Rào cản và thách thức với xuất khẩu thực phẩm sang Hoa Kỳ
QĐND Online –Những năm qua, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày càng tăng. Hoa Kỳ đã thực sự trở thành một thị trường lớn với Việt Nam. Tuy nhiên, do việc các doanh nghiệp Việt Nam chưa thực sự tiếp xúc toàn diện và hiểu biết cặn kẽ những quy định của thị trường này mà việc xuất khẩu chưa thực sự hiệu quả, tương xứng với tiềm năng…
QĐND Online –Những năm qua, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày càng tăng. Hoa Kỳ đã thực sự trở thành một thị trường lớn với Việt Nam. Tuy nhiên, do việc các doanh nghiệp Việt Nam chưa thực sự tiếp xúc toàn diện và hiểu biết cặn kẽ những quy định của thị trường này mà việc xuất khẩu chưa thực sự hiệu quả, tương xứng với tiềm năng…
Tiềm năng và thách thức
Với dân số hơn 300 triệu người, Hoa Kỳ là một thị trường đầy tiềm năng với rất nhiều sản phẩm thực phẩm đa dạng và phong phú. Đây là thị trường khổng lồ, đa dạng và có nhu cầu lớn đối với nhiều loại hàng hóa vì là quốc gia đa chủng tộc, GDP trên đầu người cao. Người dân Hoa Kỳ lại có thói quen mua sắm và dịch vụ tài chính phát triển.
Năm 2010, doanh số bán hàng mặt hàng thực phẩm trên thị trường Hoa Kỳ đạt mức 580 tỷ USD. Nếu tính cả mặt hàng đồ uống, doanh số bán hàng của ngành hàng này đã đạt mức kỷ lục 1 nghìn tỷ USD. Hoa Kỳ nhập khẩu khoảng 11% tổng số sản phẩm thực phẩm được tiêu thụ trên thị trường.
Hội thảo Cơ hội xuất khẩu sang Hoa Kỳ và những yêu cầu của cơ quan quản lý an toàn thực phẩm, dược phẩm đối với hàng nhập khẩu do Cục xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) phối hợp với Công ty Registrar corp Hoa Kỳ tổ chức
Hàng hóa Việt Nam có nhiều cơ hội xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ hơn các thị trường Nhật Bản và Tây Âu do người tiêu dùng nước này không quá khó tính như nhiều quốc gia khác. Nhờ vậy, số lượng mỗi đơn hàng thường lớn hơn.
Một lý do khác giúp doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm của Việt Nam có nhiều cơ hội trên thị trường Hoa Kỳ, đó là cộng đồng người Việt tại đây. Theo kết quả “Nghiên cứu về cộng đồng người Mỹ” của Chính phủ Hoa Kỳ thực hiện năm 2005, có khoảng 1,5 triệu người Việt đang sinh sống và làm việc tại Hoa Kỳ. Họ vừa là cầu nối hiệu quả đưa sản phẩm của Việt Nam sang Hoa Kỳ cũng đồng thời là một lượng khách hàng lớn, khi nhiều người vẫn ăn món ăn Việt Nam.
Từ khi Việt Nam và Hoa Kỳ bình thường hóa quan hệ, đặc biệt là sau khi 2 nước ký Hiệp định thương mại song phương năm 2001, quan hệ thương mại giữa hai nước đã phát triển rất nhanh cả về quy mô, tốc độ. Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam. Năm 2011, Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ được 16,9 tỷ USD tăng 18,9% so với 2010, chiếm tỷ trọng 17,5% tổng kim ngạnh xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó các ngành xuất khẩu chủ lực tăng trưởng một cách ấn tượng.
Tuy nhiên, việc xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ của Việt Nam cũng gặp sự cạnh tranh quyết liệt từ các mặt hàng của Trung Quốc và nhiều nước khác. Vì đến năm 2001, khi Hiệp định thương mại song phương giữa hai nước có hiệu lực, hàng của các doanh nghiệp Việt Nam mới được hưởng thuế nhập khẩu tối huệ quốc. Khi đó, các doanh nghiệp Việt Nam mới thực sự tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ-một thị trường đã có nhiều đối thủ có vị trí và “đứng” khá chắc. Do vậy, Việt Nam gặp nhiều khó khăn, thách thức của “người vào sau” với thị trường này.
Ngoài ra, khi xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Việt Nam còn phải bỏ ra chi phí vận chuyển lớn và gặp nhiều đòi hỏi về tiêu chuẩn năng lực của một doanh nghiệp. Quy mô doanh nghiệp của Việt Nam nhỏ, phần đông còn dừng lại ở mức gia công thuần túy, trong khi, các doanh nghiệp Hoa Kỳ thường không đặt gia công mà đặt mua hàng hoặc đặt sản xuất theo thiết kế, mẫu mã và tiêu chuẩn kỹ thuật của họ.
Rào cản khiến xuất khẩu chưa tương xứng với tiềm năng
Một trong những trở ngại khiến xuất khẩu của Việt Nam khó vào Hoa Kỳ đó là các rào cản pháp luật và kỹ thuật đối với thương mại. Theo đánh giá chung, Hoa Kỳ được cho là quốc gia có hệ thống luật pháp phức tạp và nhiều rào cản kỹ thuật đối với thương mại. Trong những năm gần đây, doanh nghiệp Việt Nam thường gặp khó khăn về tiêu chuẩn lao động và môi trường khi xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ; các vụ kiện chống bán phá giá và chống trợ giá; hàng rào kỹ thuật và an toàn thực phẩm.
Ông Tạ Hoàng Linh, Phó Cục trưởng Cục xúc tiến Thương mại (Bộ Công thương) nhấn mạnh: bên cạnh thành công trong xuất khẩu vào Hòa Kỳ thời gian qua, còn bộc lộ những hạn chế nhất định. Trong đó nổi lên việc các doanh nghiệp Việt Nam chưa tiếp cận toàn diện, hiểu biết cặn kẽ những quy định về an toàn thực phẩm, dược phẩm khi xuất khẩu vào thị trường này. Để tăng xuất khẩu vào thị trường Hòa Kỳ, việc nhanh chóng khắc phục những bất cập nói trên là yêu cầu trước mắt và cũng là vấn đề xuyên suốt trong quá trình phát triển xuất khẩu của Việt Nam.
Nếu có sản phẩm thâm nhập và đứng vững trên thị trường Hoa Kỳ, xem như chúng ta đã được cấp giấy thông hành sang thị trường khác và điều đó sẽ nhân lên thành quả xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ nói riêng và thế giới nói chung. Vì vậy, Bộ Công thương đã có nhiều hoạt động để phổ biến những nét mới về quy định an toàn thực phẩm giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hàng nông sản, thủy sản, lâm sản, thực phẩm của Việt Nam rút ngắn thời gian làm thủ tục nhập khẩu, đăng ký giấy phép đồng thời tránh những rủi ro trong xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, những lỗi mắc phải khiến hàng hóa không vào được thị trường Hoa Kỳ vẫn còn.
Theo ông David Lennarz, Nguyên chuyên gia kỹ thuật Cơ quan quản lý an toàn thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA), Phó chủ tịch công ty Registrar Corp: các quy định của FDA khá phức tạp rắc rối nếu ghi nhãn không đúng chỗ, xuống dòng không đúng hay dãn chữ không đúng cũng có thể bị giữ hàng hóa.
Quy cách ghi nhãn, hết sức quan trọng, là một nguyên nhân hàng đầu khiến nhiều hàng hóa không vào được Hoa Kỳ. Hàng năm, qua thực tiễn của công ty Registrar Corp cho thấy, rất nhiều doanh nghiệp đã mắc lỗi về ghi nhãn dẫn đến hàng hóa không xuất khẩu vào được Hoa Kỳ. Điển hình là việc cố gắng tránh sự cố về nhãn, các doanh nghiệp đã sao chép nhãn của người khác hoặc chỉ tuân theo một phần của luật.
Theo ông David Lennarz để xuất khẩu vào Hoa Kỳ ngoài năng lực của doanh nghiệp cũng như có những mặt hàng chất lượng, trước tiên các doanh nghiệp cần nắm được những quy định thực phẩm then chốt của FDA, cụ thể là về Luật chống khủng bố sinh học; việc đăng ký, đại diện tại Hoa Kỳ, thông báo trước; ghi nhãn, định dạng, ngôn ngữ; hệ thống phân tích và kiểm soát nguồn nguy hại (HACCP) và tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt (GMPs)
Bài và ảnh: Xuân Dũng