Philippines hứng 'quả đắng' đầu tiên vì làm thân với Trung Quốc

Tổng thống Rodrigo Duterte

Mỹ vừa quyết định ngừng kế hoạch bán 26.000 khẩu súng trường cho đồng minh Philippines. Bộ Ngoại giao Mỹ đã thông báo quyết định của mình sau khi có tin từ văn phòng của Thượng nghị sĩ Ben Cardin rằng ông này sẽ phản đối việc bán súng trường cho cảnh sát Philippines.

Các cố vấn của Thượng nghị sĩ Cardin - một thành viên hàng đầu của Đảng Dân chủ trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, tiết lộ, ông Cardin chần chừ không muốn ủng hộ kế hoạch bán hàng chục nghìn khẩu súng trường cho lực lượng cảnh sát Philippines do lo ngại về những vụ vi phạm nhân quyền được cho là đang lan tràn trong chiến dịch chống ma túy đẫm máu kéo dài 4 tháng qua của chính quyền Tổng thống Duterte.

Phản ứng trước “đòn đánh” đầu tiên mà chính quyền Mỹ vừa tung ra, Tổng thống Philippines Duterte đã nổi giận tuôn ra hàng loạt những lời chỉ trích gay gắt. Ông này miêu tả những quan chức Mỹ đứng đằng sau quyết định ngừng bán súng trường cho Manila là “những kẻ ngốc” và “những con khỉ” đồng thời đe dọa sẽ quay sang Nga và Trung Quốc.

"Hãy xem những con khỉ đó, 26.000 vũ khí hạng nhẹ mà chúng tôi muốn mua, họ không muốn bán. Chúng tôi sẽ tự chế tạo những khẩu súng cho riêng mình ở ngay tại đây. Đúng là những tên Mỹ ngốc nghếch”, ông Duterte đã dùng những lời lẽ như vậy để chỉ trích đồng minh Mỹ.

Cảnh sát trưởng Philippines Ronald dela Rosa bày tỏ sự thất vọng về quyết định của Mỹ và khẳng định Philippines có nhiều lựa chọn khác.

Trong khi đó, Tổng thống Duterte thẳng thừng tuyên bố, Nga và Trung Quốc đều đã thể hiện sự sẵn sàng trong việc bán vũ khí cho Philippines, nhưng ông này muốn đợi xem liệu quân đội của ông có muốn tiếp tục sử dụng vũ khí của Mỹ hay không.

Hơn 2.300 người đã thiệt mạng trong các chiến dịch chống ma túy của Philippines. Nhiều nước và các tổ chức nhân quyền đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc trước tình trạng Tổng thống Duterte cho các lực lượng an ninh và thậm chí là cả người dân thẳng tay giết chết bất kỳ người nào bị tình nghi có liên quan đến hoạt động ma túy mà không cần thông qua xét xử. Đây chính là nguồn gốc gây ra những cơn phẫn nộ và hàng loạt những lời phát biểu chỉ trích kịch liệt của ông Duterte nhằm vào phương Tây, đặc biệt là đồng minh Mỹ.

Nhà lãnh đạo Philippines đã trút giận vào Mỹ vì đã đề cập đến vấn đề xử tử người dân không thông qua xét xử. "Đó là lý do tại sao tôi thô lỗ với họ, bởi họ thô lỗ với tôi”, ông Duterte nhấn mạnh.

Kể từ khi lên cầm quyền hồi tháng Sáu năm nay, Tổng thống Philippines liên tục công kích thẳng thừng Mỹ cũng như giới chức Mỹ bằng những lời lẽ phi ngoại giao, thậm chí là thô tục. Ngày hôm qua (2/11), ông Duterte tuyên bố, ông từng tin Washington, nhưng giờ đây đã không còn tôn trọng đồng minh lớn nhất của Philippines nữa.

Phản ứng trước những phát biểu giận dữ nói trên của ông Duterte, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Mỹ John Kirby cho rằng, ông xem những lời lẽ công kích mới nhất của nhà lãnh đạo Philippines “không liên quan gì đến mối quan hệ thân thiết mà chúng tôi tiếp tục duy trì với không chỉ người dân Philippines mà cả chính phủ Philippines”.

Mỹ phớt lờ Tổng thống Duterte?

Mặc dù lo ngại trước việc Tổng thống Duterte ngày càng có xu hướng ngả về Trung Quốc, Mỹ vẫn ra sức trấn an mọi người về mối quan hệ liên minh bền chặt với quốc gia Đông Nam Á.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Kirby cho hay, ông không được phép bình luận về quyết định ngừng bán súng trường cho Manila nhưng nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với quan hệ liên minh Mỹ-Philippines.

Khi được hỏi liệu Mỹ có thể có mối quan hệ chặt chẽ, gắn bó với chính phủ Phiippines mà không có mối quan hệ tương tự với Tổng thống của nước này hay không, ông Kirby cho hay, trong một nền dân chủ, chính phủ “không dựa lên vai của chỉ một cá nhân”.

Ông Kirby bác bỏ thông tin Washington có kế hoạch lật đổ Tổng thống Duterte và nhấn mạnh rằng, Mỹ có quan hệ mạnh mẽ và lâu dài với các bộ phận khác trong chính phủ Philippines. “Những mối quan hệ đó vững chắc và chúng vẫn tồn tại. Nhưng rõ ràng, bạn cũng cần phải phát triển một mối quan hệ tốt đẹp với nguyên thủ quốc gia. Chúng tôi cam kết thực hiện điều đó”, ông Kirby nói thêm.

Kiệt Linh (tổng hợp)