Sức hấp dẫn từ tinh hoa ẩm thực xứ sở cao nguyên đá

Chạm môi một lần rồi nhớ mãi…

Hà Giang không chỉ nức tiếng gần xa với phong cảnh non cao trùng điệp, hùng vĩ. Những thửa ruộng bậc thang vàng óng mùa lúa chín, cánh đồng hoa tam giác mạch thơ mộng sắc hồng tươi, hay bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo. Nơi đây còn hội tụ tinh hoa ẩm thực đa dạng, phong phú với những món đặc sản cuốn hút thực khách khi đến xứ sở cao nguyên đá. Mật ong bạc hà, chè san tuyết Hoàng Su Phì, bánh tam giác mạch, hồng không hạt Quản Bạ, mèn mén, cháo ấu tẩu, thắng cố và thịt treo gác bếp… là những đặc sản của Hà Giang lọt Top 100 đặc sản quà tặng nổi bật. Nằm trong top 121 món ẩm thực tiêu biểu Việt Nam còn có cá bỗng và phở ngô. Cùng với xôi ngũ sắc, rượu ngô men lá, rêu đá nướng, bánh chưng gù, lạp xường... càng nối dài danh sách những món ngon khó cưỡng mang phong vị riêng biệt của vùng đất Hà Giang. Những tinh hoa ẩm thực đó khởi nguồn từ quá trình sinh sống, lao động của cộng đồng bào 19 dân tộc nơi đây, là sự hòa quyện hài hòa giữa nguyên liệu tự nhiên đặc trưng như mắc khén, hạt dổi, hoa hồi, thảo quả, mật ong…

Hồng không hạt Quản Bạ

Chị Nguyễn Hạnh, phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp & Tiếp thị cho rằng, đến với Hà Giang, bên cạnh trải nghiệm danh lam thắng cảnh, những phong tục tập quán riêng có, du khách chắc chắn không thể bỏ qua thưởng thức các món ăn đặc sản truyền thống tại điểm dừng chân ở các bản làng. Món ăn được nhắc đến nhiều nhất ở Hà Giang và gây sự chú ý của du khách chính là đặc sản cháo ấu tẩu; trong những ngày đông giá lạnh trên cao nguyên đá, được thưởng thức bát cháo ấu tẩu bổ dưỡng, nóng hổi chắc chắn là trải nghiệm rất khó quên của du khách. Món này ăn khá lạ miệng, có vị béo, bùi, pha lẫn chút đắng của ấu tẩu, mùi thơm ngon từ trứng gà và các loại rau gia vị ăn kèm. Quy trình nâu cháo ấu tẩu của đồng bào Mông khá công phu. Củ ấu được ngâm bằng nước vo gạo, sau đó hầm khoảng 5 giờ, lại đem tán nhuyễn, nấu cùng nước hầm xương và gạo nếp cái hoa vàng pha một ít gạo nếp tẻ. Cháo được ăn kèm thịt nạc băm, muối, tiêu và hành hoa; món ăn có tác dụng chữa cảm mạo, đau nhức…

Còn anh Trần Thanh đến từ TP. Hồ Chí Minh cho rằng, thắng cố là món ngon khó cưỡng đối với thực khách khi tới cao nguyên đá. Thắng cố là canh thịt, là món ăn truyền thống của người Mông, được chế biến từ thịt ngựa với hương vị vô cùng đặc trưng. Ngày nay, để phù hợp với khách du lịch, chủ quán đã thay thế nguyên liệu bằng thịt trâu, bò, lợn. Tinh túy của thắng cố là ở nước dùng, được ninh từ xương và nội tạng động vật, phối trộn cùng 12 loại gia vị đặc trưng như hoa hồi, thảo quả, lá chanh… tạo nên nồi nước dùng thơm ngào ngạt. Phần thịt sẽ được rán sơ qua rồi cho vào nước dùng để ninh mềm. Món này có mùi ngai ngái đối với những người lần đầu nếm thử, nhưng càng ăn càng nghiền.

Du khách cũng không nên bỏlỡ món ăn từ tam giác mạch. Tam giác mạch là loài thảo mộc hoa có nhiều màu trắng, phơn phớt hồng, tím, đỏ, từ lâu đã nổi tiếng là một trong những loài hoa biểu tượng của vùng Đông Bắc Hà Giang. Nhiều bloger du lịch đến Hà Giang trải nghiệm thiên đường hoa tam giác mạch, đều không quên tận dụng cơ hội thưởng thức các đặc sản chế biến từ hạt tam giác mạch, rất thơm ngon, độc đáo và rất được ưa chuộng. Đồng bào Hà Giang rất khéo tay và sáng tạo, họ chế biến hạt tam giác mạch thành bánh, thành phở, mỳ, bún khô, bia, rượu… Trên hành trình khám phá vùng đất cao nguyên đá, du khách còn có thể thưởng thức thêm những món ăn rất tuyệt vời khác như bánh cuốn phố cổ Đồng Văn, bánh cuốn trứng Đồng Văn, cơm lam Bắc Mê, thịt trâu gác bếp, phở chua, thắng dền…, để rồi chạm môi một lần và nhớ mãi…

… Phát huy giá trị tinh hoa ẩm thực

Theo đánh giá của các chuyên gia du lịch, những năm qua, Hà Giang nổi lên là điểm đến hấp dẫn hàng đầu. Du lịch Hà Giang được định hình trở thành một động lực tăng trưởng kinh tế của địa phương. Trong số các sản phẩm du lịch, mô hình du lịch cộng đồng lồng ghép tinh hoa văn hóa ẩm thực của địa phương là hướng phát triển mang lại hiệu quả rõ nét nhất. Các homestay với sự hỗ trợ, tạo điều kiện của các cấp chính quyền, đã khéo léo khai thác các giá trị văn hóa ẩm thực đặc trưng vào quá trình phục vụ, để du khách có trải nghiệm hài lòng nhất. Du khách không chỉ được thưởng thức các đặc sản, mà còn được chứng kiến quy trình chế biến món ăn, được chia sẻ về nguồn gốc tự nhiên của nguyên liệu. Đó là những nguyên có sẵn trong tự nhiên được đồng bào thu hái như bi chuối rừng, mắc khén, măng rừng, lá màu làm xôi ngũ sắc; đó là các loại cây, con vật tự nuôi, trồng, chăm sóc của đồng bào để chế biến món ăn theo công thức truyền thống.

Một số loại bánh làm từ hoa tam giác mạch

Đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Giang cho biết, để tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa ẩm thực của địa phương, tỉnh Hà Giang đã tổ chức Lễ hội Văn hóa ẩm thực 3 miền Bắc - Trung - Nam và Hà Giang năm 2023 tại TP. Hà Giang với nhiều hoạt động rất sôi động, hấp dẫn. Lễ hội thu hút đông đảo du khách trong nước, quốc tế đến tham qua, trải nghiệm. Hà Giang quyết tâm nâng tầm các giá trị văn hóa ẩm thực của địa phương để giới thiệu và quảng bá rộng rãi tới du khách trong nước, quốc tế. Thông qua sưu tầm, phục dựng, phát triển nền văn hóa ẩm thực, tiến tới xây dựng, khai thác có hiệu quả thương hiệu ẩm thực du lịch, phát huy những gì tinh túy, đặc sắc nhất. Từ đó, đẩy mạnh hợp tác phát triển du lịch, hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm thú vị cho du khách.

Tiếp nối thành công, Hà Giang đã xây dựng kế hoạch tổ chức “Lễ hội Văn hóa du lịch và ẩm thực quốc tế - Hà Giang” năm 2024 với chủ đề “Hà Giang - Tinh hoa ẩm thực điểm đến hàng đầu Châu Á”. Lễ hội sẽ diễn ra từ 29-31/3/2024 tại Quảng trường 26/3 và Công viên cây xanh, TP. Hà Giang. Lễ hội gồm một chuỗi các sự kiện đặc sắc, độc đáo; đáng chú ý là chương trình quảng diễn xác lập kỷ lục Việt Nam “50 món ẩm thực, đồ uống chế biến từ tam giác mạch”; các đầu bếp thuộc Hiệp hội ẩm thực Nhật Bản - Việt Nam sẽ trực tiếp chế tác món ăn, đồ uống, sáng tạo thực đơn 50 món từ nguyên liệu chính là tam giác mạch theo năm bộ phối hợp “cây, con, hoa, củ, quả”. Nhiều hoạt động hấp dẫn khác cũng được tổ chức tại Lễ hội như thi món ăn tiêu biểu các tỉnh, thành phố; các hoạt động trải nghiệm, giao lưu văn hóa ẩm thực, du lịch; biểu diễn nghệ thuật quần chúng; khảo sát điểm đến tiêu biểu hàng đầu Châu Á – Hà Giang 2023; Hội thảo định vị thương hiệu du lịch Hà Giang…

Anh Hoa/ Tạp chí Du lịch