Phát huy giá trị kinh tế chè Shan tuyết vùng núi phía Bắc

Điều kiện thổ nhưỡng thuận lợi

Chè Shan tuyết được biết đến là giống chè quý hiếm, có vị đặc trưng được nhiều người yêu thích thưởng thúc. Không chỉ sinh trưởng, phát triển hoàn toàn tự nhiên trong điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu lý tưởng, chè Shan tuyết Hà Giang còn hội tụ đầy đủ các yếu tố thơm, ngon, sạch, được ví như "vàng xanh", "báu vật" của đất trời

Tại Hà Giang, chè Shan tuyết được xác định là cây trồng mũi nhọn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và xóa đói giảm nghèo; trong những năm qua, tỉnh Hà Giang đã tập trung áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong trồng mới, thu hái và chế biến các sản phẩm chè. Nhờ đó, năng suất và chất lượng của chè Shan tuyết không ngừng được nâng lên, tạo nền tảng để phát triển chè Shan tuyết trở thành hàng hóa.

Hà Giang có các vùng trồng chè Shan tuyết cổ thụ có độ tuổi hàng trăm năm. Ảnh: Minh Ngọc

Là địa phương sản xuất chè đứng thứ 3 của cả nước với diện tích đạt trên 20.300 ha, sản lượng trên 91.600 tấn, với điều kiện tự nhiên, sinh thái thuận lợi, sản phẩm chè của Hà Giang nổi tiếng có chất lượng sạch, thơm ngon.

Tận dụng những tiềm năng, lợi thế đó, các vùng trồng chè của tỉnh đang đẩy mạnh phát triển sản xuất chè Shan tuyết theo hướng hữu cơ nhằm nâng cao hơn nữa thương hiệu và giá trị chè, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước.

Tính đến tháng 6/2023, tổng diện tích chè của Hà Giang đạt khoảng 21.000ha, trong đó có khoảng 18.200ha cho thu hoạch và sản lượng chè búp tươi ước đạt trên 91.000 tấn/năm. Chè Hà Giang được trồng tập trung chủ yếu tại 5 huyện Bắc Quang, Quang Bình, Vị Xuyên, Hoàng Su Phì và huyện Xín Mần. Trong 5 huyện trồng chè đã có 1.324 cây chè Shan tuyết cổ thụ được chứng nhận là Di sản Việt Nam.

Hà Giang có nhiều điều kiện thuận lợi về đất đai và các tiểu vùng khí hậu thuận lợi cho quá trình phát triển của cây chè. Do tiểu vùng khí hậu đặc thù đã tạo cho Hà Giang một số thương hiệu chè đặc sản như: Chè cổ thụ Shan tuyết Lũng Phìn (huyện Đồng Văn), chè Shan Nậm Ty (huyện Hoàng Su Phì), chè cổ thụ Cao Bồ (huyện Vị Xuyên)… nổi tiếng trong và ngoài nước. Người dân ở các huyện trồng chè đã có nhiều kinh nghiệm trong trồng trọt, chăm sóc, thu hái và chế biến các sản phẩm chè…

Xuất phát từ thực tiễn đó, trong những năm qua, tỉnh Hà Giang luôn xác định cây chè là cây trồng mũi nhọn trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Vì vậy công tác trồng mới, đầu tư khoa học kỹ thuật trong quá trình thâm canh, thu hái và chế biến luôn được tỉnh quan tâm bằng nhiều cơ chế, chính sách phù hợp như hỗ trợ lãi suất cho người dân và các thành phần kinh tế vay vốn trồng mới, thâm canh, cải tạo các vườn chè già cỗi; hỗ trợ các cơ sở chế biến chè, xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm…

Đẩy mạnh phát triển kinh tế với cây chè Shan tuyết

Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Giang lần thứ XVII (nhiệm kỳ 2020 – 2025) xác định: Ưu tiên phát triển cây chè theo hướng hàng hóa đi đôi với không ngừng nâng cao năng suất và chất lượng của sản phẩm chè.

Đẩy mạnh áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong công tác bảo tồn và khai thác hiệu quả các diện tích chè Shan tuyết cổ thụ... Thực hiện mỗi năm trồng mới 500ha, trong đó trồng thay thế các nương chè già cỗi 50ha, trồng dặm do chè mất khoảng từ 250 – 300ha, còn lại là các diện tích chè trồng mới. Phấn đấu đưa cây chè Shan tuyết thật sự trở thành cây trồng mũi nhọn, góp phần thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn của tỉnh.

Người dân Hoàng Su Phì liên kết với Hợp tác xã chế biến, sản xuất chè hữu cơ. Ảnh: M.T

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của Hà giang được triển khai từ tháng 3/2018, đến tháng 6/2021, tỉnh đã có 2 sản phẩm chè Shan tuyết đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia là: Hồng trà hộp 100 gam và trà xanh hộp 100 gam của Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ, xã Thông Nguyên huyện Hoàng Su Phì. Bên cạnh đó, Hà Giang có nhiều sản phẩm chè Shan tuyết đạt tiêu chuẩn OCOP từ 4 đến 5 sao cấp tỉnh.

Nghị quyết đi vào cuộc sống đã, đang tạo "cú hích" để xây dựng chè Shan tuyết trở thành thương hiệu mạnh của tỉnh gắn với phát triển du lịch. Nhiều huyện, thành phố đã ban hành nghị quyết bảo tồn, khai thác giá trị chè Shan tuyết cổ thụ theo chuỗi giá trị sản phẩm gắn với phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm.

PV