Phát triển dược liệu quý tại vùng dân tộc thiểu số theo 'chuỗi giá trị'

Các dự án phát triển dược liệu quý sẽ được địa phương hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ giống, vật tư và đào tạo nghề. Ảnh: Thu Trang

Bạn đọc Hà Thị Giới ở Than Uyên, Lai Châu hỏi: Tại các địa phương miền núi phía Bắc, việc phát triển các vùng trồng dược liệu còn nhiều điểm hạn chế, chưa khai thác được hết tiềm năng của vùng. Vậy xin hỏi có chương trình, chính sách gì hỗ trợ các vùng trồng dược liệu này đạt hiệu quả không?

Trả lời:

Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (ĐBDTTS&MN) giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.

Trong đó có nội dung "đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng trồng dược liệu quý" thuộc Dự án 3 hướng tới mục tiêu hình thành hệ thống chuỗi giá trị phát triển dược liệu quý; hình thành ý thức nuôi trồng dược liệu theo chuỗi giá trị và bảo tồn nguồn gen dược liệu đảm bảo các quy trình và tiêu chuẩn quản lý chất lượng; kết hợp bảo vệ và phát triển rừng bền vững; ổn định sinh kế cho người dân.

Đối tượng được hỗ trợ

Các dự án phát triển sâm và dược liệu quý có hoạt động ở các địa bàn đặc biệt khó khăn vùng ĐBDTTS&MN, sử dụng tối thiểu 50% lao động là người DTTS (ưu tiên các dự án sử dụng trên 50% lao động là nữ), do các tổ chức kinh tế và cá nhân, hộ gia đình người DTTS, hộ nghèo sinh sống trong vùng có điều kiện tự nhiên phù hợp cùng tham gia thực hiện và cam kết hỗ trợ thu mua, sản xuất, tiêu thụ dược liệu trong vùng.

Mức chi hỗ trợ phát triển vùng trồng dược liệu quý

Tại Thông tư số 55/2023-TT/BTC của Bộ Tài chính về quy định quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách nhà nước thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, quy định rõ về mức chi hỗ trợ vùng trồng dược liệu quý như sau:

1. Địa phương nơi triển khai dự án căn cứ điều kiện thực tế hỗ trợ, bố trí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê đủ môi trường rừng để triển khai dự án.

2. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng (đường giao thông kết nối đạt chuẩn cấp V miền núi, hệ thống điện, cấp thoát nước) để phục vụ dự án phát triển vùng nguyên liệu. Ưu tiên hỗ trợ các dự án nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân sinh sống trên địa bàn thực hiện dự án để hình thành vùng nguyên liệu.

3. Hỗ trợ kinh phí cải tạo cơ sở hạ tầng về xử lý chất thải, giao thông, điện, nước, nhà xưởng, cơ sở bảo quản dược liệu quý và mua sắm trang thiết bị trong hàng rào dự án.

4. Hỗ trợ doanh nghiệp trực tiếp đào tạo nghề cho lao động tại chỗ: Mức hỗ trợ 2 triệu đồng/tháng/người lao động, thời gian hỗ trợ tối đa 3 tháng/người lao động.

5. Hỗ trợ chi phí quảng cáo, xây dựng thương hiệu sản phẩm chủ lực quốc gia và cấp tỉnh: hỗ trợ theo dự án có cấp thẩm quyền phê duyệt, mức tối đa 50% tổng kinh phí của hoạt động và không quá 1 tỷ đồng/dự án.

6. Hỗ trợ kinh phí thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, mua bản quyền công nghệ, mua công nghệ hoặc mua kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ để tạo ra sản phẩm mới, cải tiến công nghệ, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm nguyên liệu, nhiên liệu, tiết kiệm năng lượng: Mức hỗ trợ 80% kinh phí thực hiện, không quá 300 triệu đồng/đề tài/bản quyền/công nghệ/kết quả nghiên cứu.

7. Hỗ trợ tối đa 40% chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi, tối đa không quá 150 triệu đồng/dự án.

8. Hỗ trợ giống, vật tư, bao bì, nhãn mác sản phẩm tối đa không quá 3 vụ hoặc 3 chu kỳ sản xuất, khai thác sản phẩm. Mức hỗ trợ 100% chi phí nhưng không quá 126 triệu đồng/ha.

9. Đối với dự án trung tâm nhân giống ứng dụng công nghệ cao, hỗ trợ 1 lần tối đa 80% chi phí sản xuất giống gốc, và 50% chi phí sản xuất giống thương phẩm.

10. Hỗ trợ vay vốn tín dụng chính sách theo dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt cho cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng từ 50% tổng số lao động trở lên là người dân tộc thiểu số.

11. Hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng hệ thống kết nối chuỗi giá trị dược liệu và sản phẩm y dược cổ truyền được truy xuất nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng; xúc tiến thương mại cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS&MN.

Phát triển cây dược liệu quý bền vững tại một số tỉnh miền núi phía Bắc

Vùng trồng sâm ở Lai Châu

Các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Lào Cai là những nơi có nhiều loài dược liệu quý như: sâm, sa nhân, thảo quả, nghệ đen, hương nhu, ý dĩ, sả Java,…

Huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu có nhiều lợi thế để phát triển nhiều loại dược liệu quý, đặc biệt là sâm. Đầu năm 2020, UBND huyện Phong Thổ cũng đã ban hành Kế hoạch số 382/KH-UBND về triển khai thực hiện Đề án phát triển một số cây dược liệu giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Bám sát định hướng và áp dụng các kiến thức được tập huấn, doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân đã phát triển cây sâm theo hướng tự nhiên.

Đầu năm 2022, tỉnh Điện Biên đã phê duyệt Phương án phát triển vùng trồng cây dược liệu quý giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn huyện Tuần Giáo.

Theo số liệu của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tuần Giáo, tổng diện tích trồng cây dược liệu chính trên địa bàn huyện Tuần Giáo là 494,6 ha, bao gồm các loại dược liệu như: thảo quả, sa nhân, sơn tra, ý dĩ,...

Bên cạnh đó, hiện nay đã có một số hộ gia đình, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư trồng cây sâm Ngọc Linh, sâm Lai Châu và một số cây dược liệu có giá trị.

Mục tiêu đến năm 2025, tỉnh Điện Biên sẽ xây dựng, hình thành vùng sản xuất cây dược liệu quý tập trung có chất lượng cao tại xã Tênh Phông, huyện Tuần Giáo với quy mô khoảng 200-300 ha trồng các cây dược liệu quý; tạo công ăn việc làm thường xuyên cho trên 100 hộ với hơn 200 lao động.

Thùy Dương