Phim kinh dị có 'rộng đường' đến Oscar 2018?

'Mother!' được kỳ vọng sẽ đưa thể loại kinh dị đến Oscar năm sau - Ảnh: Paramount

Điều đó khiến khán giả hâm mộ thể loại phim này bắt đầu kỳ vọng vào sự đột phá tại giải thưởng danh giá của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ trong tương lai gần.

Phim kinh dị luôn là món ăn tinh thần không thể thiếu của người hâm mộ điện ảnh. Lý giải sức hút của thể loại này, đạo diễn Andy Nyman cho biết: "Giống như hài kịch, kinh dị tạo ra những phản ứng tập thể. Ngồi trong phòng với hàng trăm người cùng la hét, cùng nhảy dựng lên trước các phân cảnh đáng sợ, đó là một dạng trải nghiệm tập thể. Phim tâm lý thì liên quan đến trải nghiệm cá nhân nhiều hơn".

Những năm gần đây, dòng phim này có không ít thăng trầm, khi hàng loạt những tác phẩm làm vội vàng, kịch bản cũ rích, ý tưởng xáo mòn ra đời khiến cho giới phê bình điện ảnh chê bai không tiếc lời, dù vẫn thu lời tại phòng vé. Khán giả cũng như nhà làm phim Hollywood chưa bao giờ chán thể loại kinh dị. Bằng chứng là trong năm 2017, It, Get Out, Annabelle: Creation vẫn đại thắng với doanh thu khổng lồ.

Dù rất hấp dẫn, nhưng những phim như It, Annabelle: Creation lại khó lòng chiếm được thiện cảm của ban giám khảo Oscar, trừ khi được đề cử giải hóa trang - Ảnh: Warner Bros.

Nhưng những chuyên gia điện ảnh hẳn đã ngán tận cổ phim kinh dị. Trên những chuyên trang phê bình uy tín, phim thuộc thể loại này ít khi được chấm điểm cao. Thế mà trong quá khứ, từng có không ít phim kinh dị chạm đến tượng vàng danh giá như The Exorcist (1973), Alien (1979), Misery (1990),...

Dù vậy, những phim này vẫn chỉ quanh quẩn ở các giải hóa trang, âm thanh và diễn xuất. The Silence of the Lambs (tựa tiếng Việt: Sự im lặng của bầy cừu) có thể tạm coi là phim kinh dị duy nhất từng thắng giải Phim hay nhất (Best Picture) trong lịch sử Oscar. Sau chiến thắng của The Silence of the Lambs, cánh cửa dành cho phim kinh dị tại Oscar ngày càng thu hẹp. Kể từ sau năm 2000, sự "ghẻ lạnh" của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ dành cho thể loại này ngày một thể hiện rõ. Nếu trong thập niên 1980, 1990, có trên 10 phim được đề cử, thì từ sau năm 2000, số phim kinh dị trong danh sách đề cử chỉ đếm trên đầu ngón tay: The Cell (2000), The Wolfman (2010) - vẫn ở những hạng mục phụ như hóa trang. Bên cạnh đó còn vài phim có thể tạm coi là có yếu tố kinh dị như Pan's Labyrinth (2006), Black Swan (2010) thực sự gây được tiếng vang. Nhưng ngay cả như vậy cũng không thể cứu vãn vị thế của dòng phim này tại Oscar.

The Silence of the Lambs được dán nhãn "thriller" (giật gân) nhưng vẫn được công chúng nhìn nhận là phim kinh dị đầu tiên thắng giải Phim hay nhất tại Oscar - Ảnh: Orion Pictures

Như vậy, trong thời kỳ chạy đua doanh thu và cạn kiệt ý tưởng như hiện nay, liệu phim kinh dị còn có thể trở lại thời hoàng kim khi xưa được không? Câu trả lời là có. Và đáp án được tìm thấy ở dòng phim kinh dị nghệ thuật (arthouse horror). Dòng phim này có khi bị ghẻ lạnh, bị chỉ trích và thậm chí bị cấm chiếu, thế nhưng lại nhiều khả năng trở thành kinh điển hơn cả và có sức tồn tại lâu bền với thời gian. Những năm gần đây, nhờ công phát hiện của những LHP quốc tế mà arthouse horror dần thu hút sự chú ý từ phía dư luận.

Điểm chung của những phim thuộc dòng này là thường không có nhiều màn giật gân, diễn biến chậm rãi, chú trọng hơn đến ám ảnh tâm lý nhân vật nên không hề dễ xem đối với khán giả đại chúng. Nếu phim kinh dị thông thường đề cập đến những con quỷ siêu nhiên, thì arthouse horror chỉ quan tâm tới những con quỷ trong tâm hồn con người. Phim thuộc dòng này gần đây có thể kể đến Under the Skin (2013), Goodnight Mommy (2014), The Witch (2016),... Kinh điển hơn thì có Eyes Without a Face (1960), Repulsion (1965), The Shining (1980), Jacob's Ladder (1990)... Dĩ nhiên không thể thiếu một số tác phẩm kinh dị châu Á, nhất là Nhật Bản, như Kwaidan (1964), Gozu (2003)...

Jacob's Ladder cho thấy arthouse horror chỉ có hai con đường: một là không hề đáng sợ, hai là kinh khủng đến mức người xem không thể nào quên được - Ảnh: TriStar

Vì thế, sự tái xuất của đạo diễn Darren Aronofsky với tác phẩm gắn mác kinh dị Mother! thực sự là tia hi vọng của thể loại này trên đường đua đến Oscar. Còn nhớ ngày nào, Natalie Portman đã đem về cho Black Swan tượng vàng diễn xuất, còn bản thân bộ phim cũng được đề cử giải chỉ đạo, kịch bản và âm thanh. Thành công ấy hoàn toàn có khả năng lặp lại tại Oscar 2018, nhất là với sự góp mặt của nữ diễn viên từng đoạt giải Oscar Jennifer Lawrence.

Get Out lại là một phim khác chứng tỏ rằng kinh dị cũng có thể mang tính thời sự, bằng cách lồng ghép khéo léo thông điệp về nạn kỳ thị chủng tộc. Bộ phim tạo được tiếng vang nhất định, được lòng cả giới phê bình lẫn khán giả đại chúng.

Ngoài ra, có hai ngôi sao sáng giá vẫn còn chưa ra mắt khán giả tại rạp mà chỉ âm thầm "chinh chiến" suốt các mùa LHP và tạo được dấu ấn nhất định: đó là A Ghost Story và The Killing of a Sacred Deer. Cả hai phim đều do hãng A24 sản xuất, có sự góp mặt của những tên tuổi nổi tiếng như Nicole Kidman, Colin Farrell, hay Casey Affleck - vừa thắng giải Nam diễn viên xuất sắc nhất tại Oscar 2017.

Năm 2018 cũng nóng lòng chờ đợi hàng loạt tác phẩm kinh dị ra mắt, đến từ những đạo diễn tiếng tăm chuyên làm phim nghệ thuật, như Suspiria của Luca Guadagnino, remake từ bản phim cùng tên sản xuất năm 1977, hay The House that Jack Built của Lars von Trier... Điều đó càng chứng tỏ thời hoàng kim của phim kinh dị đang trở lại, và một chiến thắng tại Oscar như The Silence of the Lambs ngày nào vẫn được để ngỏ.

The Witch được lòng giới phê bình với số điểm 91% trên Rotten Tomatoes - Ảnh: A24

A Ghost Story là câu chuyện về hồn ma của một người chồng trở về tìm vợ mình - Ảnh: A24