Quảng Ninh: Mùa lễ hội đền Cửa Ông

Được biết, ngày 21/11/2016 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trao Chứng nhận Lễ hội đền Cửa Ông được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đền Cửa Ông thuộc địa phận phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh nơi được ví von “non xanh, nước biếc như tranh họa đồ”. Ðền có 3 khu: Đền Hạ, đền Trung và đền Thượng tạo thành quần thể kiến trúc hình chân vạc trông ra vịnh Bái Tử Long hùng vĩ. Ðền thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, con thứ 3 của Trần Hưng Ðạo cùng gia thất Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và các nhân thần là những dũng tướng tài ba thao lược thời nhà Trần như Yết Kiêu, Dã Tượng, Trần Khánh Dư, Đỗ Khắc Trung, Phạm Ngũ Lão, Lê Phụ Trần... Trần Quốc Tảng có nhiều công lao trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông (1257 - 1288).

Cửa Ông là đền duy nhất thờ đầy đủ gia thất Trần Hưng Đạo và các cận thần của ông. Tại đây có 34 pho tượng quý, có giá trị nghệ thuật cao được các nghệ nhân chạm trổ công phu, tỉ mỉ, sắc nét. Ðền Cửa Ông trở thành vùng đất linh thiêng từ khi mới chỉ là một thảo am dưới gốc cây cổ thụ bên bờ cửa Suốt.

Tượng đài Đức Ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng được tọa lạc trên ngọn đồi cao nhất hướng ra vịnh Bái Tử Long.

Lễ hội đền Cửa Ông được tổ chức hàng năm gồm phần Lễ và phần Hội. Phần Lễ diễn ra với nghi thức trọng thể, gồm: Lễ trình khai mở Hội Đền, lễ dâng hương, lễ tế Đức Ông và các nhân thần, lễ dâng hương hoa thánh Mẫu, lễ tế Trung Thiên Long Mẫu, lễ cầu quốc thái, dân an… Lễ rước kiệu Đức Ông vi hành khu an ngự và dừng chân tại khuôn viên Tượng đài Đức Ông được tổ chức vào các năm chẵn; tại đây cử hành các nghi lễ dâng hương, dâng hoa và tái hiện thần tích về Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng. Sau đó rước Đức Ông hoàn cung Đền Thượng.

Phần Lễ đền Cửa Ông được tổ chức tôn nghiêm, trang trọng.

Phần Hội với rất nhiều hội thi và trình diễn các trò chơi, các hoạt động văn hóa dân gian như: Hội thi Cờ người, cờ bỏi, hội thi tổ tôm điếm, hội thi đua thuyền, đẩy gậy, kéo co, đập niêu, đánh trống, dâng soạn lễ, chọi gà, chưng bầy ảnh nghệ thuật cùng quán thơ và biểu diễn nghệ thuật chèo… nhằm tôn vinh tinh thần Đức Ông Trần Quốc Tảng năm xưa sau khi đã có công đánh giặc ngoại xâm, giữ nguyên bờ cõi Tổ quốc.

Hội thi Cờ người.

Trần Quốc Tảng còn gọi là Đức Ông Đệ Tam. Ông được xem là vị chủ thần ở đền Cửa Ông. Được gia nhập vào điện thờ Tứ Phủ, vị thần Đức Ông Đệ Tam cửa Suốt cũng rất linh thiêng. Văn chầu nêu rõ ông đã nhiều lần giáng phúc, trừ tai, giúp cho dân chúng an cư lạc nghiệp.

Nhân dân truyền tụng ca ngợi Trần Quốc Tảng như sau:

Đời Trần thị mở mang Nam Hải

Đức Đệ Tam dòng dõi kim chi,

Mấy phen giáp mã truy chùy,

Đã bình Phạm đảng lại đi phạt Sầm.

Phong Đại Vương an tâm thần chức,

Lại đem câu yến dực ra bàn.

Nghĩa rằng đạo hiếu chu toàn,

Nào ngờ phải bước tiếng oan ở đời.

Dạ gang tấc khổ bày khúc trực,

Để thanh thiên vằng vặc sáng soi.

Mấy năm tính kế cùng ai,

Đành rằng đem xuống Tuyền đài cho cam.

Nhằm tôn vinh di tích đặc biệt cấp quốc gia này, những năm gần đây các cấp các ngành từ Trung ương đến địa phương đã mở rộng, trùng tu, tôn tạo khu đền Cửa Ông ngày càng uy nghi, sang trọng để ngôi đền trở thành một trong những nơi tâm linh đẹp nhất Việt Nam.

Văn Nguyễn