Phát triển Nha Trang từ sức mạnh văn hóa

Trong những ngày này, TP. Nha Trang náo nức chào đón kỷ niệm 100 năm xây dựng và phát triển, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Qua đó làm rõ thêm những giá trị, bản sắc văn hóa của con người Nha Trang được nhìn nhận là nguồn lực góp phần vào sự phát triển bền vững của thành phố.

Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Nha Trang đã phát triển vượt bậc

- TP. Nha Trang đang hướng tới là một đô thị phồn vinh và hạnh phúc. Vậy theo ông, trong hành trình đi tới mục tiêu đó, văn hóa đóng vai trò như thế nào?

- Tôi đến Nha Trang lần đầu vào năm 1976, lần thứ 2 vào năm 1984 và kể từ đó đến nay, tôi có thêm nhiều lần đến Nha Trang. Điều ấn tượng, thu hút tôi nhất mỗi lần đến với Nha Trang là con người nơi đây thật hiền hòa, thân thiện và luôn lạc quan. Một ấn tượng khác đối với tôi chính là sự phát triển của thành phố biển. Có thể nhiều người cho rằng, Nha Trang đang phát triển chậm so với tiềm năng và những thành phố ở tỉnh, thành khác, nhưng tôi lại thấy nếu Nha Trang có phát triển chậm thì đó là chậm so với mong muốn, kỳ vọng của mình. Khách quan nhìn nhận, kể từ ngày Nha Trang giải phóng đến nay đã 49 năm, nhất là từ đầu thập niên 90 tới bây giờ, thành phố đã có sự thay đổi, phát triển vượt bậc. Diện mạo của Nha Trang bây giờ đã khác hoàn toàn, cái khác lớn nhất chính là con người nơi đây đã có sự chuyển biến trong nhận thức lẫn hành động. Sự phát triển của Nha Trang là một sự phát triển rất đáng quý, trong đó cái quý nhất là thành phố vẫn giữ được bản sắc mà không phải nơi nào cũng có được. Tôi rất thích cách lãnh đạo TP. Nha Trang định hướng cho sự phát triển của thành phố, đó là phồn vinh và hạnh phúc. Bởi phồn vinh không chỉ là sự giàu có, phát triển về mặt vật chất, kinh tế, mà còn bao hàm cả yếu tố tinh thần, văn hóa và những điều đó là cơ sở để xây dựng hạnh phúc cho mỗi người, mỗi gia đình, cũng như toàn xã hội. Trong hành trình đó, yếu tố bản sắc văn hóa con người Nha Trang chính là sức mạnh, động lực để đạt được mục tiêu đó.

- Tại sao ông lại xem trọng yếu tố văn hóa con người Nha Trang mà không phải là những giá trị khác?

- Văn hóa vật thể hay phi vật thể đều là sản phẩm của con người tạo nên. Đó có thể là những di tích, di sản từ quá khứ hay những sản phẩm của hiện tại và xu hướng của tương lai. Vậy nên, con người phải có văn hóa, yêu mến, trân trọng văn hóa thì mới có thể làm ra được những sản phẩm văn hóa chất lượng. Văn hóa Nha Trang vừa có nét riêng, vừa mang tính đại diện cho văn hóa Khánh Hòa. Chính vì thế, khi bàn về văn hóa Nha Trang, chúng ta không thể tách biệt với văn hóa của các địa phương khác trong tỉnh. Cái riêng của Nha Trang chính là mang dáng dấp văn hóa của người đô thị, người của một thành phố biển và người của một thành phố trẻ. Điều này dù chưa hình thành một cách tuyệt đối, nhưng nó đang có những biểu hiện tích cực. TP. Nha Trang vừa có nét văn hóa lâu đời cổ kính, vừa có nét đẹp của làng chài vẫn còn trong tâm hồn người dân phố biển. Đây chính là đặc điểm, đặc thù của Nha Trang đòi hỏi chúng ta gìn giữ, phát huy. Văn hóa con người Nha Trang không phải là cái gì bất biến mà nó luôn vận động thay đổi. Sự biến đổi đó là bởi theo thời gian, có những con người khác đang gìn giữ, chiêm ngưỡng, tận hưởng những giá trị văn hóa bằng chính nhịp đập của hiện thời.

Tự hào về quá khứ, tin tưởng vào tương lai

- Ông có thể chia sẻ quan điểm của mình về những vấn đề được xem là quan trọng, cần thiết với Nha Trang trong thời gian tới?

- Nha Trang đang hướng tới kỷ niệm 100 năm xây dựng và phát triển, chúng ta hoàn toàn tự tin khi nói thành phố đang ở thế rất mạnh. Lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa và TP. Nha Trang đang có những bước đi đúng hướng cho địa phương, thể hiện rõ nhất qua quy hoạch phát triển đến năm 2040 đã được Chính phủ phê duyệt. Đây chính là lợi thế của một địa phương đi sau nhưng đúng hướng. Con số 100 năm là một dấu mốc đáng tự hào và đầy sự tin tưởng của lãnh đạo, nhân dân Nha Trang. Chính vì thế, Nha Trang cần thấm nhuần, thấu rõ quan điểm không vì sự phát triển kinh tế mà đánh đổi tất cả. Quan điểm của tôi là thà chậm còn hơn làm vội để có những tác động tiêu cực đến Nha Trang. Chẳng hạn, tôi ủng hộ việc TP. Nha Trang phát triển kinh tế ban đêm, nhưng điều đó phải gắn liền với việc xây dựng nền văn hóa đặc sắc, bản sắc. Phát triển kinh tế đêm không có nghĩa cứ phải tưng bừng, học theo mô hình của các nước khác mà không phù hợp với thuần phong mỹ tục của mình. Chúng ta phát triển kinh tế bằng tất cả các hướng, nhưng hướng nào cũng phải tựu về bản sắc văn hóa của Nha Trang. Nếu trong điều kiện chưa thể phát triển được thì thà rằng chúng ta chưa phát triển, còn hơn phát triển mà làm mất đi cái vốn có của Nha Trang.

Hình ảnh một tiết mục văn nghệ chào mừng kỷ niệm 100 năm xây dựng và phát triển TP. Nha Trang.

- TP. Nha Trang đã trải qua 100 năm xây dựng và phát triển. Theo ông, chính quyền và người dân thành phố cần thêm những gì trong quá trình hướng tới tương lai?

- Thực sự, đến với Nha Trang, đến với Khánh Hòa, không ai là không yêu mến mảnh đất, con người nơi đây. Thuở trước, khi Nha Trang còn là một làng chài nghèo nhưng đã níu chân thành công một người theo “chủ nghĩa xê dịch” như bác sĩ A.Yersin. Ông đã yêu nơi đây đến mức nguyện gắn bó trọn đời mình với Nha Trang. Và biết bao thế hệ người dân Việt Nam từ những địa phương khác đã đến Nha Trang sinh cơ lập nghiệp, rồi xem đây là quê hương thứ hai của mình. Theo tôi, đây là một tài sản vô giá mà Nha Trang đã có được trong suốt 100 năm qua. Vậy nên, trong sự phát triển của mình, Nha Trang cần khai thác được tài sản vô giá đó. Từ góc nhìn văn hóa, chúng ta thấy cần phải đầu tư, làm giàu trên chính cái mình đang có. Và chính người dân nơi đây sẽ làm cho Nha Trang phồn vinh, hạnh phúc. Điều cốt yếu bây giờ, chính quyền, người dân Nha Trang cần có sự đầu tư thật lớn để có thể trở thành một trung tâm của cả nước và thế giới về một lĩnh vực nào đó. Chẳng hạn, Nha Trang có thể nâng tầm phát triển trở thành một trung tâm nghiên cứu vắc xin chữa bệnh cho người. Ngày xưa, Nha Trang đã làm mê hoặc bác sĩ A.Yersin thì ngày nay chúng ta cũng phải cố gắng thu hút những “Yersin mới” của thời đại để phát triển thành phố. Không ai chịu thiệt cho bản thân để thành phố phát triển hơn chính người dân Nha Trang, bởi đó là tình yêu, trách nhiệm của mỗi người với quê hương của mình. Điều quan trọng là phải tập hợp, tìm tiếng nói chung để có thể tạo nên sức mạnh tổng hợp những con người sẵn sàng hy sinh, chịu thiệt với Nha Trang vì lợi ích lâu dài. Chính vì thế, kỷ niệm 100 xây dựng và phát triển Nha Trang phải là dịp củng cố niềm tự hào về quá khứ và thêm niềm tin tưởng vào tương lai.

- Xin cảm ơn ông!

NHÂN TÂM (Thực hiện)