Phát huy lợi thế đặc thù trong Quy hoạch vùng ĐBSCL

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: VGP/Toàn Thắng

Nhằm tạo điều kiện cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) phát triển phù hợp với những tiềm năng, lợi thế và những cơ hội trong giai đoạn mới, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch xây dựng vùng ĐBSCL đến 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Trong thời gian qua, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo đơn vị tư vấn là Viện Quy hoạch xây dựng miền Nam phối hợp với Công ty Tư vấn R.U.A (Mỹ) nghiên cứu lập đồ án.

Bộ Xây dựng cũng đã mời Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam và 4 chuyên gia độc lập tham gia phản biện nội dung đồ án.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phan Thị Mỹ Linh, Chủ tịch Hội đồng thẩm định khẳng định, đồ án được nghiên cứu công phu, nghiêm túc, có nhiều ý tưởng mới được xây dựng trên cơ sở khoa học, kinh nghiệm quy hoạch vùng tại một số quốc gia phát triển.

Đặc biệt, đồ án nêu được những lợi thế của vùng trong việc kết nối mạng lưới đường bộ, đường thủy trong tiểu vùng sông Mekong và kết nối hàng hải quốc tế, nhất là khi kênh đào Kra được xây dựng; xu thế phát triển liên kết vùng nhằm sử dụng hiệu quả tài nguyên, nâng cao năng lực cạnh tranh giữa các vùng kinh tế trên bình diện quốc tế.

Đồ án đã đánh giá đầy đủ và toàn diện về điều kiện tự nhiên hiện trạng; làm rõ thực trạng quy hoạch sử dụng đất cho mục đích phát triển sản xuất, đầu tư xây dựng và phát triển đô thị, nông thôn,… giai đoạn từ năm 2009 đến nay; làm rõ nguyên nhân của những bất cập, hạn chế và những điều kiện thuận lợi trong giai đoạn phát triển hiện nay của vùng.

Các quan điểm phát triển vùng theo hướng bền vững, đặc biệt là tăng trưởng xanh và thích ứng biến đổi khí hậu, có liên kết vùng đô thị. Tổ chức không gian các khu kinh tế cửa khẩu, khu kinh tế biển, khu công nghiệp tập trung gắn với không gian đô thị và các trục hành lang kinh tế, đầu mối hạ tầng kỹ thuật.

Không gian vùng cảnh quan sông nước, vườn cây ăn quả, rừng ngập mặn, rừng ngập nước, vườn quốc gia được bảo tồn; các không gian từ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa lịch sử tầm quốc gia, quốc tế đến không gian sản xuất nông nghiệp được tổ chức theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị, nông nghiệp chuyên canh, nuôi trồng thủy sản…

Ông Nguyễn Việt Thắng, Trưởng Phòng Nghiên cứu khoa học và kỹ thuật (Viện Quy hoạch Xây dựng miền Nam) cho biết, theo quy hoạch cũ, mô hình trước đây lựa chọn tập trung tăng cường với vùng đô thị trung tâm và các đô thị vệ tinh nhằm thúc đẩy mạnh mẽ quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa.

Tuy nhiên, điều này lại không khả thi với điều kiện của ĐBSCL. Các dự báo trước đây không sát thực tế. Ví dụ, dự báo đô thị đến năm 2017 là 7,5 triệu người nhưng đến nay con số chưa đến 5 triệu. Dự báo công nghiệp lên tới 20.000 - 30.000 ha nhưng hiện nay cả vùng chỉ có 17.000 ha, trong đó, có khoảng 7.000 -8.000 ha đã được xây dựng hạ tầng và chỉ có khoảng 4.000 ha đã đi vào hoạt động.

Đại điện cho đơn vị tư vấn RUA, GS.TS Bruno De Meulder của Trường Đại học Ku Leuven (Bỉ) cho hay, đồ án chọn hướng chia thành 6 khu vực nông nghiệp sinh thái làm nổi bật bản sắc của vùng ĐBSCL, tạo ra tiềm năng phát triển và tận dụng được tối đa lợi thế mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.

Các vùng sinh thái nông nghiệp là cơ sở để phân vùng khai thác phát triển kinh tế và tính đến khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; không đi theo hướng phát triển hành lang đô thị mà lựa chọn phát triển đô thị gắn liền với sinh thái. Đặc biệt, khu vực này nên tận dụng lợi thế sông nước để phát triển các tuyến giao thông thủy, thay vì đầu tư quá nhiều cho các dự án cao tốc đường bộ lớn.

Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính nhận xét đồ án lần này đã đánh giá rất kỹ hiện trạng thực tế để có các phương án phù hợp.

Vùng ĐBSCL gồm 13 tỉnh và thành phố: Cần Thơ, An Giang, Bạc Liêu, Bến Tre, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Tháp, Hậu Giang, Kiên Giang, Long An, Tiền Giang, Trà Vinh và Vĩnh Long. Tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 40.604 km2 với trên 700 km bờ biển và khoảng 330 km đường biên giới với Campuchia.

Với số dân 17,5 triệu người, vùng ĐBSCL đóng góp khoảng 18% GDP toàn quốc; 90% lượng gạo xuất khẩu; gần 60% kim ngạch xuất khẩu thủy sản và 70% sản lượng trái cây cả nước.

Toàn Thắng