Ông Lê Quang Mạnh: Có đơn vị tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công dưới 10% kế hoạch vốn

Báo cáo về công tác thực hành tiết kiệm (THTK), chống lãng phí (CLP) năm 2023 được Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tại Quốc hội chiều 20/5.

Thu ngân sách nhà nước đạt 1.754,1 tỷ đồng

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, thu ngân sách Nhà nước năm 2023 thực hiện đạt 1.754,1 nghìn tỉ đồng, tăng 133,4 nghìn tỉ đồng (tăng 8,2% so dự toán).

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc báo cáo trước Quốc hội vào chiều ngày 20/5 (Ảnh: QH)

Thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất gần 194 nghìn tỉ đồng. Chi ngân sách Nhà nước năm 2023 ước đạt 2.109,9 nghìn tỉ đồng, bằng 101,6% dự toán, tăng gần 74 nghìn tỉ đồng.

Công tác điều hành chi ngân sách Nhà nước được thực hiện chủ động, chặt chẽ theo dự toán, đảm bảo đúng chính sách, chế độ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, cắt giảm những nhiệm vụ chi chưa cần thiết, chậm triển khai.

Tổng số tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước năm 2023 theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương là 83 nghìn tỉ đồng.

Đến cuối năm 2023, quy mô nợ công/GDP ước khoảng 37%, nợ Chính phủ/GDP ước khoảng 34% và nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ/thu ngân sách khoảng 19%, trong phạm vi Quốc hội cho phép.

Ước vay, trả nợ Chính phủ bảo lãnh năm 2023 trong hạn mức được duyệt, tổng dư nợ bảo lãnh đến ngày 31.12.2023 ước khoảng 279.719 tỉ đồng, tương đương khoảng 2,7% GDP, giảm 18.243 tỉ đồng so với năm 2022.

Chính phủ đã ban hành 27 Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; các bộ, ngành đã giảm 17 tổng cục và tương đương; giảm 10 cục và 144 vụ/ban thuộc tổng cục và thuộc bộ; giảm 108 phòng trong vụ/ban thuộc bộ, ngành; giảm 22 đơn vị sự nghiệp công lập.

Các địa phương giảm 13 sở và tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh; 2.572 tổ chức phòng thuộc cơ quan chuyên môn UBND cấp tỉnh, cấp huyện.

Tính đến hết năm 2023, đã giảm 7.867 đơn vị sự nghiệp công lập (năm 2023 giảm 236 đơn vị), còn 46.385 đơn vị sự nghiệp công lập. Số đối tượng tinh giản biên chế năm 2023 là 7.151 người.

Mặc dù vậy, theo đánh giá, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước còn chậm; việc xử lý thoái vốn của các danh nghiệp nhà nước còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Năm 2023, ngành Thanh tra đã triển khai 7.689 cuộc thanh tra hành chính và 193.774 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành (đã lồng ghép nội dung thanh tra THTK vào nội dung thanh tra trách nhiệm, thanh tra hành chính); phát hiện vi phạm kinh tế 257,7 nghìn tỉ đồng, 616 ha đất; kiến nghị thu hồi 188,6 nghìn tỉ đồng và 166 ha đất.

Theo ông Hồ Đức Phớc, năm 2023, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã có nhiều chuyển biến và đạt được kết quả quan trọng, tích cực trên các lĩnh vực, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội. Nhận thức, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương được nâng lên; nhiều bộ, ngành, địa phương báo cáo đạt kết quả tốt trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Toàn cảnh phiên họp chiều 20/5

Về giải pháp đẩy mạnh hiệu quả THTK, Chính phủ nhấn mạnh việc đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra việc xây dựng và thực hiện chương trình THTK.

Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật trong các lĩnh vực theo Luật THTK và pháp luật chuyên ngành, trong đó tập trung lĩnh vực trọng điểm như đất đai, đầu tư công, xây dựng, tài chính công, tài nguyên, khoáng sản.

Theo báo cáo thẩm tra Kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023, ông Lê Quang Mạnh - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho biết: Kết quả tiết kiệm theo Báo cáo của Chính phủ là 83.087 tỷ đồng, cao hơn so với năm 2022 (đạt 53.887 tỷ đồng). Chính phủ đã có nhiều giải pháp và chỉ đạo quyết liệt để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.

Công tác quản lý nợ công, tái cơ cấu nợ công được thực hiện chặt chẽ và cơ bản đạt các mục tiêu đề ra, bảo đảm an toàn nợ công, an ninh tài chính quốc gia.

Chính phủ đã có nhiều giải pháp đồng bộ, đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng, phát triển các kênh phân phối nội địa, đa dạng các hình thức kinh doanh, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả hàng hóa để điều tiết sản xuất, quản lý thị trường, ổn định thị trường, giá cả…

Có đơn vị tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công dưới 10%

Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, báo cáo thẩm tra cũng chỉ rõ còn nhiều tồn tại trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Cụ thể, tình trạng chậm phân bổ ngân sách, đặc biệt là phân bổ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi NSTW năm 2022 đến gần cuối năm mới được thực hiện. Chi chuyển nguồn còn lớn, chậm được khắc phục, gây lãng phí và giảm hiệu quả sử dụng nguồn vốn.

''Kết quả giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 cho thấy 91/115 bộ, cơ quan trung ương, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân cả nước, có đơn vị có tỷ lệ giải ngân dưới 10% kế hoạch vốn.''- Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra Kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023 (Ảnh: QH)

Việc triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục chậm, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu của các chương trình. Tính đến 31/01/2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư của Chương trình mới đạt 77.390 tỷ đồng/130,5 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 59% kế hoạch vốn.

Đặc biệt, tình trạng né tránh, đùn đẩy công việc, sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức trong thực thi công vụ dẫn đến trì trệ, kém hiệu quả trong hoạt động điều hành của bộ máy nhà nước ở một số cơ quan, tổ chức mặc dù đã có nhiều giải pháp nhưng chậm được khắc phục.

Ngoài ra, công tác cổ phần hóa, xử lý thoái vốn của các doanh nghiệp nhà nước còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, tiến độ chậm. Việc xử lý các dự án, cụm dự án theo Nghị quyết số 74/2022/QH15 chưa đạt yêu cầu. Mới có phương án xử lý đối với 17/51 dự án, cụm dự án sử dụng vốn đầu tư công và vốn nhà nước khác không hiệu quả hoặc lãng phí; 11/13 dự án, chuỗi dự án trọng điểm trong lĩnh vực điện, than, dầu khí chậm tiến độ; 14/19 dự án chậm triển khai, có khó khăn, vướng mắc để đất đai hoang hóa, lãng phí; 501/880 dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng.

Theo đó, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đã đề nghị Chính phủ cần tập trung giải quyết kiến nghị của cử tri về siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện các chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước về THTK, CLP.

Đồng thời, có giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án đầu tư công. Đẩy mạnh công tác sắp xếp lại cơ sở nhà, đất; phê duyệt phương án kinh doanh, liên kết kinh doanh của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhằm tránh lãng phí, thất thoát và nguy cơ tham nhũng. Nghiên cứu, có giải pháp hoàn thiện cơ chế chính sách cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN. Tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, quy định kinh doanh; tháo gỡ kịp thời các vướng mắc về các quy chuẩn, định mức kinh tế - kỹ thuật chưa thực sự phù hợp.

Ngoài ra, điều hành hợp lý tỷ giá, lãi suất; giảm lãi suất cho vay, gỡ bỏ những rào cản chưa phù hợp trong lưu thông, phân phối, tháo gỡ khó khăn cho các thị trường bất động sản, thị trường lao động.

Thu Hường