sự quan tâm thích đáng cho phát triển giáo dục. Điều này thể hiện ở việc, đầu tư cho giáo dục/tổng chi của tỉnh từ 8,36% năm 2010 lên 37% năm 2020. Tỉnh đã xác định 4 giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng GD-ĐT, gồm: Quy hoạch, định hướng, dự báo phát triển GD-ĐT đảm bảo bao quát, phù hợp với thực tiễn và khả thi; quy hoạch đủ quỹ đất cho phát triển trường lớp, nhất là ở các khu dân cư thành thị gần các khu công nghiệp; tiếp tục nâng cao trình độ giáo viên đi kèm với các chính sách hỗ trợ; thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các cơ sở giáo dục công lập, đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực giáo dục để thu hút nguồn đầu tư xã hội hóa vào giáo dục, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng, Đông Nam bộ phải “hợp lý hóa” trong sắp xếp, cơ cấu hệ thống giáo dục các bậc học, đặc biệt là bậc đại học. Lý do là hiện nay sự phân bổ các trường đại học ngay trong vùng không đồng đều, TP.HCM tập trung quá nhiều, trong khi Tây Ninh, Bình Phước không có, và đây là sự bất hợp lý cần sắp xếp lại.

Tại Hội nghị phát triển GD-ĐT vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Chính phủ TRẦN HỒNG HÀ đề nghị Bộ GD-ĐT cần nghiên cứu những kiến nghị của các địa phương trong vùng để tháo gỡ khó khăn về cơ chế chính sách cho Đông Nam bộ phát triển giáo dục. Cần có chính sách thu hút giáo viên, xem xét công tác đào tạo đi trước một bước để theo kịp xu thế. Cần phát huy nội lực, huy động ngoại lực, đặc biệt có cơ chế xã hội hóa, thu hút các nguồn giáo dục chất lượng cao, tăng cường liên doanh, liên kết, kể cả nước ngoài để đổi mới GD-ĐT.

Công Nghĩa