Rà soát, bố trí lại các trạm thu phí BOT cho hợp lý

Trạm thu phí BOT tuyến tránh Cai Lậy- nơi bị giới tài xế phản đối vì cho rằng đặt không đúng vị trí - Ảnh: TL.

Văn phòng Chính phủ có thông báo số 483, truyền đạt ý kiến kết luận của Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại cuộc họp hôm 13-10 về tình hình an ninh trật tự tại một số trạm thu phí BOT.

Theo văn bản này, việc đầu tư theo hình thức BOT, đặc biệt trong lĩnh vực đường bộ từng bước phát huy hiệu quả, góp phần tăng năng lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, kết luận đã chỉ ra một loạt bất cập của các dự án BOT, từ khâu chuẩn bị đầu tư như việc lập, thẩm định và phê duyệt dự án đến việc thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, xác định tổng mức đầu tư để làm cơ sở tính phí.

Bên cạnh đó, việc lựa chọn nhà đầu tư chủ yếu vẫn là chỉ định thầu, năng lực một số nhà đầu tư còn hạn chế; việc huy động vốn còn nhiều tồn tại; thời gian thi công một số công trình còn kéo dài, chất lượng một số công trình chưa đạt yêu cầu. Việc khai thác, vận hành dự án chưa hợp lý, gây bức xúc cho người dân, trong đó có vị trí nhiều trạm thu phí chưa phù hợp.

Phó thủ tướng chỉ ra nguyên nhân của sự bất cập trên chủ yếu là do hệ thống pháp luật về đầu tư xây dựng theo hình thức đối tác công tư (PPP) nói chung, hợp đồng BOT nói riêng còn thiếu và chưa đồng bộ; công tác quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng theo hình thức BOT còn nhiều bất cập, thiếu kinh nghiệm, hiệu quả chưa cao; việc quy hoạch trạm thu phí chưa khoa học. Việc kiểm soát quá trình xây dựng đến khai thác còn thiếu chặt chẽ, năng lực kinh nghiệm của nhà đầu tư còn hạn chế. Nhiều nhà đầu tư thiếu vốn, chủ yếu dựa vào vốn ngân hàng.

Để kịp thời giải quyết những bất cập nêu trên, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và các địa phương liên quan tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc liên quan đến các dự án BOT giao thông như tính toán lại và rà soát quyết toán các dự án để tính lại thời gian thu phí; rà soát lại toàn bộ hệ thống trạm thu phí để xử lý những bất cập, bố trí lại một số trạm thu phí cho hợp lý,...

Để không lặp lại các bất cập đã nêu, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với các bộ hoàn thiện cơ chế chính sách liên quan đến đầu tư theo hình thức PPP, đặc biệt là cơ chế huy động vốn của các tổ chức tín dụng cho hạ tầng giao thông và các chính sách đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước để hỗ trợ cho việc giảm thời gian thu phí của các dự án.

Đồng thời, rà soát sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về tăng cường quản lý nhà nước, đặc biệt là việc lựa chọn nhà đầu tư và kiểm soát chất lượng các dự án từ khâu lập, thẩm định, quyết định đầu tư đến thực hiện đầu tư, thiết kế, thi công, nghiệm thu, kiểm toán, khai thác sử dụng…

Trong đó phải tính đúng, tính đủ tổng mức đầu tư để làm cơ sở lựa chọn nhà đầu tư, cơ sở để tính phí, bố trí trạm thu phí, thời gian thu phí… nhằm bảo đảm quyền lợi của nhà nước, nhà đầu tư và đặc biệt là lợi ích của người dân.

Trước những tồn tại của các dự án BOT, Chính phủ yêu cầu tiếp tục rà soát tất cả các dự án BOT đã và đang đầu tư, bảo đảm chính xác về khối lượng và chi phí, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng. Từ đó xác định chính xác thời gian thu phí, đồng thời, rà soát vị trí đặt trạm để khẳng định những vị trí phù hợp hoặc chưa phù hợp theo quy định pháp luật.

Để minh bạch các dự án, Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện thu phí điện tử tự động không dừng trên tất cả các trạm thu phí BOT trên toàn quốc.

Theo thống kê của Bộ Giao thông Vận tải, quốc lộ 1A hiện có nhiều trạm thu phí nhất, tuyến quốc lộ này từ Lạng Sơn đến Bạc Liêu có 29 trạm thu phí. Nếu xe container chở hàng trên quốc lộ 1A từ Lạng Sơn đến Bạc Liêu phải đóng phí tổng cộng 4,8 triệu đồng.

Thời gian qua tại một số trạm thu phí BOT như Cai Lậy (Tiền Giang), Biên Hòa (Đồng Nai) nhiều lái xe đã phản đối việc đặt trạm thu phí sai vị trí. Theo phản ánh của các lái xe, 2 trạm thu phí này đều có điểm chung là thu cho các tuyến tránh song trạm thu phí lại đặt trên quốc lộ 1A khiến nhiều xe không đi tuyến tránh cũng bị thu phí.

Lê Anh