Sống một mình và những giải pháp cấp bách trước tình trạng 'qua đời trong cô độc' ở Nhật Bản và Hàn Quốc

Theo trang First Post, ở một đất nước nổi tiếng với những tiến bộ công nghệ vượt trội, một thực tế đau lòng đang ẩn nấp trong bóng tối là số lượng lớn người cao tuổi qua đời trong cô độc mỗi năm.

Từ thập niên 1970, Nhật Bản đã xuất hiện khái niệm 'Kodokushi'. Khái niệm này ám chỉ những người tử vong ngay tại nơi cư trú mà phải mất một thời gian dài, có khi lên đến hơn nửa năm, mới được phát hiện. Ngày nay, kodokushi là hiện tượng quá quen thuộc ở Nhật Bản.

Ảnh minh họa. Nguồn: AP

Theo dữ liệu từ Cảnh sát Quốc gia, khoảng 68.000 người già từ 65 tuổi trở lên được phát hiện qua đời một mình tại nhà mỗi năm ở Nhật Bản. Thống kê rõ ràng này cho thấy sự cô độc sâu sắc và đau lòng giữa xã hội công nghệ phát triển.

Theo báo cáo của hãng tin Kyodo hôm 14/5, số liệu thống kê sơ bộ do cơ quan thực thi pháp luật công bố cho thấy từ tháng 1 đến tháng 3 năm nay, tổng cộng 21.716 người dân khắp Nhật Bản đã trải qua hiện tượng "qua đời trong cô độc".

Trong số nhân khẩu học này, 17.034 người (chiếm 80%) có độ tuổi từ 65 trở lên. Trong khi đó, những người từ 85 tuổi trở lên ghi nhận 4.922 trường hợp trong báo cáo.

Tỷ lệ cao người qua đời trong cô độc mỗi năm ở Nhật Bản

Vấn đề 'Kodokushi' đặc biệt phổ biến ở Nhật Bản - một quốc gia đang đối mặt với tình trạng dân số già đi nhanh chóng và cơ cấu xã hội đang thay đổi.

Một trong những yếu tố chính góp phần tạo nên 'Kodokushi' là bối cảnh nhân khẩu học của Nhật Bản hiện nay. Đất nước này là một trong những quốc gia có dân số già nhất thế giới và hầu hết những người cao tuổi thường sống một mình.

Khi số lượng người cao tuổi tiếp tục tăng thì tỷ lệ liên quan đến 'Kodokushi' cũng tăng theo. Đô thị hóa làm trầm trọng thêm vấn đề này, vì nhiều người cư trú ở những khu vực đông dân cư, nơi sự cô lập xã hội có thể nghiêm trọng mặc dù hàng xóm sống gần nhau.

Cô lập xã hội là một yếu tố quan trọng khác dẫn đến hiện tượng 'Kodokushi'. Cấu trúc đại gia đình truyền thống ở Nhật Bản đang suy yếu khi nhiều người cao tuổi không sống cùng con cái hoặc các thành viên trong đại gia đình.

Chính sự tách biệt này dẫn đến sự cô độc và cô lập ngày càng tăng. Ngoài ra, các chuẩn mực văn hóa nhấn mạnh đến sự tự lập và không muốn tạo gánh nặng cho người khác có thể ngăn cản những cá nhân tìm kiếm sự giúp đỡ, khiến tình trạng cô độc của họ càng trở nên trầm trọng hơn.

Bên cạnh đó, yếu tố kinh tế cũng đóng một vai trò quan trọng trong 'Kodokushi'. Căng thẳng về tài chính, chẳng hạn như lương hưu thấp và tiền tiết kiệm không đủ, có thể góp phần khiến người cao tuổi bị bỏ rơi và cô lập.

Khó khăn kinh tế đã hạn chế khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và xã hội cần thiết. Sự gia tăng việc làm bấp bênh đã khiến nhiều người trẻ tuổi phải đối mặt với tình trạng bất ổn kinh tế, làm giảm khả năng hỗ trợ các thành viên cao tuổi trong gia đình.

Hiện tượng 'Kodokushi' có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng, trách nhiệm xã hội và hoạch định chính sách. Điều đó cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ sức khỏe tâm thần tốt hơn cho người cao tuổi. Vấn đề này đang đặt ra câu hỏi về trách nhiệm xã hội đối với dân số già và tầm quan trọng của việc thúc đẩy mối liên kết cộng đồng bền chặt.

Hướng giải quyết mà Nhật Bản đặt ra

Để giải quyết vấn đề ngày càng gia tăng này, chính phủ Nhật Bản đang thúc đẩy nhiều giải pháp công nghệ và xã hội khác nhau.

Các sáng kiến cộng đồng, chẳng hạn như việc chính quyền địa phương và tổ chức phi chính phủ đăng ký thường xuyên để tạo ra mạng lưới hỗ trợ người cao tuổi.

Những đổi mới về công nghệ, bao gồm thiết bị nhà thông minh, thiết bị theo dõi sức khỏe và robot xã hội, đang được phát triển để theo dõi sức khỏe và hạnh phúc của những người sống một mình.

Ngoài ra, các chương trình phúc lợi xã hội được cải thiện sẽ tương tác khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt hơn để giảm thiểu tình trạng liên quan đến 'Kodokushi'.

Theo The Asahi Shibun, vào ngày 1/4, Nhật Bản đã ban hành luật nhằm đối phó với "đại dịch cô đơn", được cho là ảnh hưởng đến khoảng 39% dân số nước này.

Đạo luật này coi sự cô đơn và cô lập là những vấn đề xã hội, bắt buộc chính quyền địa phương phải thành lập các hội đồng khu vực , hỗ trợ cho những cá nhân đang gặp phải tình trạng này.

Hơn nữa, chính phủ cũng có kế hoạch đào tạo chuyên môn cho những người trong lĩnh vực này để hỗ trợ người bị ảnh hưởng trong xã hội.

Phương án từ Hàn Quốc

Ở Hàn Quốc, một số lượng đáng kể các cá nhân, trong đó có nhiều người ở độ tuổi trung niên sống cô lập, qua đời cô độc mỗi năm và thường không được chú ý trong thời gian dài.

Thuật ngữ tiếng Hàn cho hiện tượng này, tương tự như 'Kodokushi' của Nhật Bản, là 'godoksa'.

Theo luật pháp Hàn Quốc, 'Godoksa' đề cập đến tình huống một người sống một mình, không có mối quan hệ gia đình, qua đời do tự tử hoặc bệnh tật, thi thể của họ chỉ được phát hiện sau một thời gian nhất định.

Theo CNN, trong mười năm qua, sự gia tăng số người qua đời cô độc đã thu hút sự chú ý của cả nước, đặc biệt gia tăng trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Hiện tượng này xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, chẳng hạn như những thách thức về nhân khẩu học của quốc gia, sự thiếu hụt về phúc lợi xã hội, tỷ lệ nghèo đói và sự cô lập xã hội ngày càng gia tăng.

Báo cáo của Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc công bố năm 2021 cho thấy số ca tử vong trong cô độc ở Hàn Quốc đã gia tăng, từ 2.412 trường hợp trong năm 2017 lên 3.378 trường hợp vào năm 2021.

Song song với xu hướng đáng lo ngại này, chính phủ Hàn Quốc đã triển khai Đạo luật quản lý và ngăn chặn tình trạng qua đời trong cô độc vào năm 2021. Đạo luật này yêu cầu cập nhật định kỳ 5 năm một lần để phát triển các chính sách chủ động nhằm ngăn chặn hiện tượng này.

Nhìn chung, 'Kodokushi' hay 'Godoksa' không chỉ là vấn đề của Nhật Bản hay Hàn Quốc mà còn phản ánh xu hướng toàn cầu rộng lớn hơn trong các xã hội già hóa dân số. Nguyên tắc cơ bản rất rõ ràng: không nên bỏ rơi những người già và cô đơn mà phải cung cấp sự chăm sóc toàn diện, phù hợp với các nguyên lý cơ bản của nhân loại./.

Hồng Nhung